بیمه‌های روستایی مانند تفنگ بی‌فشنگ
يکشنبه ۷ دی ۱۳۹۳ ساعت ۲۱:۱۵
کد مطلب: 398580
حالا حکایت بیمه هایی که در روستاها و عشایر کشور ما وجود دارد، دست کمی از این داستان ندارد. یعنی اگر شما همه روستاییان و عشایر کشور را هم تحت پوشش بیمه درمانی قرار بدهید، اما آن فرد ساکن در مناطق محروم نتواند به خدمات درمانی دسترسی داشته باشد، در آن صورت آن بیمه ها نمی تواند دردی از مشکلات درمانی آنها کم کند.
به تعبیر دیگر، بیمه شدن همه روستایان و عشایر فقط در شرایطی به کار می آید که آن فرد ساکن مناطق روستایی و عشایری به امکانات اولیه درمانی دسترسی داشته باشد، اما اگر آن فرد ساکن مناطق محروم تا شعاع چند کیلومتر به هیچ مرکز درمانی دسترسی نداشته باشد، در آن صورت داشتن یک دفترچه درمانی خشک و خالی، حکم همان قاشق و بشقاب های بدون غذاست. البته اگر شما ساکن شهرهای پرجمعیت هستید، شاید با خود فکر کنید مگر می شود فردی تا شعاع چند کیلومتر به هیچ مرکز درمانی دسترسی نداشته باشد، اما اگر شما هم سری به مناطق محروم ـ مثل برخی شهرها و روستاهای استان کردستان، لرستان و سیستان و بلوچستان و برخی مناطق عشایری ـ بزنید، فقر امکانات درمانی در این مناطق را به طور ملموس می بینید.
کمبود پزشک و امکانات درمانی در مناطق محروم، به جایی رسیده است که پیشتر رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بصراحت عنوان کرده بود که هیچ خانم پزشکی حاضر نیست در مناطق محروم فعالیت کند.
برای آقایان پزشک هم اوضاع بهتر از این نیست و خیلی از آنها تمایلی برای خدمت در مناطق محروم ندارند و هر طور شده به شهرهای بزرگ تر می آیند و قید خدمت در مناطق محروم را می زنند؛ آن هم در حالی که در شهری مثل تهران، نیازی به اضافه شدن پزشک بیشتر وجود ندارد، اما همین نیاز اضطراری به پزشک و امکانات درمانی در مناطق محروم، بیداد می کند. حال می بینید که با وجود چنین شرایطی، داشتن یا نداشتن بیمه های درمانی نمی تواند تاثیر چندانی در دسترسی مردم مناطق محروم به خدمات درمانی داشته باشد و در واقع، فقط در حالتی می شود به داشتن این بیمه ها دلخوش بود که همزمان با توزیع دفترچه های بیمه، حداقل امکانات درمانی هم در دسترس باشد.
خدمات حداقلی با بیمه های ۹۵ درصدی
چند هفته قبل، رئیس سازمان امور عشایری خبر داد که با اجرای طرح بیمه سلامت هم اکنون بیش از ۹۵ درصد عشایر کشور تحت پوشش بیمه خدمات درمانی قرار گرفته اند.
کرمعلی قندالی به ایرنا توضیح داده بود که ۵ درصد باقی مانده از جمعیت عشایر نیز تا پایان امسال زیر پوشش بیمه درمانی می روند. همچنین به گفته این مقام مسئول، با توجه به ظرفیت های صندوق تامین اجتماعی عشایر و اقداماتی که انجام شده هم اینک حدود ۲۵ درصد خانوارهای عشایری کشور تحت پوشش این نوع بیمه نیز قرار گرفته اند و تلاش می شود این تعداد طی دو سال آینده به ۵۰ درصد برسد.
