کارشکنی های آمریکا در مذاکرات هسته ای ادامه دارد
مانور «پرانتزها» در پیش نویس توافق نهایی
چهارشنبه ۱۶ ارديبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۰۷:۵۳
کد مطلب: 421143
کاخ سفید از بازرسی های بی حد و حصر می گوید!
در این میان، اظهارات ارنست مونیز وزیر انرژی ایالات متحده آمریکا در خصوص مذاکرات هسته ای قابل تامل است. وزیر انرژی آمریکا درباره روند بازرسی و راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران، ادعا کرده است که بازرسان آژانس به هر جایی از تاسیسات ایران که زمینه‌ای برای تردید وجود دارد شامل پایگاه‌های نظامی دسترسی خواهند داشت. وی سخنان خود را این گونه تکمیل می کند:
" غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی در تاسیسات فردو که یک سایت هسته‌ای کلیدی در ایران محسوب می‌شود متوقف خواهد شد و می‌توان گفت زمانی که این توافق کامل شود فردو تعطیل خواهد شد. برآورد بازه زمانی یک ساله برای گریز هسته‌ای ایران بر اساس محاسبات ما و نه محاسبات آنها (ایران) بوده است. ما درباره این که چطور این محاسبات صورت گرفته است با آنها صحبت کرده‌ایم اما محاسبات خود را با آنها انجام ندادیم. بنابراین محاسبات ما درست بوده و بر اساس تعریف قدیمی بازه گریز هسته‌ای دستیابی به یک سلاح نبوده بلکه در خصوص زمان مورد نیاز برای دستیابی به مواد کافی ساخت یک سلاح است."
ادعای بازرسی بی حد و حصر ( به لحاظ زمانی و مکانی) از پایگاه های هسته ای و نظامی ایران از زبان سخنگوی کاخ سفید نیز در جلسه هفتگی وی مطرح شده است. "جاش ارنست " در این خصوص عنوان کرده است :
"شدیدترین بازرسی های تاریخ(!) در این خصوص صورت خواهد گرفت. این بازرسی‌ها تنها به تأسیسات هسته‌ای ایران محدود نخواهند بود و سایر تأسیسات را هم در بر خواهند گرفت. بازرسی‌های شدید از برنامه هسته‌ای ایران محور هر گونه توافق است."
سخنگوی کاخ سفید در ادامه به عنوان نمونه‌ای از این بازرسی‌هایی که از تأسیسات غیر هسته‌ای انجام خواهند شد به سرکشی به کارخانه‌هایی اشاره کرد که زمانی برای ساخت قطعات مورد استفاده در برنامه هسته‌ای ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنین بر اساس اظهارات سخنگوی کاخ سفید، کارخانه‌های ساخت سانتریفیوژ هم تحت بازرسی‌های سرزده قرار خواهند گرفت.
اظهارات مقامات آمریکایی در حالی صورت گرفته است که علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان روایت واشنگتن از مذاکرات هسته ای و سخنان منبعث از آن را غیر قابل قبول می داند:
"غربی‌ها روایت خودشان را از مذاکرات هسته‌ای دارند. آنها بگویند که می‌توانند از تاسیسات نظامی ما هم بازدید کنند، در حالی که چنین چیزی وجود نداشته است، بلکه ما پروتکل الحاقی را عمل خواهیم کرد. خطوط قرمزی که تعیین شده، این است که ما باید حق غنی سازی اورانیوم را داشته باشیم، راکتور آب سنگین اراک ماهیتش را حفظ کند، تحقیق و توسعه باید بماند و نشاط آن برقرار باشد، ما کشوری استثنائی نباشیم در امر بازرسی ها و دسترسی ها و به صورت استثنائی با ما برخورد نکنند."
