گفت‌وگوی اختصاصی با جیم اسلاتری نماینده اسبق کنگره آمریکا:
لازم است فتوای رهبر ایران را از یاد نبریم
چهارشنبه ۱۶ ارديبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۰۷:۱۵
کد مطلب: 421146
ارزیابی شما از چارچوب توافق لوزان چیست. آیا حصول توافق نهایی میسر است؟
اسلاتری: اگر رویکرد راستی آزمایی قبول شود، آنگاه حصول توافق هسته‌ای میسر خواهد بود. چارچوب توافق لوزان همانطور که وزارت خارجه آمریکا در گزاره برگ (فکت شیت) عنوان کرد برای هر دو طرف برد _ برد است. این جریان امکان گام‌های بعدی در روابط ایران و آمریکا را ممکن خواهد ساخت. از همه گذشته آمریکا به صراحت از ایران می‌خواهد تا به جهان نشان دهد که فتوای مقام رهبری عالی کشورش از سوی تمامی اقشار جامعه ایران تبعیت می‌شود. این موضعی معقول از سوی غرب است.
چرا دیدگاه ایران و غرب در زمینه گزاره برگ (فکت شیت) متفاوت است؟
اسلاتری: این اختلاف شاید ناشی از سوء تفاهم‌های رایج و یا به خاطر اختلاف ۲ زبان فارسی و انگلیسی (!) باشد و لازم است تا ۲ طرف قضیه به رفع نگرانی‌های موجود پردازند.
چرا افرادی چون سناتور مک‌کنل یا مک‌کین مخالف سیاست فعلی اوباما (تنش زدایی) در قبال ایران هستند؟
اسلاتری: البته بخشی از نگرانی‌های آنها بخاطر شیوع سلاح هسته‌ای در خاورمیانه و بی‌ثباتی منطقه است. متاسفانه عدم درک صحیح آنها از ایران از سال ۷۹ میلادی به این سو نیز بر این قضیه دامن می‌زند. نبود رابطه بین ایران و آمریکا به نفع هیچ کدام از طرفین نیست. به نظرم این ۲ نفر به ویژه، دل خوشی از ایران، مقام‌های ارشد ایران ، شعارهای «مرگ بر آمریکا» مردم و مقام‌های شما و تهدید کردن اسرائیل نداشته باشند. من بر این باورم که مردم ۲ کشور با تماس با هم روابط را بهتر خواهند کرد.
ایران مخالف جدی بازرسی از تاسیسات نظامی‌اش است. دیدگاه خود در این زمینه را بیان کنید.
اسلاتری: اگر توافقی صورت گیرد آنگاه روش‌های شایسته راستی آزمایی یافت خواهند شد. البته ما ضرب المثلی بر این مضمون داریم که خواستن توانستن است پس ضرورت دارد که ما فتوای رهبری شما را در زمینه حرام بودن ساخت و بکارگیری جنگ افزار‌های هسته‌ای لحاظ کرده و هرگز آن‌را از یاد نبریم. در این میان کشورهای غربی خواهان شیوه‌های راستی‌آزمایی مناسب مبنی بر این‌که تمامی اقشار جامعه ایران به فتوای رهبری احترام می‌گذارند، هستند و به نظر این مسئله موفقیت‌آمیز خواهد بود. ایران نیز باید درک کند که آمریکا و کشورهای غربی چیزی درباره فتوا نمی‌دانند. این موارد (قوانین اسلامی) برای سران آمریکا و اروپا نامفهوم است و به همین دلیل ضرورت دارد تا سرن غرب از ابزارهای راستی آزمایی استفاده کنند. خوب این‌ها باعث می‌شوند نیاز به دسترسی به تمامی تاسیسات هسته‌ای درگیر در برنامه هسته‌ای ایران و مراکز تحقیقاتی فعال در کشور وجود داشته باشد.
آیا شما با من هم عقیده‌اید که در مذاکرات هسته‌ای میل به همکاری در بین مقام‌های ایران بیش از مقامات آمریکایی بوده است؟
اسلاتری: من در مقام ارزیابی در این زمینه نیستم. اما امیدوارم که تمامی مقام‌های ایرانی بدانند در مسیر توافق تاریخی هستند. ما در ۲ کشور افرادی را می‌بینیم که خواهان توافق هستند پس باید قدر این لحظات را دانست.
