بررسی عملکرد معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور؛
موفق در توجه به نخبگان و بی‌توجه به دیپلماسی علم و گفتمان‌سازی فناوری
يکشنبه ۹ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۲۱
کد مطلب: 377801
ستاری در سال ۱۳۸۴ به‌عنوان مدیرعامل سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت انتخاب شد، اما یک سال بعد از سمتش استعفا داد. در تاریخ ۲ مهر ۹۲ بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، او را به‌عنوان رییس پژوهشگاه صنعت نفت منصوب کرد و پس از گذشت ۱۱ روز از سمت جدیدش، توسط حسن روحانی، رئیس‌جمهور، به‌عنوان معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور منصوب شد و شروع به کارکرد.
ستاری چه برنامه‌ای دارد؟
از آنجایی‌که معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور برنامه مدونی از ابتدای مسئولیت خود ارائه نداده است، برنامه ایشان بر اساس اظهار نظرات و وعده‌های داده‌شده به‌دست‌آمده است.
برنامه‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را می‌توان به ۳ دسته اصلی تقسیم‌بندی نمود.
۱- مهمترین این برنامه‌ها مربوط به مسئله شرکتهای دانش‌بنیان و انواع حمایت‌ها از آنهاست. ستاری مهمترین مسئله این شرکت‌ها را تأمین بازار می‌داند و معتقد است که باید موانع بازار این شرکت‌ها نظیر ضمانت‌نامه، اخذ مجوز از برخی از ارگان‌ها، آموزش نیروی انسانی و.. شناسایی و حل شود. همچنین بر اجرای «قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات» ازجمله حمایت‌های مالیاتی، گمرکی، بیمه‌ای و…، راه‌اندازی کریدورهای تجاری‌سازی برای شرکتهای دانش‌بنیان و حمایت از ایجاد و توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر تأکید کرده است.
۲- توجه به مسئله تجاری‌سازی را می‌توان دومین برنامه معاونت علمی دانست. ایجاد کریدور تجاری‌سازی، حمایت از فناوری و اشتغال فارغ‌التحصیلان، حمایت از تجاری‌سازی اختراعات و طرح‌ها، حمایت از کانون‌های هماهنگی دانشگاه و صنعت، تلاش برای افزایش سهم تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان در GDP کشور، فعال نمودن دیپلماسی فناوری، تأکید بر تعاملات دانشی و فناوری با کشورهای توسعه‌یافته ازجمله مسائلی است که ستاری در برنامه‌های معاونت علمی به آن اشاره‌کرده است.
۳- سومین مسئله‌ای که در وعده‌های ستاری به آنها اشاره شد، موضوع نخبگان است. تلاش برای جلوگیری از خروج نخبگان، تغییر مکانیزم حمایت فرد محور از نخبگان به حمایت از مراکز نخبه پرور و ایجاد روش‌هایی برای توانمندسازی نخبگان برنامه‌هایی در این راستا می‌باشند.
مهمترین تصمیمات و اقدامات/ مثبت
۱- رفع اختلافات با وزارت علوم
یکی از اولین اقدامات معاونت علمی پس از انتصاب تشکیل کارگروهی ۵ نفره با همکاری وزارت علوم برای بررسی و رفع اختلافات میان معاونت علمی و فناوری و وزارت علوم بود. ترکیب اعضای هیئت‌امنای صندوق ملی نوآوری و شکوفایی، ترکیب کارگروه شرکتهای دانش‌بنیان و نحوه مصرف بودجه پژوهشی دستگاه‌های اجرایی مهمترین مسائلی بود که ستاری از آنها به‌عنوان نقاط اختلافی یادکرد. هرچند تاکنون نتیجه کار این کارگروه مشخص نشده است، اما با توجه به عملکرد این دو مجموعه می‌توان گفت بسیاری از این اختلافات دیگر وجود ندارد و مسئولین هر دو مجموعه از تعامل و همکاری و هم‌افزایی خبر می‌دهند.