مانور پرانتز ها در متن پیش نویس توافق نهایی
موضوع دیگری که در خصوص مذاکرات هسته ای قابل اعتناست، وجود پرانتز هایی است که نماد وجود اختلاف میان طرفین در موارد کلی و جزئی است. تعدد این پرانتزها در متن توافق نهایی نشان دهنده سختی مسیری است که باید در ماه های آتی و در مذاکرات هسته ای ایران و اعضای ۱+۵ طی شود. همچنین باقی ماندن برخی پرانتزها علی رغم بیش از یکسال و نیم مذاکرات هسته ای فشرده نشانه دیگری دال بر بد عهدی ایالات متحده و دیگر اعضای ۱+۵ است.. این بد عهدی خود را در حوزه ها و موارد مختلفی نشان داده است. آنچه مسلم است اینکه بازرسی های نامحدود و غیر قانونی و همچنین عدم برچیده شدن فوری و یک باره تحریم ها در توافق نهایی موضوعاتی نیست که جمهوری اسلامی ایران آن ها را بپذیرد. سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در خصوص وجود پرانتزها( نکات اختلافی) در روند نگارش توافق نهایی می گوید :
" نخستین پیش نویس پر از موارد اختلافی خواهد بود و پرانتزها و کروشه هایی خواهد داشت. بین ما و خانم اشمیت به نمایندگی از ۱+۵ و هماهنگ کننده آن ها کار نگارش به طور رسمی شروع شده است و امیدوار هستیم که در چند روز آینده به اولین پیش نویس یک توافق که شامل همه موارد باشد، برسیم. اگر چه کار سختی است و این اولین پیش نویس پر از موارد اختلافی خواهد بود و پرانتزها و کروشه هایی خواهد داشت که باید بعدا روی آن ها تصمیم گیری بشود."
پس از اظهارات معاون وزیر امور خارجه کشورمان، آقای دکتر ظریف نیز از تعدد پرانتزها در متن پیش نویس توافق نهایی خبر داد :
"نگارش توافق هسته‌ای به پیش می‌رود. کار دشوار و پرانتزهای بسیاری باقی مانده است. مصمم هستیم که به این بحران ساختگی پایان داده و افق‌های جدیدی بگشائیم."
بر اساس اخبار و مستندات منتشر شده از سوی افراد و منابع مختلف، هنوز در خصوص بعضی‌از موارد مثل ادبیات نگارش و برخی از مسائل دیگر، اختلاف نظر وجود دارد و هنوز تعداد موارد اختلافی در جزئیات و حتی بعضا کلیات توافق زیاد است. سید عباس عراقچی در آخرین اظهار نظر خود روند نگارش متن توافق جامع را «آهسته و پیوسته» توصیف کرد و گفت: در حال پیشرفت هستیم و امیدواریم بتوانیم در موعد مقرر این کار را به پایان برسانیم.
وی افزود: البته هنوز در خصوص بعضی از موارد همچون ادبیات نگارش متن و برخی مسائل اختلاف نظر وجود دارد، همچنان بعضی بخش‌ها در پرانتز است که تعدادشان هم زیاد است.
پس از قرائت بیانیه لوزان، افرادی مانند لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه و ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه عنوان کردند که موضوع نحوه دقیق برداشته شدن تحریم ها هنوز مشخص نشده است. این مسئله خود را در موضع گیری سلبی مقامات آمریکایی و فرانسوی در خصوص رفع تدریجی تحریم ها نشان داده است. بدیهی است که " برداشته شدن فوری و یکباره تحریم ها" موضوعی جزئی نبوده و طرف مقابل ( اعضای ۱+۵) در صورتی که خواستار توافق هسته ای با ایران باشد باید این موضوع را بدون تبصره و مکث بپذیرد. در صورت اصرار طرف مقابل بر روی مواضع سلبی موجود ( در خصوص برداشته شدن تحریم ها و بازرسی های غیر قانونی) عملا توافقی در مرحله پایانی مذاکرات در کار نخواهد بود.
