پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - 28 Mar 2024
 
۰

چرا تالاب بختگان مرد؟

چهارشنبه ۲۹ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۰۸:۵۴
کد مطلب: 376053
دریاچه بختگان در استان فارس که روزگاری یکی از بزرگترین دریاچه های کشور بعد از دریاچه ارومیه محسوب میشد، این روزها به نمکزار تبدیل شده و کارشناسان و محققان، خشکسالی و چاه های غیر مجاز و در عین حال برداشت بی رویه از منابع آبی را ازجمله عوامل موثر در خشکی مطلق تالاب می دانند.
به گزارش جهان به نقل از مهر، روزگاری تالاب بختگان در شرق استان فارس میزبان پرندگان مهاجری بود که هر ساله به این دریاچه زیبا سر می زدند.

روزهایی که تالاب پر آب بود و مانند سپر طبیعی، از شرق فارس در مقابل ورود کویر از سمت استان کرمان محافظت می کرد. اما طی دهه اخیر تالاب روز به روز کم آب تر شد تا روزی رسید که دیگر از آن تالاب پرآب و زیبا فقط نمکزار باقی مانده است!

دستهای بختگان این روزها برای پذیرایی از پرندگان مهاجر خالی است و سهم اراضی منطقه نیز از این تالاب، نمکهایی است که باد آنها را از کف دریاچه بلند کرده و در منطقه پخش می کند.

پژوهشگر، زمین شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: طشک و بختگان دو دریاچه ای هستند که در زمان ترسالی که سطح آب بالا می آمد به یک دریاچه تبدیل می شدند.

پرفسور عزت الله رئیسی ادامه داد: مساحت دریاچه بختگان ۷۴۰ کیلومتر مربع و مساحت دریاچه طشک ۴۱۶ کیلومتر مربع است و در کل این دو دریاچه مساحتشان یک هزار و ۱۵۶ کیلومتر مربع است.

وی بیان کرد: مساحت حوزه آبگیر دریاچه ۳۱ هزار و ۹۴۲ کیلومتر مربع است که شامل ارسنجان، سیدان، فاروق، آسپاس، دهبید، قادرآباد و... است.

زمین شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: عمق این دریاچه بر اساس تصاویر ماهواره ای از ۱.۵ تا ۲.۵ است و بر اساس آمار این دریاچه برای پر شدن به یک میلیون و ۵۳۲ هزار مترمکعب آب نیاز دارد و در سالهایی که دریاچه به طور کامل خشک است باید باید یک میلیون و ۵۹۲ هزار متر مکعب آب وارد آن شود.

وی با بیان اینکه در زمان تر سالی به دلیل اینکه بخشی از دریاچه پر آب است آب کمتری برای پر شدن آن نیازمند است، گفت: میزان آب تبخیر شده در دریاچه بختگان در سال ۱.۶ متر است از این رو اگر دریاچه در فصل بهار پر شود به دلیل تبخیری که صورت می گیرد بخشی از دریاچه خشک می شود.

رئیسی بیان کرد: در شرایط طبیعی که برداشتی از آب حوضه صورت نمی گرفت در تر سالی دریاچه بختگان پر و در خشکسالی نیز بخشی از دریاچه خشک می شد و به طور متوسط سالیانه بیش از یک میلیون مترمکعب آب از دریاچه تبخیر می شد در حالیکه آبی برای جلوگیری از خشک شدن دریاچه وارد آن نمی شد.

وی در خصوص منشا آبهای وارد شده به بختگان گفت: آبهای رودخانه کر و سیوند، آبهای حاصل از سیلاب، آبهای زیرزمینی و... منشا آبهای وارد شده به این دریاچه است.

رئیسی در خصوص علل خشک شدن دریاچه بختگان اظهار داشت: خشکسالی، چاه های پمپاژ در حوزه آبگیر، برداشت مستقیم با پمپ از رودخانه کر و سیوند، سد ملاصدرا و سیوند، برداشت بیش از حد کانالهای منشعب از رودخانه کر، احداث چاه های متعدد در اطراف دریاچه و... از دلایل مهم و تاثیرگذار در خشک شدن این دریاچه است.

