افسردگی، شایع ترین بیماری قرن، یکی از جدی ترین بیماری هایی است که پزشکان و متخصصان را به خود مشغول کرده است. سال ها صرف تحقیق و مطالعه روی عوامل به وجودآورنده بیماری افسردگی شده است و شاید بتوان گفت که هنوز علت اصلی شیوع این بیماری مشخص نشده است. انسان درگیر در چرخ دنده های تمدن پیشرفته امروز، گویی دیگر نمی تواند بار سنگین این همه فشار ناشی از تبعات تمدن را تحمل کند و به خودزنی روی آورده است. 

به گزارش خبرنگار جهان دکترمیترا حفاظی، کارشناس اداره سلامت روان وزارت بهداشت معتقد است :افسردگی درواقع یک اختلال خلقی است که علامت بارز آن از دست دادن علاقه به زندگی است.شخص دیگر علاقه به انجام کارهایی را که قبلا به آن ها رغبت داشته است، ندارد و دچار غم و اندوه می شود. کاهش انرژی، مختل شدن تمرکز، اختلال در خواب و اشتها، احساس گناه، دردهای فیزیکی، سردرد، مشکلات گوارشی و در انواع شدیدتر افکاری درباره مرگ و خودکشی از دیگر علایم افسردگی است. عملکرد فرد افسرده در مجموع از نظر فردی و اجتماعی دچار اختلال می شود. بیماری افسردگی مشکل شماره یک سلامت در سراسر جهان محسوب می شود. در کشور ما نیز رتبه اول بیماری ها را افسردگی تشکیل می دهد و در خانم ها ۲برابر بیش از آقایان دیده می شود.
اما امروزه به دلایل مختلف آمار افسردگی در میان جوانان روبه افزایش است و در ایران نیز سیر صعودی داشته است. مطالعاتی که تاکنون در ایران درباره افسردگی انجام شده، اغلب پراکنده است اما احمد محیط ،کارشناس بهداشت جهانی منطقه مدیترانه شرقی می گوید: بیش از ۲۰درصد از جامعه بزرگسال دچار نوعی اختلال روانی از جمله افسردگی هستند.
وي گفت: بر اساس آمارهاي موجود افسردگي بيشترين بار بيماري‌ها را در بين زنان و دومين بار بيماري را در بين مردان پس از حوادث به خصوص حوادث ترافيكي به خود اختصاص مي‌دهد. هم چنین شیوع مادام العمر افسردگی ۱۵درصد است که در خانم ها میزان شیوع به ۲۵درصد می رسد.
تحقیقات نشان می دهد زنان و دختران بالاى ۱۵ سال نسبت به پسران و مردان همسال خود بيشتر به اختلالات روانى نظير افسردگى و اضطراب مبتلا هستند.
دكتر سيدسعيد صدر، متخصص اعساب و روان، مى گويد: «بيشترين مراجعه كنندگان، زنان داراى افسردگى و بيمارى هاى اضطرابى هستند چون آناتومى و بافت بدنى زنان و دورانى همچون باردارى، زايمان و عادت ماهيانه، زن را مستعد ابتلا به بيمارى افسردگى مى كند و در تمام جوامع زنان افسرده تر از مردان مى شوند.»
هم چنین کارشناسان معتقدند بین افسردگی و استرس و اضطراب ارتباط نزدیکی وجود دارد و کسانی که زمینه استرس و اضطراب دارند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار می گیرندوگاهی اوقات استرس عامل تسهیل کننده بروز افسردگی است.به نحوی که اختلالات افسردگى در ميان زنان شاغل خصوصاً آنانى كه داراى فرزند زير ۶ سال هستند تمركز بيشترى دارد. در مطالعات انجام شده ۲۳% از زنان كارمند دچار افسردگى مى شوند. در حاليكه اين رقم براى زنان طبقه متوسط فقط ۶% مى باشد. در صورتى كه زنان شاغل به علت گذراندن زندگى سرشار از فشار در معرض خطر ابتلا به افسردگى قرار دارند.
بررسي‌هاي وزارت بهداشت در مطالعه ملي بار بيماري‌ها و آسيب‌ها در ايران كه در سال 87 منتشر شد، نشان مي‌دهد كه بيماري‌هاي رواني و اختلالات رفتاري که مهمترین انها افسردگی است با حدود 570 هزارسال عمر از دست رفته و سال‌هاي سپري شده همراه با ناتواني در گروه سني 30 تا 44 ساله هم در زنان و هم در مردان، دومين بار بيماري‌ها در كشور پس از حوادث عمدي و غير عمدي است كه نزديك به 800 هزار سال عمر از دست رفته و سال‌هاي همراه با ناتواني را در سال در پي دارد.
بر اساس اين مطالعه حوادث عمدي و غير عمدي با از دست دادن سالانه حدود 600 هزار سال عمر مفيد در مردان گروه سني 30 تا 44 سال بيشترين بار بيماري‌ها را دارد و بيماري‌هاي رواني و اختلالات رفتاري با حدود 300 هزار سال هدر رفتن عمر مفيد در رده دوم است. اما در بين زنان اين گروه سني بيماري‌هاي رواني و اختلالات رفتاري با حدود 270 هزارسال عمر مفيد هدر رفته بار اول بيماري‌هاست و بيماري‌هاي دستگاه استخواني و عضلاني با 227 هزار سال عمر از دست رفته و زندگي توام با ناتواني دومين بار بيماري است.
