۴
فیلمی برای سینما که ضد سینما عمل میکند!
هفت نکته درباره فیلم متروپل
يکشنبه ۱۶ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۱۳
کد مطلب: 394189
اخیراً فیلم سینمایی (متروپل) در شبکه خانگی توزیع شده است. به این بهانه نکات زیر در نقد محتوایی این فیلم تقدیم می‌شود.
توضیح مختصر آنکه در اینجا قصد نقد سینمایی یک اثر نیست و این موضوع به جای خود و توسط متخصصین انجام می‌شود لیکن در این مجال شاخصههای مختلف محتوا را بیرون آورده و درباره آنها به بحث و بررسی میپردازیم. نقد محتوامحور به معنای غفلت از لزوم پرداخت هنرمندانه و مبتنی بر فنون سینمایی نیست بلکه در این جا تنها به محتوا پرداخته می‌شود.
نام فیلم : متروپل
نویسنده : عبدالرضا منجزی، مسعود کیمیایی
کارگردان : مسعود کیمیایی
بازیگران : مهناز افشار، محمدرضا فروتن، پولاد کیمیایی، شقایق فراهانی، سحر دولتشاهی، ساعد سهیلی، یوسف مرادیان، تینا پاکروان
خلاصه داستان : یک زن جوان بیوه صاحب ارث شوهر مرحوم خود شده و عدهای که توسط همسر اول شوهر او اجیر شدهاند به دنبال گرفتن پول و ثروت زن جوان هستند تا اینکه در جریان ربودن او تصادف میکنند و زن جوان فرار میکند و به سینمایی متروکه پناه میبرد...
و اما 7 نکته درباره محتوای این فیلم :
1 - دلیل اصلی ساخت این فیلم را دلبستگی کارگردان به سینما و آزردگی خاطر او از خراب شدن یا تعطیلی سینماهای قدیمی تهران مانند متروپل باید دانست. این دلیل میتواند دستمایهی ساخت یک فیلم هنرمندانه و قوی قرار گیرد اما متأسفانه این فیلم آنقدر شعاری و مصنوعی و یا ضعیف ساخته شده (مانند ادامه دادن بازی بیلیارد در شرایط بحرانی توسط فروتن و کیمیایی در سکانس ورود خاتون به باشگاه بیلیارد) که خود اثر ضدسینمایی محسوب می‌شود و اتفاقاً نه تنها سبب اشتیاق مردم به سینما بلکه به زدهشدن آنها از سینما رفتن میانجامد.
2 - در فیلمهای قبلی آقای کیمیایی معمول نبوده که زنی قهرمان داستان باشد اما اینجا یک زن (مهناز افشار) قهرمان داستان است. قهرمانی که توسط همسر اول شوهرش (خیابانی و خلافکار) معرفی می‌شود ولی چادری است و جالبتر آنکه در خانهی خود شیشههای شبیه مشروب برای تزیین دکور استفاده میکند. اصرار برای به سر کردن چادر برای بازیگر این نقش با این تضادی که ذکر شد معلوم نیست!
3 - متأسفانه در این فیلم هم مانند بسیاری فیلمهای دیگر، سیگار مانند نقل و نبات استفاده می‌شود و از روشن کردن تا کشیدن آن کاملاً به نمایش درمیآید. از زنی که در ابتدای فیلم سیگار را به دهان خود نزدیک میکند گرفته تا شخصیتهای به اصطلاح بامعرفت و لوطی که سیگار میکشند و حتی به خانمی غریبه و چادری به راحتی سیگار تعارف میکنند و یا معتقدند برای رفع خستگی ذهنی باید هوایی خورد و سیگاری کشید! بگذریم که سیگار کشیدن کاری حرام (به فتوای صریح آیت الله مکارم شیرازی، سایر مراجع هم تلویحاً حرمت آن را فتوا دادهاند) است اما باید دانست که مجموع مرگ ناشی از سیگار در دنیا از مجموع مرگ ناشی از سه بیماری خطرناک ایدز، مالاریا و سل بیشتر است.
4 - حجاب هم که ظاهراً به یک امر حاشیهای تبدیل شده و قبح بدحجابی هم ریخته است! در این فیلم خانم چادری موهایش همانطور بیرون است که غیرچادری! همسایه زن قهرمان فیلم لباسی تنگ به تن دارد و دکمه لباس او باز است و گردن و بدن او نمایان. ناظرین وزارت ارشاد هم که قاعدتاً این چیزها را نمیبینند!!! یا اصلاً ممیزی هم چیز خوبی نیست!!! آرایش عجیب و غلیظ شقایق فراهانی (در نقش همسر اول) چه ارتباطی با شخصیت وی دارد و چه لزومی معلوم نیست! پزشک بیمارستان هم که قاعدتاً با آرایش و موهای بیرون از روسری نمایش داده می‌شود و شاید انتظار جامعه این است که هر چه انسان بیشتر درس میخواند باید از دستور خداوند بیشتر فاصله بگیرد؟! در صورتی که باید عکس این قضیه صادق باشد.
5 - نادیده گرفتن نقش حمایتی پلیس و درمانگاه با گنجاندن دیالوگی مانند (چه خوب شد که به سینما پناه آوردید) از جمله اتفاقاتی است که در دفاع از سینما تعبیر می‌شود لیکن به دلیل جانمایی اشتباه جز تخریب ناشی از بددفاع کردن برای جایگاه سینما اثری ندارد. البته دیالوگهای دیگری هم در این فیلم به نظر آگاهانه گنجانده شده مانند (خدایا ازت ممنونم که آدمکش شدم ... کار قانون رو آسون کردم) که جای تأمل دارد.
6 - سینماداری یک عشق است و برای اینکه چراغش روشن باشد سینما را باشگاه بیلیارد کردیم. این دیالوگی است که از زبان بازیگر در دفاع از سینما گفته می‌شود. اما در چند سکانس دیگر باشگاه بیلیارد به قمارخانه و بازیگران بیلیارد، قمارباز خطاب میشوند. حتی با تمسخر گفته می‌شود که بیلیاردبازها که این کار را قمار حساب نمیکنند. این تضاد محتوایی که دو روی یک سکه از یک بازی را نشان میدهد آن هم در محلی که قرار است فرهنگی باشد (سینما یا باشگاه ورزشی) چه چیزی را قرار است به مخاطب القاء کند؟
7 - ازدواج دوم برای فرزنددار شدن که به (ماشین جوجه کشی) تعبیر می‌شود توهینی آشکار به زن قهرمان فیلم است. زنی که به راحتی معلوم نیست چرا از قهرمان در انتهای فیلم علیرغم این توهین به یک زن ذلیل دربرابر زن اول تبدیل می‌شود و حتی موضوع پول و ارث هم کنار میرود و لزوم آگاه کردن زن اول از این ازدواج، موضوع اصلی فیلم و سبب خاتمه یافتن بحث میگردد. به نظر میرسد در این فیلم دو موضوع به موازات هم پیش رفته که کارگردان نتوانسته در هیچکدام یک سیر منطقی را برای رساندن مفهوم و محتوای ذهنی خود در پیش بگیرد.
والحمد لله رب العالمین