رئیس سازمان بیمه سلامت ایران هم به ایرنا اعلام کرده بود که ۹۸ درصد جمعیت کشور تحت پوشش بیمه های مختلف پایه ای سلامت هستند که از این میزان بیش از ۴۰ میلیون نفر تحت پوشش بیمه سلامت و بقیه شامل دیگر بیمه ها می شوند. با احتساب این آمارها می شود گفت که هم اکنون بسیاری از عشایر و افراد ساکن روستاها، تحت پوشش بیمه های درمانی مختلف هستند و اغلب آنها دفترچه بیمه دارند، اما در استفاده از این دفترچه ها، دیگر این آمارهای مثبت به کار نمی آید.
جالب است که وزیر بهداشت هم به این موضوع واقف است و در اوایل امسال بصراحت عنوان کرد نیمی از روستاهای کشور پزشک ندارد.
حالا خودتان حساب کنید در روستایی که پای پزشک به آن باز نشده است، دفترچه درمانی چطور می تواند در لحظات سخت و اضطراری به داد بیمار برسد.
با نگاهی دوباره به این آمار و رقم ها که از سوی خود مسئولان نظام سلامت ارائه شده است، متوجه می شوید هرچقدر کشور ما در زمینه صدور دفترچه های درمانی برای روستاییان و عشایر موفق عمل کرده است، اما از آن طرف آمارهای رسمی درخصوص استفاده از خدمات درمانی در روستاها و عشایر، چنگی به دل نمی زند و این دو کفه ترازو، به هیچ وجه با یکدیگر هماهنگی و توازن ندارند.
وزارت بهداشت: مشکلات در حال کم شدن است
در حالی که دفترچه بیمه برای بسیاری از روستاییان و عشایر، نقش تزئینی به خود گرفته است و خیلی از آنها نمی توانند از خدمات دفترچه های بیمه درمانی استفاده کنند، اما دکتر احمد تارا، مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت به جام جم می گوید: این طور نیست که دفترچه بیمه های خدمات درمانی اصلا به کار بیماران ساکن روستاها و عشایر نیاید و خیلی از آنها هم اکنون از خدمات این دفترچه ها استفاده می کنند.
البته این مقام مسئول قبول دارد که مشکلات کمبود خدمات درمانی در مناطق محروم وجود دارد، اما تاکید می کند که این مشکلات روز به روز در حال کم شدن است.
به گفته تارا، با گسترش کلینیک های ویژه برای شهرهای زیر صد هزار نفر و تلاش های وزارت بهداشت برای ماندگاری بیشتر پزشکان در مناطق محروم، اوضاع در حال بهتر شدن است و توزیع خدمات درمانی در این مناطق بهتر از قبل خواهد شد. اگر با گفته های این مقام مسئول جلو برویم، باید امیدوار بود که با استمرار طرح تحول سلامت و اجرای این طرح در مناطق محروم، بزودی دفترچه های درمانی در بین روستاییان و عشایر، اجر و منزلت بیشتری پیدا کند.
اما حتی اگر امیدوار باشیم که خدمات درمانی در مناطق محروم گسترش پیدا می کند، باز هم این سوال مطرح می شود که چرا در وهله اول، خدمات درمانی در مناطق محروم توسعه پیدا نکرده و چرا برای توسعه خدمات درمانی در مناطق محروم، ابتدا از گسترش بیمه ها شروع شده است؟ یعنی به جای آن که ابتدا منابع طرح تحول سلامت، صرف بهبود زیرساخت های درمانی و توزیع عادلانه خدمات درمانی در مناطق روستایی و عشایری می شد، به صورت برعکس عمل شده و این کار ابتدا با توسعه بیمه ها شروع شده است.
از گویایی آمارها تا فقدان بیمه های تکمیلی
براساس گفته های رئیس سازمان امور عشایری، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت ایران را عشایر پراکنده در سطح تمام استان های کشور غیر از استان کردستان تشکیل می دهند. به گفته این مقام مسئول به ایرنا در این میان استان فارس با رقمی حدود ۱۲ درصد بیشترین سهم جمعیت عشایر کشور را در خود جای داده است.