در هر حال تقریبا در تمام کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، افسردگی و ابتلای به آن یکی از مهم ترین معضلات اجتماعی است و در دیگر کشورهای جهان تبعیض و نابرابری، فقر مادی و اقتصادی انسان را به ستوه آورده است. فقدان معنویت، دوری از طبیعت، غرق شدن در مظاهر مادی و تلاش برای رسیدن به ناکجاآباد ، انسان را در مخمصه ای هولناک انداخته است که نمی تواند به سادگی از آن بگریزد. هرچه علم پیشرفته تر می شود، تاثیر منفی افسردگی بر زوایای مختلف زندگی آدمی روشن تر می شود و از دیگر سو ارتباط آن با حلقه های دیگر زندگی تنگ تر می شود. در مطالعات انجام گرفته در جهان مشخص شد که میزان شیوع افسردگی در میان مردان و زنان ۲۰درصد است.
محققين مؤسسه بين المللي بهداشت رواني در آمريكا(HIMH) می گویند: . تعداد بي شماري ، نزديك به 3/2 ميليون نوجوان در جهان مبتلا به افسردگي هستند و هيچ كمكي دريافت نمي كنند.
آنها معتقدند كه عوارض افسردگي در حدود 8 درصد از نوجوانان و 2 درصد از كودكان ‌حتي در سنين 4 سالگي مشهود است و اثار ناشي از آمار بالاي طلاق، فشارهاي اجتماعي و هر چه دشوارتر شدن دروس دانشگاهي ،‌همه روزه كودكان و نوجوانان بيشتري را به سوي اين بيماري سوق مي دهد.
بيست سال پيش از اين پزشكان ، افسردگي را بيماري بزرگسالان مي دانستند و معتقد بودند كه حساسيت و طغيانگري در سنين نوجواني دوره اي موقت وگذرا دارد اما امروزه دانشمندان دريافته اند كه طولاني شدن اين دوره مقدمه بروز مشكلات جدي تري است. نوجوانان افسرده با مشكلاتي چون افت تحصيلي ، انزوا ، بي بندو باري جنسي، خوددرماني با مواد مخدر يا حتي خودكشي مواجه است. طبق آمار خودكشي سومين علت مرگ در ميان افراد 15 تا 24 سال است و اگر افسردگي در سنين پايين درمان نشود زمينه افسردگي هاي دو قطبي و اختلالات شخصيتي را در بزرگسالي فراهم مي‌كند.
تحقيقات انجام‌شده در اين زمينه نشان مي‌دهد كه در اروپا و آمريكا 15 تا 30درصد بزرگسالان در طول زندگي‌شان حتماً يك‌بار به افسردگي عميق مبتلا شده‌اند. بنا به گزارش سازمان بهداشت جهاني تقريباً 100ميليون نفر در دنيا از بيماري افسردگي رنج مي‌برند؛ به همين دليل در بسياري از كشورهاي دنيا توجه زيادي به بيماري افسردگي مي‌شود.
رئیس انجمن روانپزشکان ایران نیزگفت: بیماری افسردگی تا سال 2020 در رده اول بیماری های شایع در انسانها به ویژه در گروه بیماری های روانپزشکی دنیا قرار می گیرد.
دکتر احمد جلیلی افزود: افسردگی شایع ترین و مهمترین بیماری روانپزشکی در بین گروه بزرگسال در ایران است و به علت شیوع زیاد آن در اغلب کشورهای دنیا ، هم اکنون این بیماری به لحاظ شیوع بیماری در رده چهارم جهان قرار دارد.
رئيس كميسيون بهداشت مجلس معتقد است به بحث سلامت و بهداشت روان جامعه توجه كافي نشده است و اگر چه آمار ما مانند همه جاي دنيا حدود 21 درصد بيمار رواني را تاييد مي‌كند اما نسبت آن نگران كننده است زيرا بر اساس پژوهشي كه در مجلس در مورد بيماريهاي روحي و رواني از 35 هزار نمونه در كشور انجام شد، معلوم شد كه 9/25 درصد زنان و 9/14 درصد مردان كه متوسط آن 21 درصد مي شود به نوعي دچار اختلال رواني هستند و حدود 10 درصد از اين افراد اقدام به خودكشي مي كنند كه از ميان 2 درصد اسكيزوفرني دارند، حدود 15 درصد افراد نمونه اين تحقيق نيز دچار افسردگي بودند.
این آمارها در مورد شیوع افسردگی به نحوی است که سالانه میلیاردها دلار برای درمان افسردگی در سراسر جهان هزینه می شود، بدون این که بتوان با هزینه ای به مراتب کمتر از آن پیش گیری کرد. شاید اگر افسردگی نیز مانند بیماری های ویروسی، با پیشرفت علم و با ساخت واکسن قابل پیش گیری بود، می شد از بروز تبعات سوء آن بر روح و روان انسان جلوگیری کرد. اما چه سود که بشر با این همه پیشرفت، هنوز نتوانسته است روح و روان خود را به تسخیر درآورد و هرگز نیز نخواهد توانست.