نیاز ضروری به تاسیسات هسته‌ای و غنی‌سازی 20 درصد؛
کمک بزرگ فناوری هسته‌ای در رفع نزاع بر سر آب
دوشنبه ۲۵ فروردين ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۴۳
کد مطلب: 354906
آب مهم‌ترین عامل محدودکننده حیات در مناطق خشک و نیمه خشک جهان و از جمله ایران بشمار می‌آید. از جمله عواملی که باعث کم آبی در ایران شده، می‌توان افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی و توسعه صنعت، تغییرات و عدم ثبات شرایط جوی و الگوهای بارندگی، تداوم مدیریت سنتی در بخش کشاورزی، آلودگی های زیست محیطی منابع آبی، عدم توسعه فناوری استحصال و بازیافت آب و عدم توسعه فرهنگ عامه در حفاظت، بهره برداری و مصرف را بر شمرد.
باید گفت از آنجا که ایران در مناطق خشک و کم باران قرار گرفته است و مناطق مختلف آن بدلیل کمبود آب با مشکلات جدی مواجه است و حتی برخی مناطق نیز امکان دسترسی مناسب به آب آشامیدنی بهداشتی را ندارند، لذا بکارگیری تکنیک‌های مختلف از جمله هسته‌ای، برای شناسایی حوزه‌های آبخیز زیر زمینی، آبهای سطحی و زیر زمینی، کشف و کنترل آلودگی نشت و ایمنی‌ها امری حیاتی است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه ایران بیشتر مرز آبی را در میان کشورهای حوزه خلیج فارس دارد، با استفاده از فناوری هسته‌ای می‌تواند ضمن رفع نیاز مناطق جنوبی خود به آب شیرین، به عمده‌ترین کشور منطقه، برای صادرات آب شیرین
در کشور ما متأسفانه عدم شناخت درست انرژی هسته‌ای باعث شده تأثیر آن بر افزایش دانش بشری، طبیعت حاکم، توسعه منابع آبی و ارائه رفاه و خوشبختی به زندگی بشر نادیده گرفته شود؛ به عبارت دقیق‌تر کاربرد صلح آمیز این انرژی تحت تاثیر کاربرد غیر صلح آمیز آن قرار گیرد.
کشور ایران، با اینکه ۱/۱ درصد از مساحت خشکی‌های جهان را به خود اختصاص داده، فقط ۳۴ صدم درصد از آبهای موجود در خشکی‌های جهان را در اختیار دارد. از سوی دیگر در اغلب مناطق ایران، ریزش‌های جوی اکثراً در فصل بهاری صورت می‌گیرد که نیاز چندانی به آب برای فعالیت‌های کشاورزی نیست.
همچنین، ریزش‌های جوی به طور یکسان در کشور فرو نمی‌بارند و برخی مکان‌ها بارندگی بیشتر و برخی بارندگی کمتری دریافت می‌کنند. محدودیت منابع آب و توزیع فصلی نامناسب بارندگی نشان می‌دهد که ابتدا باید ظرفیت منابع آبهای موجود سطحی و زیرزمینی کشور را به خوبی شناسایی و مطالعه کرد تا برنامه ریزی جامعی برای بهره برداری صحیح از آنها صورت گیرد.
حال باید پرسید راهکار مقابله با این مشکل جهانی چیست؟ در پاسخ باید گفت علاوه بر آلترناتیوهایی چون مدیریت تقاضای آب و سیاست‌های ملی توأم با کمک‌های بین المللی راه حل مدیریت منابع آب که با کمک فناوری هسته‌ای میسر می‌شود که به ما در شناخت سفره‌های زیر زمینی با استفاده از مکانیزم برهم کنش نوترون، ردیابی آبهای زیر زمینی با کمک گرفتن از یک رادیوایزوتوپ و تزریق و حل شدن آن در آب که به مسیر آب پی برده می‌شود و همین طور تعیین خلوص آب که روشی توأم با مشکل کمتر و ماندگاری بیش تربوده و از این حیث بر سایر روش‌ها برتری دارد. در مورد راهکار ردیابی هم باید اضافه کرد که همان طور که گفتیم، در خطوط انتقال نفت و گاز و خصوصا در کشف منابع گاز بدلیل دقت بالای نوترون از این روش استفاده می‌شود.
نیاز بشر به یک منبع انرژی پایا کاملا آشکار است و در مورد کاربردی کردن آن باید گفت انرژی هسته‌ای نه لزوما بهترین و کم هزینه‌ترین، که پرکاربرد‌ترین انرژی در بحث صنعت است. برای نمونه در زمینه مدیریت منابع آب کشف و کنترل نشت و ایمنی سد‌ها بسیار به کمک ما می‌آید، اما در کشور ما متأسفانه عدم شناخت درست انرژی هسته‌ای باعث شده تأثیر آن بر افزایش دانش بشری، طبیعت حاکم، توسعه منابع آبی و
محققانی از کشورهای هند و ایتالیا به این نتیجه رسیدند که برخلاف باورهای عمومی مردم، هزینه‌های کمِ انرژی و راحتی، از مزایای تولید آب شیرین با استفاده از فناوری هسته‌ای است.