در اقدام ملی ۲ ذیل راهبرد کلان ۱ نقشه جامع علمی کشور به ایجاد هماهنگی و انسجام بین نهادهای ذی‌ربط در علم و فناوری تأکید شده است که این اقدام معاونت علمی را می‌توان حرکتی جهت تحقق این اقدام دانست.
۲- حمایت‌های قانونی، مالی و تسهیلات شرکتهای دانش‌بنیان
درحال حاضر به میزان یکهزار و ۴۰۰میلیارد تومان خط اعتباری از سوی معاونت علمی برای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان ایجادشده است که ۸۰۰ میلیارد از آن با تفاهم‌نامه‌هایی که میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بانک‌ها منعقدشده است تأمین می‌شود. به‌عنوان نمونه بانک صنعت و معدن و بانک کشاورزی به ترتیب به میزان ۲۰۰ و ۴۰۰ میلیارد تومان خط اعتباری بدین منظور ایجاد کرده‌اند.
همچنین اعتبار صندوق نوآوری و شکوفایی در سال ۹۳ به ۷۰۰میلیارد تومان افزایش‌یافته است که از آن برای ارائه تسهیلات به شرکتهای دانش‌بنیان استفاده می‌شود. به‌عنوان نمونه، برای تسهیل درکار مطالعاتی و پیشرفت اهداف شرکتهای دانش‌بنیان، تاسقف۳۰۰میلیون تومان وام اعطا می‌کند. رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی اعلام کرده است که تاکنون ۲۷۰ میلیارد ریال تسهیلات بانکی به ۲۸ طرح دانش‌بنیان ارائه‌شده است. تسهیلات داده‌شده از یک میلیارد ریال تا ۴۰ میلیارد ریال بوده است.
تعداد شرکتهای دانش‌بنیانی که تأیید صلاحیت شده‌اند
۳- اعطای معافیت مالیاتی و گمرکی به شرکتهای دانش‌بنیان
یکی دیگر از مسائلی که در برنامه‌های معاونت علمی بدان اشاره‌شده است مسئله حمایت‌های مالیاتی و گمرکی و بیمه‌ای مربوط به شرکتهای دانش‌بنیان بوده است. در این راستا ستاری اعلام کرده است شرکتهای دانش‌بنیانی که توسط پارک‌های علم و فناوری به‌عنوان کارگزار، موردپذیرش قرار گیرند به مدت دو سال تأییدیه دریافت خواهند کرد و طی آن می‌توانند از تسهیلاتی همچون معافیت مالیاتی و گمرکی بهره‌مند گردند.
شرکت‌هایی که در پارک‌های علم و فناوری مستقر هستند، بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده ۹ قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان می‌توانند از تسهیلات معافیت مالیاتی موضوع ماده(۱۳) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی مصوب ۱۳۷۲ و اصلاحیه‌های بعدی آن، با رعایت سایر مقررات آیین‌نامه اجرایی ماده ۴۷ قانون برنامه پنج‌ساله چهارم توسعه برخوردار شوند و برای بهره‌مندی از این حمایت نیازی به ثبت‌نام در سامانه ارزیابی و تشخیص شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان را ندارند.
اعطای معافیت‌های مالیاتی و گمرکی برای شرکتهای دانش‌بنیان به‌عنوان یکی از موارد تسهیلگری در تبادل فناوری است. معافیت‌های گمرکی باعث تسهیل در ایجاد رابطه بین شرکتهای دانش‌بنیان ایرانی و تعامل آنان با کشورهای مختلف و تلاش در صادرات محصول را خواهد داشت.
۴- تسهیل در صدور ضمانت‌نامه بانکی
شرکتهای دانش‌بنیان برای دریافت تسهیلات از بانک‌ها با مشکل ارائه ضمانت‌نامه بانکی مواجه بودند. معاونت علمی برای حل این مشکل صندوق‌های ضمانتی را تعیین کرده است که برای دریافت وام بانکی توسط شرکتهای دانش‌بنیان، ضمانت‌نامه بانکی صادر می‌کنند. یکی از این صندوق‌های ضمانت، صندوق وزارت صنعت است که تا سقف ۶۰۰ میلیارد ریال برای شرکتهای دانش‌بنیان ضمانت‌نامه صادر خواهد کرد. این صندوق تا سقف ۸۰درصد تعهدات شرکتهای دانش‌بنیان را به بانک‌ها ضمانت می‌کند.