زمین شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز اظهار داشت: آمار بارندگی در استان فارس بین سالهای ۸۵ تا ۹۳نشان می دهد که یک دوره خشکسالی هشت ساله در استان داشته ایم که این دوره خشکسالی برای استان طبیعی است.

رئیسی بیان کرد: متوسط بارندگی استان طی ۲۵ سال برابر با۳۱۳ میلیمتر است اما متوسط بارندگی هشت سال اخیر ۲۱۸ میلی متر بوده از این رو خشکسالی باعث شده که میزان ورودی آب به دریاچه کاهش یابد البته برداشتهای بی رویه نیز در عدم ورود آب به دریاچه تاثیرگذار بوده است.

وی گفت: آبگیری در ایستگاه حسین آباد خرامه نزدیکترین ایستگاه به دریاچه از سال ۷۶تا ۸۵سال به طور متوسط ۴۶۲ میلیون متر مکعب بوده و از سال ۸۶ تا ۹۰ به ۹۳ میلیون مترمکعب کاهش داشته و حتی در بعضی سالها صفر بوده است.

زمین شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز با تاکید بر اینکه یکی از منابع آبی دریاچه بارندگی است، بیان کرد: بارندگی متوسط در ایستگاه نی ریز و آباده طشک ۲۵۰ میلیمتر که حجم بارندگی بر سطح دریاچه ۲۸۸ میلیون متر مکعب است اما میزان متوسط بارندگی این دو ایستگاه از سال ۸۵ تا ۹۳ برابر با از ۵۸ تا ۱۶۲ میلیمتر بوده و در سال ۹۳ حجم آب ورودی متوسط بارندگی بر سطح دریاچه برابر با ۱۸۶ میلیون مترمکعب بوده اما به دلیل خشک بودن دریاچه این میزان آب تبخیر شده است.

وی از برداشت بی رویه از سطح آبهای زیرزمینی به عنوان مهمترین چالش خشک شدن دریاچه یاد کرد و افزود: متاسفانه این میزان برداشت بر اساس سالهای ترسالی برنامه ریزی شده به همین دلیل در خشک شدن دریاچه تاثیر گذار بوده که بر اساس اعلام وزارت نیرو میزان برداشت از سفره آبهای زیرزمینی در یک دوره ۱۵ ساله بیش از سه میلیون مترمکعب بوده است.

رئیسی در خصوص احداث سد درودزن نیز بیان کرد: این سد از سال ۵۱ مورد بهره برداری قرار گرفته که احداث این سد باعث خشک شدن دریاچه نشد زیرا برداشت از رودخانه محدود بود.

زمین شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در رابطه با سد ملاصدرا نیز اظهار داشت: این سد با حجم آب قابل تنظیم ۲۵۰میلیون مترمکعب با هدف ایجاد برق احداث شد تا ۱۰۰مگاوات برق تولید کند.

وی در خصوص سد سیوند نیز گفت: هدف از احداث این سد جلوگیری از خسارت سیلاب به دشت مرودشت و کربال بوده که در این شرایط آب سیلاب در داخل سد سیوند ذخیره و بعد از سیلاب داخل رودخانه کر می شد اما متاسفانه آب آن را مورد استفاده کشاورزی قرار داده اند.

رئیسی با اشاره به چاه های غیرمجاز اطراف دریاچه نیز گفت: در اطراف بختگان چاه های متعددی حفر شده که این چاه ها مقدار زیادی از آب دریاچه را تخلیه می کنند.

زمین شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: بر این اساس دو عامل خشکسالی و چاه های غیرمجاز تاثیر زیادی در خشک شدن دریاچه داشته و احداث سد نیز تاثیر گذاشته و همچنین تبخیر سالیانه یک میلیون و ۲۲۲متر مکعب آب در دریاچه بختگان و طشک نیز موثر بوده است.

رئیسی درخصوص روش احیای دریاچه نیز گفت: روش احیا آن دشوار است و باید هماهنگی بین دستگاه ها ایجاد و همچنین مطالعات دقیقی در این خصوص انجام شود.
نام شما

آدرس ايميل شما
برای ارتقای فرهنگ نقد و انتقاد و کمک به پیشرفت فرهنگ و اخلاق جامعه، تلاش کنیم به جای توهین و تمسخر دیگران، نظرات و استدلال هایمان را در رد یا قبول مطالب عنوان کنیم.
نظر شما *