حوزه اصلی کاربرد انرژی هسته‌ای در آب‌شناسی و مدیریت منابع آب منطق تراوش طبیعی در ذخائر آب و اندازه‌گیری اتلاف تراوشی طبیعی در کانال‌ها، اندازه گیری‌های جریان در جریان‌های طوفانی سریع، شارژ مجدد آب زیرزمینی و اندازه گیری نمک آب و ارتباط درونی بین بدنه‌های آب هستند. همچنین محققانی از کشورهای هند و ایتالیا به این نتیجه رسیدند که برخلاف باورهای عمومی مردم، هزینه‌های کمِ انرژی و راحتی، از مزایای تولید آب شیرین با استفاده از فناوری هسته‌ای است.
نمک زدایی با استفاده از حرارت‌های اتلافی از نیروگاه‌های هسته‌ای بهترین روش برای تولید آب شیرین است، در این روش آب دریا تبخیر شده و نمک بر جا می‌ماند، آبهای تبخیر شده در فرآیند چگالش به آب شیرین تبدیل می‌شود. آب شیرین حق تمام انسان‌ها و جانداران جهان است اما توزیع نا‌همگون آن در جهان و عدم دسترسی راحت در نقاط مختلف جهان انسان را به فکر آن انداخته تا با استفاده از روش‌های ایمن، مطمئن و کم هزینه به تولید آب شیرین در مناطق کم آب بپردازند و ما نیز می‌توانیم از این روش در مناطقی چون در جنوب سیستان و بلوچستان و بندر چابهار استفاده کنیم.
کاربرد فناوری هسته‌ای در علوم خاک و آب که پیش‌تر در زمینه کشاورزی در مورد آن سخن گفتیم و همچنین کاربرد پرتوتابی در مدیریت آبیاری نیز از دیگر کاربرد‌ها در این زمینه است.
در پایان باید گفت بهبود دسترسی به منابع آب جهان بعنوان یکی از زمینه‌های بسیار مهم در توسعه شناخته شده است و بیش از یک ششم جمعیت جهان نیز در مناطقی زندگی می‌کنند که دسترسی به منابع آب آشامیدنی و مناسب ندارند. برای برقراری عدالت در توسعه و بهبود نیازهای ابتدایی
با پنج یا ده سانتریفیوژ فعال یا عددی اینچنینی نمی‌توان دانش هسته‌ای را گسترش داد. در نتیجه ما باید برخی از مراکز پیشرفته صنعتی غنی‌سازی خودمان را فعال نگه داریم تا بتوانیم پیشرفت‌های علمی‌مان را در زمینه هسته‌ای و دانش‌های وابسته به آن تداوم بخشیم
در اینجا باز هم لازم است که تأکید کنیم فناوری هسته‌ای به سرعت در حال پیشرفت و گسترش است و هر روز بر کاربردهای آن در حال افزوده شدن است. در کشور ما نیز استفاده‌ها از فناوری هسته‌ای روبه رشد بوده است و هر ساله دستاوردهای جدیدی در عرصه‌های مختلف را شاهد بوده‌ایم. اما با نگاهی اجمالی به موارد بالا، در می‌یابیم که اورانیوم مورد نیاز بسیاری از صنایع و حوزه‌ها به خصوص صنایع پزشکی در حدود ۲۰ درصد است. و همانطور که مسئولان ما نیز قبلا ذکر کرده بودند، راکتور تحقیقاتی امیرآباد به سوخت ۲۰ درصد نیاز دارد که در طول چند سال گذشته این سوخت در داخل تولید و مورد بهره‌برداری قرار گرفت و بعد از این نیز ما باید بتوانیم سوخت این راکتور را تهیه کنیم و لذا دسترسی ما به سوخت ۲۰ درصد باید تضمین شده باشد.
از سوی دیگر نکته قابل تأمل این است که ما برای توسعه تحقیقات علمی و دانشگاهی خود در عرصه هسته‌ای نیز نیاز به مقدار نسبتا متنابهی از مواد و ترکیبات هسته‌ای داریم که لزوم فعالیت صنعتی در حوزه تولید اورانیوم غنی شده در سطوح پائین را یادآور می‌شود. به عبارت دیگر با پنج یا ده سانتریفیوژ فعال یا عددی اینچنینی نمی‌توان دانش هسته‌ای را گسترش داد. در نتیجه ما باید برخی از مراکز پیشرفته صنعتی غنی‌سازی خودمان را فعال نگه داریم تا بتوانیم پیشرفت‌های علمی‌مان را در زمینه هسته‌ای و دانش‌های وابسته به آن تداوم بخشیم، چرا که بسیاری از فناوری‌ها و دانش‌های جدید به دسترسی به رادیو ایزوتوپ‌ها و دیگر مواد و تجهیزات صنعت هسته‌ای وابسته هستند. و با بستن پیمان‌های نظیر آنچه حاصل عملکرد تیم مذاکره کننده ما بود (ما منکر تلاش نمایندگان خود نیستیم) سرنوشت صد‌ها دانشجوی هسته‌ای که در دانشگاه‌ها و مراکز علمی مشغول فعالیت در زمینه کسب این دانش هستند مبهم به نظر می‌رسد و شاید این قرارداد پایان تلخی باشد بر تمام تلاشهای ما در حوزه این دانش وسیع.