صندوق‌های تسهیلگر به‌عنوان نهادهایی واسط میان سیاست‌گذاران و خدمات دهندگان می‌توانند نقش مهمی در تکمیل چرخه ایده تا ثروت ایفا کنند. نهادهایی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر(VC) در این دسته قرار می‌گیرند. در یک سالی که از فعالیت دولت می‌گذرد، معاونت علمی نشان داد، علاقه‌مند است تا جایگاه خود به‌عنوان سیاست‌گذار و ناظر را حفظ کرده و درعین‌حال نقش‌های تسهیلگری را به مجموعه‌هایی مانند صندوق‌های ضمانت(که به‌نوعی همان VC هستند) بسپارد.
۵- تجاری‌سازی و ایجاد بازار محصولات دانش‌بنیان
ایجاد بازار برای محصولات دانش‌بنیان یکی از مهمترین بخش‌های چرخه ایده تا ثروت است. محصولات دانش‌بنیان هرچه قدر هم که خوب و باارزش باشند، تا بازار مناسبی برای ارائه آنها وجود نداشته باشد، عملاً تأثیری در جامعه نخواهند داشت و نتیجه‌ای جز هدر رفت امکانات و هزینه و زمان نخواهد داشت.
برای ایجاد این بازار، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش‌های قابل‌توجهی انجام داده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره‌شده است:
۱- اعطای تسهیلات لیزینگ ۱۲ درصدی به خریداران محصولات دانش‌بنیان
این تسهیلات از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی به خریداران محصولات دانش‌بنیان ایرانی اعطا می‌شود و می‌توان آن را به‌عنوان اقدامی در جهت حمایت از تولید داخل به‌حساب آورد.
۲- ایجاد کریدورهای تجاری‌سازی برای حمایت از اختراعات
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور از راه‌اندازی ۷ کریدور تجاری‌سازی برای حمایت از مخترعین خبر داد. برای ایجاد این کریدورها از ظرفیت پارک‌های علم و فناوری استان‌ها استفاده‌شده است. پارک فناوری پردیس،ستاد توسعه فناوری نانو، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان و پارک علم و فناوری تبریز ازجمله این مراکز هستند.
کارکرد اصلی کریدورها ارائه خدمات ایده تا بازار است. که نقش مهمی در تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات دارند.
۳- تصویب آیین‌نامه اعطای جایزه تجاری‌سازی فناوری
بر اساس این آیین‌نامه، معاونت علمی معادل ۵ درصد از فروش محصولات دانش‌بنیان شرکتهای تابعه دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی را به‌صورت جایزه به خودشان پرداخت می‌کند. تاکنون با ۱۴ دانشگاه برای اجرای این آیین‌نامه تفاهم شده است. از نقاط مثبت این نوع حمایت این است که شرکتهای دانش‌بنیان تابعه دانشگاه‌ها، به‌شرط تولید محصول و فروش آن موردحمایت قرار می‌گیرند که موجب می‌شود این شرکت‌ها برای فروش و تجاری کردن محصولات خود تشویق شوند.
۴- راه‌اندازی بورس ایده
بورس ایده در خردادماه سال جاری راه‌اندازی شد تا محلی باشد برای اینکه صاحبان ایده و مخترعان بتوانند با حضور در آن سرمایه‌گذارانی را برای سرمایه‌گذاری در دستاوردهای تحقیقاتی خود بیابند. هرچند راه‌اندازی بازار دارایی‌های فکری اقدام مناسبی در تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات است اما عملکردی از این بازار دیده نمی‌شود. مشکل اصلی در عدم فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی صحیح در این مورد است که در این زمینه اقدام خاصی انجام‌نشده است.