همچنین به نقل از کرمعلی قندالی، پس از آن استان های کرمان، سیستان و بلوچستان و خوزستان بیشترین سهم جمعیتی عشایر کشور را به خود اختصاص داده اند و در این میان استان های قزوین و قم کمترین جمعیت عشایری کشور را در خود جای داده اند.
از سوی دیگر، گفته می شود حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور را ساکنان روستا تشکیل می دهند و به تعبیر دیگر می توان گفت که هم اکنون حداقل ۲۰ میلیون نفر نیز در روستاها زندگی می کنند.
با نگاهی به آمار جمعیت روستاییان و عشایر می بینیم حداقل بیش از ۲۰ میلیون نفر در روستاها و مناطق عشایری زندگی می کنند، اما این جمعیت میلیونی به هیچ وجه از پوشش بیمه ای برابری با شهرنشینان برخوردار نیستند.
مثلا در همین استان فارس که بالاترین جمعیت عشایر را به خود اختصاص داده است، در شهر شیراز به عنوان مرکز این استان، مردم به خدمات درمانی متنوع و پیشرفته ای دسترسی دارند و براحتی می توانند با داشتن انواع بیمه های پایه و تکمیلی، هزینه های درمان خود را کمتر کنند، اما عشایر همین استان، از چنین امکانی بی بهره هستند و بسیاری از آنان، از دفترچه بیمه های خود استفاده چندانی نمی کنند.
از سوی دیگر، جالب است که در طرح تحول سلامت، سهم روستاییان و عشایر برای پرداخت هزینه های درمانی در بیمارستان های دولتی، تقریبا نصف پرداخت شهرنشینان است و آنها می توانند با داشتن دفترچه های بیمه پایه، از این خدمات استفاده کنند، اما مشکل اینجاست که دسترسی آنها به مراکز درمانی مجهز و پیشرفته بسیار پایین است و آنها نمی توانند از این تسهیلات ویژه بیمه های درمانی، بخوبی برخوردار شوند.
مشکل دیگری که البته شاید در بین بسیاری از شهرنشینان هم عمومیت داشته باشد، این است که سهم روستاییان و عشایر از خدمات بیمه های تکمیلی، بسیار ناچیز است و اغلب روستاییان و عشایر از خدمات بیمه های تکمیلی محروم هستند. با توجه به این که دیگر تقریبا همه می دانیم بدون داشتن بیمه های تکمیلی، نمی توان بسیاری از هزینه های درمان را پوشش داد و نقش بیمه های پایه در این زمینه بسیار ضعیف است، اما اغلب روستاییان و عشایر از خدمات بیمه تکمیلی استفاده نمی کنند و در بهترین حالت، همان دفترچه بیمه های پایه ای دارند که درمان های بسیار محدودی را پوشش می دهد.
درست است که شاید گفته شود بسیاری از شهرنشینان هم از خدمات بیمه تکمیلی استفاده نمی کنند، اما مساله اینجاست که این مشکل در بین روستاییان و عشایر حادتر است و اغلب آنها اگر مجبور به انجام جراحی های تخصصی یا نیازمند به استفاده از خدمات دندانپزشکی و پیراپزشکی باشند، مجبور هستند بیشتر هزینه ها را از جیب خود پرداخت کنند.
در هر حال، با توجه به این که بسیاری از ساکنان روستاها و مناطق عشایری کشور از امکانات رفاهی بالایی برخوردار نیستند و پوشش همه هزینه های درمانی برای بسیاری از آنها، سخت و حتی گاهی غیرممکن است، بنابراین وظیفه نظام سلامت است که برای یک سوم جمعیت کشور، هم بیمه های کارآمدتری تعریف کند و هم خدمات درمانی در این مناطق را بهبود بخشد.
اگر راست میگویند بیایند کاری کنند که دفترچه های کارکنان و کارمندان که ماهانه مبالغ زیادی پول به سازمانهای بیمه گر می دهند اعتبار و ارزش واقعی پیدا کند.....