سناتور اسلاتری. چرا برخی مقام‌های آمریکایی دچار بی انضباطی اخلاقی یا سیاسی هستند و گاه و بیگاه سخنان یا جملاتی تهدیدی خارج از میز مذاکرات می‌زنند . مگر مقام‌های ایرانی تاکنون چنین رویکردی داشته یا تهدیدی کرده‌اند؟ آیا شما چنین رفتاری را تایید می‌کنید؟
اسلاتری: اول این‌که دو طرف به تمامی خواسته‌هایشان از مذاکرات نرسیدند. اگر توافق حاصل شود، برای منطقه و هم ایران و آمریکا مفید است. البته در ۲ کشور افرادی هستند که این توافق را بد دانسته و برخی هم آن‌را پیروزی بزرگ می‌نامند. در نظر بگیرید که سی و اندی سال بین ۲ کشور تنش یا بی‌اعتمادی بوده است. من فکر می‌کنم که ۲ طرف باید نسبت به اظهار نظر افراد خارج از مسیر مذاکرات بی توجه باشند. ما باید ابتدا به توافق مورد تایید رهبری ایران رسیده و این به نظر من نخستین گام در مسیر عادی سازی روابط بین ۲ کشور است و آنگاه می‌توان درباره حوزه‌های همکاری بعدی تبادل نظر کرد.
ایرانیان چگونه می‌توانند رفتار گذشته آمریکا را علیه کشورشان فراموش کنند؟
اسلاتری:این کاری سخت است. این برای مردم ایران دشوار است به ویژه مواردی که در جریان سال ۱۹۵۳ رخ داد.
آیا شما موافقید که بین ایران و آمریکا عدم درک فرهنگی و سیاسی وجود دارد و گفتوگوهای بیشتری نیاز است؟
اسلاتری: بله. دقیقا به همین دلیل است که من ۱۰ سال است که بر روی امور ایران تمرکز کرده‌ام. اعتماد سازی بین دو طرف مشکل است اما نباید امیدهایمان را از دست دهیم. از زمان انتخاب «روحانی» رییس جمهور ایران پیشرفت‌های بسیاری حاصل شده و دو طرف در مسیر مذاکرات دیپلماتیکی قرار گرفته‌اند که چند سال قبل غیر قابل تصور بود. به مدد شجاعت، شفافیت در امور و درایت می‌توان مسیر بهتری را برای ۲ کشور ترسیم کرد.
خب، فرض کنیم که ایران و آمریکا به توافق جامع رسیدند. آیا «گشایشی بزرگ» را در رابطه بین ۲ کشور شاهد خواهیم بود. با ذکر این مورد که بنده خود این مورد را بعید می‌دانم؟
اسلاتری: من معتقدم که فرصتی بزرگ را برای مشاهده تغییر بزرگ در روابط ایران و آمریکا شاهد هستیم البته اگر به توافقی محقق برسیم.ما باید بر اساس اعتماد متقابل و احترام با همدیگر راهی برای گشایش بین تهران و واشنگتن پیدا کنیم. شخصا فکر می‌کنم که مذاکرات کنونی با ایران راه را برای مباحث بعدی درباره موضوعات منطقه‌ای منجلمه داعش، سوریه و یمن فراهم می‌آورد. در این میان باید خطر شیوع مسابقه تسلیحاتی بین شیعه و سنی در نظر گرفته شود.
چرا آمریکا این‌قدر نگران فعالیت‌های ایران در منطقه است؟
اسلاتری: دلیل آن ارتباط بین بین ایران و سازمان‌هایی چون حزب‌الله لبنان و حماس است. آمریکا همچنین به شدت نگران اشاعه سلاح‌های هسته‌ای به ویژه در خاورمیانه است.
به عنوان آخرین سئوال شما اخیرا در محفلی ایران را یک «ابرقدرت» نامیدند. ممکن است بیشتر توضیح دهید؟
اسلاتری: من به طور خاص گفتم که ایران ابرقدرت منطقه‌ای است زیرا کشور شما دارای جمعیتی با نرخ بالای تحصیلات آموزشی است. ایران دارای تمدن و تاریخچه فارسی و دارای ذخایر گازی و نفتی عظیمی است.