۵- برگزاری نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی
برگزاری دومین نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی ساخت داخل عزم جدی معاونت علمی را در ایجاد بازار محصولات دانش‌بنیان و ادامه اقدامات مثبت گذشته نشان داد. کما اینکه این مسئله در اظهارنظرهای مسئولین این معاونت نیز وجود دارد. در این دوره نمایشگاه ۴۰ درصد از خریدهای مراکز دولتی به‌صورت یارانه از سوی معاونت علمی و وزارتخانه‌های علوم و بهداشت پرداخت می‌شود. برای مراکز غیردولتی نیز تا ۷۰ درصد خریدشان تسهیلات لیزینگ ۴ درصدی پرداخت خواهد شد. به گفته دبیر نمایشگاه، تسهیلات لیزینگ به دلیل وجود مشکلاتی، هنوز اجرایی نشده است.
علیرغم همه تلاش‌های خوبی که در برگزاری نمایشگاه شده است چند نقطه‌ضعف هم در آن به چشم می‌خورد که از آن جمله می‌توان به اطلاع‌رسانی ضعیف از برگزاری و دستاوردهای نمایشگاه، و محدود بودن منابع یارانه خرید محصولات اشاره کرد. عدم برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی برای سایر حوزه‌ها نیز موضوعی است که همچنان مورد انتظار است.
۶- حمایت از ایجاد بازار خارجی محصولات دانش‌بنیان
معاونت علمی با همکاری وزارت علوم مبلغ ۲۰میلیارد ریال جهت حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان درزمینه صادرات فناوری کالاهای دانش‌بنیان در نظر گرفته است. جوایز صادراتی نیز به عرصه دانش‌بنیان راه یافتند و برای صادرکنندگان محصولات دانش‌بنیان سه درصد جایزه صادراتی در نظر گرفته‌شده است. همچنین امکان حضور شرکتهای برتر نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی، در قالب پاویلیون ملی در نمایشگاه تجهیزات Arablab در دبی نیز فراهم‌شده است.
۷-ایجاد شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی
انتصاب مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی کشور در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری باهدف کنار هم قرار دادن ظرفیت‌های آزمایشگاهی کشور در حوزه فناوری‌های راهبردی برای اولین بار در کشور صورت گرفت تا دسترسی به خدمات آزمایشگاه‌ها را برای ارائه به متقاضیان در دانشگاه‌ها و نیز صنایع و شرکتهای دانش‌بنیان تسهیل کند.
در این شبکه علاوه برافزایش توان نیروی انسانی فعال در آزمایشگاه‌های عضو، از آنها برای اخذ استانداردهای معتبر آزمایشگاهی حمایت می‌شود. همچنین از آزمایشگاه‌های عضو برای خرید تجهیزات جدید در قالب دستورالعمل‌های شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی حمایت خواهد شد.
کمک به دریافت گواهینامه استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ که اعتبار بین‌المللی را برای آزمایشگاه‌ها به همراه دارد و نیز تأمین نرم‌افزارهای تخصصی مدیریت آزمایشگاهی از دیگر حمایت‌هایی است که از سوی این شبکه به انجام می‌رسد.
۸- حمایت از نخبگان
در برنامه‌های ستاری در مورد ارائه تسهیلات و حمایت از نخبگان، به تغییر مکانیزم حمایتی از فرد محور به مراکز نخبه پرور اشاره‌شده است. البته ستاری بر این نکته نیز تاکید کرده است که حمایت از مراکز نخبه پرور به این معنا نیست که حمایت مستقیم از خود نخبگان و استعدادهای برتر کم یا قطع خواهد شد، بلکه در کنار آن، دانشگاه‌های نخبه پرور نیز موردحمایت قرار خواهند گرفت تا از این طریق حمایت‌ها هدفمند ارائه شوند.