فریاد سناتورهای آمریکایی علیه مذاکرات هسته ای به کجا می انجامد؟
نارضایتی سناتورهای آمریکایی ( که در میان آنها هم دموکرات و هم جمهوری خواه وجود دارد ) از توافق احتمالی هسته ای همچنان به قوت خود باقیست. در چنین شرایطی ارنست مونیز از سوی اوباما مامور شده تا به تنظیم رفتار کنگره بپردازند. لازم به ذکر است که وزیر انرژی ایالات متحده نسبت به جان کری و بایدن نفوذ بیشتری در میان سناتورها و نمایندگان کنگره دارد. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز خطاب به مخالفان توافق هسته ای در کنگره اظهار نموده است :
" اگر روسیه، چین، آلمان، فرانسه و بریتانیا که همه آنها برنامه هسته‌ای دارند، این (توافق) را امضا کنند و کارشناسان آنها هم بگویند که این یک توافق خوب است، بعد آن وقت کنگره به دلایل سیاسی بخواهد توافق را از بین ببرد، آنها (۱+۵) پا پس خواهند کشید. دیگر تحریمی نخواهد بود، چراکه اگر آنها احساس کنند که ما به توافق معقول رسیده‌ایم، اما فقط کنگره تصمیم به رد آن گرفته، هیچ‌کدامشان دیگر تحریم‌ها را اجرا نخواهند کرد. افسانه‌پردازی‌هایی که از (بنیامین) نتانیاهو (نخست‌وزیر اسرائیل) خطاب به جمهوری‌خواهان شنیده‌ام که می‌گوید "ایران را تا سر حد مرگ تحت فشار قرار دهید و تحریم‌ها را افزایش دهید"، اتفاق نخواهد افتاد.»
در چنین شرایطی برخی سناتورهای آمریکایی همچنان شرایطی مضحکانه مانند " به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی ایران" (!) را جهت تصویب توافق نهایی مطرح کرده اند. از سوی دیگر در چنین فضایی برخی رسانه ها و تحلیلگران آمریکایی احتمال خروج کامل طرح " نحوه نظارت بر توافق هسته ای ایران" از دستور کار کنگره را دور از دسترس نمی دانند.
نتیجه گیری
پس از قرائت بیانیه مشترک لوزان، شاهد تشدید کارشکنی های ایالات متحده آمریکا در مسیر امضای توافق نهایی هستیم. این کارشکنی ها در سایه ائتلافی که میان دو حوزه اصلی دیپلماسی و سیاست خارجی آمریکا، یعنی دیپلماسی عمومی و دیپلماسی رسانه ای وجود دارد، تشدید شده است. در این میان بسیاری از دیپلمات های آمریکایی با استفاده از ابزارهای رسانه ای دیداری و شنیداری گسترده در صدد القای خواسته های خود به عنوان نتایج قطعی مذاکرات هستند. در چنین شرایطی لازم است تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان با یک مواجهه بسته و جدی در مقابل خواسته ها، القائات و شیطنت های مستمر طرف مقابل ظاهر و حاضر شود.
آنچه مسلم است اینکه باید در نگارش توافقنامه نهایی نهایت وسواس حقوقی ممکن را به کار برد تا جایی برای کارشکنی طرف مقابل در ابعاد حقوقی و قانونی باقی نماند. در این میان لازم است علاوه بر رفع ابهامات موجود در خصوص " بازرسی های غیر متعارف هسته ای "، " رفع مشروط و مرحله ای تحریم ها" و " تعیین مکانیزیم دقیق داوری حقوقی" مانع از سوء استفاده واشنگتن و حتی دیگر اعضای ۱+۵ از متن توافق نهایی شد. در اینجا بیشتر متوجه تاکید مقام معظم رهبری در خصوص لزوم شفافیت حقوقی متن توافق نهایی و غیر قابل تفسیر بودن آن خواهیم شد. نباید فراموش کنیم که طرف مقابل به صورت بالقوه، آمادگی بالایی برای نقض توافقنامه های شفاف و محکم دارد، حال تکلیف آن با توافقنامه ای که دارای ذره ای کژتابی یا تناقض حقوقی باشد کاملا مشخص است.
فخرالدین اسدی
منبع: بصیرت