الف- حمایت مستقیم
علیرغم برنامه ارائه‌شده از سوی رییس بنیاد ملی نخبگان، حمایت‌های فرد محور از نخبگان همچنان در حال رشد است. اعطای وام ازدواج، وام ۱۰۰میلیونی مسکن،بیمه تکمیلی سلامت نخبگان و بیمه بازنشستگی دوره تحصیلی از برنامه‌هایی است که نشان‌دهنده توجه زیاد به اجرای مکانیزم حمایتی فرد محور است و با برنامه اعلام‌شده از سوی ستاری همخوانی ندارد.
ب- حمایت مراکز نخبه پرور
اقدامی که در زمینه جذب و به‌کارگیری و حمایت غیرمستقیم و هدفمند از نخبگان انجام‌شده است این است که بر اساس تسهیلات «شهید تهرانی مقدم» در صورت حضور نخبگان در شرکتهای دانش‌بنیان، بنیاد تا دو سال حقوق این افراد را متقبل می‌شود. در این صورت از یک طرف شرکتهای دانش‌بنیان به دلیل منافع مالی که برایشان دارد علاقه‌مند بکارگیری و استفاده از ظرفیت نخبگان می‌شوند و از سوی دیگر نخبگان نیز فرصتی برای بروز استعدادهای خود می‌یابند.
ج- جذب نخبگان ایرانی خارج از کشور
در مورد جذب نخبگان ایرانی خارج از کشور اقدام برجسته این بوده است که این نخبگان می‌توانند درخواست دریافت تسهیلات موردنظر خود را به بنیاد بدهند. مثلاً دانشجویان و دانش‌آموختگان ایرانی خارج از کشور می‌توانند تقاضای استفاده از تسهیلات نظام‌وظیفه را از طریق سامانه ثریا ارائه دهند. البته شرط استفاده از این تسهیلات، مراجعت به کشور است.
د- ابلاغ آیین‌نامه توانمندسازی نخبگان
به گفته ستاری، بنیاد ملی نخبگان در حوزه شناسایی نخبگان خوب عمل کرده اما در حوزه توانمندسازی برنامه مناسبی برای نخبگان نداشته که باید در این حوزه کار کند. در این راستا آیین‌نامه جدید توانمندسازی نخبگان نیز ابلاغ‌شده است که به‌صورت آزمایشی در دانشگاه‌های صنعتی شریف و علوم پزشکی تهران در حال اجراست. از ویژگی‌های این آیین‌نامه این است که هم بر اساس نظام توانمندی نخبگان طراحی‌شده است و هم دایره نخبگانی که مورد حمایت بنیاد ملی نخبگان قرار می‌گیرند، در آن وسیع‌تر شده است.
مهمترین تصمیمات و اتفاقات/ منفی
۱- توسعه کمی ستادهای توسعه فناوری بدون توجه به کیفی سازی عملکرد آنها
تا قبل از حضور ستاری در معاونت علمی یازده ستاد توسعه فناوری داشتیم. در این دوره معاونت علمی سه ستاد توسعه فناوری دیگر راه‌اندازی کرد. تاکنون نگاه معاونت علمی به توسعه ستادهای توسعه فناوری کمی بوده است و به‌طوری‌که وطنی معاون توسعه فناوری معاونت علمی برنامه معاونت را رساندن تعداد این ستادها به ۱۰۰ ستاد عنوان کرد.
انتقاد جدی که به این رویکرد وارد است این است که درواقع این ستادها بایستی رویکرد ماموریت‌گرای دولت در قبال توسعه فناوری باشند و باید بنا بر اولویت‌های کشور به وجود بیایند. اما در این دوره همانند دوره قبل، معاونت علمی به این نکته توجهی ندارد و به‌جای اینکه ستادهای موجود را ارتقا دهد بر افزایش تعداد آنها تمرکز دارد. در مورد ستادهای توسعه فناوری سه مشکل اصلی وجود دارد. اول اینکه معاونت علمی انتظارات خود از ستادها را به روشنی مشخص نکرده است که در درجه اول نیازمند توجه است. مشکل دوم ناشی از اشکالات ساختاری و نشناختن وظایف ستادها از سوی خود آنهاست که گاها در عملکرد آنها می‌توان آن را مشاهده کرد. مشکل سوم هم ضعف نظارت معاونت علمی بر عملکرد ستادها است. اینها مسائلی هستند که اولویت بیشتری بر افزایش تعداد ستادها دارند که در این موارد اقدام خاصی انجام نشده است.
۲- عدم توجه به گفتمان سازی علم و فناوری
در راهبرد کلان ۲ نقشه جامعه علمی کشور بر تبدیل علم به‌عنوان یکی از گفتمان‌های اصلی جامعه تأکید شده است. پرویز کرمی، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی راه‌اندازی گردشگری و تور علمی برای خبرنگاران و اصحاب رسانه را برنامه معاونت علمی در راستای تأکیدات نقشه جامع علمی بر گفتمان سازی علم عنوان کرد. هرچند هنوز این تورهای علمی برگزار نشده است.
همچنین در دیداری که ستاری با رئیس سازمان صداوسیما داشت، مقرر شد تا طرح کمیته مشترکی تشکیل و برای فرهنگ‌سازی و ترویج علم و فناوری در جامعه، طرح‌ها و برنامه‌هایی تدوین شود که در این مورد نیز همچنان اقدام قابل‌توجهی انجام‌نشده است.
ستاری چه نمره‌ای می‌گیرد؟
اقتصاد مقاومتی یکی از مهمترین مسائل نظام به شمار می‌آید. بسیاری معتقدند برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان لازم است. نوک پیکان اقتصاد دانش‌بنیان هم توجه به مسئله شرکتهای دانش‌بنیان است. در میان نهادهایی که در موضوع دانش‌بنیان نقش ایفا می‌کنند، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش قابل قبولی در عرصه حمایت و بازار سازی برای این شرکت‌ها انجام داده است. این اقدامات را می‌توان در جهت شکل‌دهی به اقتصاد دانش‌بنیان دانست که مطابق با بند ۲ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است.
انواع حمایت‌های مالی و قانونی نظیر اعطای وام، معافیت مالیاتی و گمرکی، حل مشکل ضمانت‌نامه بانکی برای دریافت تسهیلات، ایجاد بازار برای محصولات دانش‌بنیان از طریق فن بازارها، کریدورهای تجاری‌سازی، نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی و تجاری‌سازی ایده‌ها با راه‌اندازی بازار دارایی‌های فکری در فرابورس ازجمله اقدامات مثبت معاونت علمی در راستای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان به شمار می‌رود.
البته برخی از این اقدامات دارای نقاط ضعفی هم هستند که لازم است ستاری نسبت به رفع آنها اقدام کند. برای نمونه عدم اقدام در جهت تشکیل نمایشگاه با مدل نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی در موضوعات دیگر، عدم اطلاع‌رسانی صحیح در مورد بورس ایده و نداشتن خروجی مورد انتظار از آن را می‌توان نام برد.
در موردحمایت از نخبگان بااینکه برنامه معاونت علمی بر حمایت از مراکز نخبه پرور در کنار حمایت‌های فرد محور بوده است اما در عمل حمایت‌ها همچنان فرد محور بوده است و حتی برخی از این حمایت‌ها مانند وام مسکن افزایش هم یافته است. همچنین مسئله توسعه کمی ستادهای توسعه فناوری بدون توجه به عملکرد ستادهای قبلی هم نکته منفی در برنامه‌های معاونت علمی به شمار می‌آید.
با توجه به اقدامات، تصمیمات و برنامه‌های معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور، درمجموع می‌توان عملکرد این معاونت را در حد خیلی خوب توصیف کرد.
مهمترین برنامه‌های معاون علمی و فناوری
رییس‌جمهور و اقدامات متناسب با آنها
رییس‌جمهور و اقدامات متناسب با آنها
منبع: عیارآنلاین
علم در کشور نیاز به آرامش داره