پاشنه آشیل طرح نهضت ملی مسکن عدم همراهی مناسب بانک ها برای تامین مالی این طرح عنوان می شود. به جز بانک مسکن که به عنوان بانک عامل و تخصصی این حوزه فعالیت می کند، درواقع دیگر بانک ها مساعدت چندانی در راستای اجرای این طرح بزرگ ملی نداشته اند.

گروه اقتصاد جهان نیوز، امیر حمزه نژاد: می توان گفت که بزرگترین و آشکارترین وعده دولت آیت الله رئیسی، وعده ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال است. وعده ای که همواره از سوی رئیس جمهوری مورد تاکید قرار گرفته و در قالب جلسات شورای عالی مسکن پیگیری می‌شود.

رئیسی از آن جهت با مردم وعده کرد این ابر پروژه ملی را عملیاتی می کند که نگاهی ساده به بازار مسکن که هم از تورم دیگر کالاها و محرک های مهم تاثیر می پذیرد و هم بر گرانی بازار و اجناس دیگر بسیار اثرگذار است، نشان می‌دهد مسکن با تقاضای فراوان و کمبود عرضه زیادی مواجه است. علت آن هم کاملا مشخص است عدم ساخت مسکن در دولت های قبل با توجه به نیاز بازار خود عامل جدی در گرانی سرسام آور در این بازار مهم بوده است و حالا سهم عمده سبد خانوارها در این حوزه هزینه می‌شود.

رئیس جمهور بر شدنی بودن این طرح بزرگ تاکید دارد. حتی قالیباف رئیس مجلس هم در گفتگوی تلویزیونی اخیر خود بر اجرایی بودن این وعده در چهار سال مهر تائید زد.

واقعیت این است که قصور مدیریتی موضوع اصلی بوده که بسیاری با صحبت های "عباس آخوندی" وزیر پرحاشیه دولت روحانی مبنی بر " افتخار بر اینکه در چندین سال سکانداری وزارت راه و شهرسازی حتی یک واحد مسکونی مسکن مهر را افتتاح نکرده" بدان استناد می کنند.

منتقدان طرح نهضت ملی مسکن که عموما از کارگزارن دولت قبل هستند، معتقدند که اجرای طرح با این وسعت امکان پذیر نیست و خود تورم زاست اما کارشناسان امر نیز بر این عقیده اند اگرچه اجرای طرح نیازمند منابع مالی و اعتباری گسترده ای است اما با توجه به اینکه تقریبا ۴۰۰ صنعت به طور مستقیم و غیر مستقیم به ساخت و ساز وابسته است، مسکن به عنوان موتور پیشران اقتصاد کشور عمل کرده و منابع مالی که به صنعت ساختمان سازی تزریق می شود مستقیما و به طور مویرگی وارد چرخه تولید شده و چرخ صنعت کشور را به گردش درآورده و باعث رونق اقتصادی کشور می شود. درواقع برخی از کارشناسان حتی راه اندازی بخش ساخت و ساز را نسخه مفیدی برای شکست رکود و رهایی از آسیب های تحریم عنوان می کنند و نسبت به تورم زا بودن طرح جهش تولید مسکن گارد دارند. درواقع مطرح می شود که امروز خود مسکن باعث گرانی و ایجاد تورم شده است و ساخت و ساز و پاسخ مناسب به تقاضای بازار می تواند قیمت آنرا به تعادل برساند و از ایجاد تورم مسکنی جلوگیری کند.

اما پاشنه آشیل طرح نهضت ملی مسکن عدم همراهی مناسب بانک ها برای تامین مالی این طرح عنوان می شود. به جز بانک مسکن که به عنوان بانک عامل و تخصصی این حوزه فعالیت می کند، درواقع دیگر بانک ها مساعدت چندانی در راستای اجرای این طرح بزرگ ملی نداشته اند و این موضوع همواره مورد انتقاد کارشناسان و مسئولان قرار گرفته است.

برخی از کارشناسان سهم تامین مالی این طرح از سوی بانک ها را تا به امروز حدود ۵ درصد اعلام می کنند که رضایت بخش نیست.

محمد رضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در این باره می گوید: میزان منابع تدارک دیده شده برای طرح ملی مسکن دست‌کم ۳۶۰ هزار میلیارد تومان است که به‌جز بانک مسکن مابقی بانک‌ها عملکردشان در این زمینه صفر است. همچنین مجموع تسهیلاتی که پرداخت‌شده، ۳۰هزار میلیارد تومان است. درواقع این عدد تنها ۵درصد از تعهداتی که برای بانک‌ها در قانون بودجه تعریف‌شده را شامل می‌شود. ترک فعل بانک‌ها مشخص است و اطلاعات آنان جمع‌آوری‌شده و قرار است به‌عنوان متخلف به قوه قضائیه معرفی شوند.»

درواقع این کار با یک کار کارشناسی همراه بوده است و به منابع بانک‌ها نه تنها ضرر و ضربه وارد نمی کند بلکه در راستای رشد اقتصادی و اصلاح ساختار بانکی کشور که باید در خدمت رونق اقتصاد باشند، عمل می کنند. این کار کارشناسی مطرح می کند بانک‌ها باید بخشی از منابع خود را که شامل 20 درصد می باشد به بخش مسکن تزریق کنند این درحالی است که این رقم به 5 درصد در حال حاضر می رسد اما بانک‌ها یک هراس ویژه دارند و آن هم این است که سرمایه آنان دیرتر به حساب آنان بازگردد که این موضوع با اجرای سریع و درست طرح نهضت ملی قابل حل است. در این راه دولت نیز گام هایی برداشته است که صنعتی سازی ساخت و ساز و استفاده از فناوری های نوین و کاهش روند اداری و صدور پروانه ساختمانی از جمله این اقدامات است.

عدم برخورداری از الگوی کلان ساخت شهرها و واحدهای مسکونی، ناهماهنگی بین دستگاه‌ها در اجرای قوانین و مقررات مربوط، کمبود زمین و سرپیچی نهادهای دولتی از واگذاری زمین‌های مازاد، عدم همکاری و عمل به وظایف بانک‌ها در پرداخت تسهیلات و... ازجمله چالش‌هایی است که تحقق این وعده را با حواشی روبرو کرده است.

برخی مطرح می کنند که بیماری و استعفای مرحوم رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی پیشین که متاسفانه باعث فقدان این مدیر توانا شد، اجرای طرح نهضت ملی مسکن را با کندی همراه کرد. قصور برخی از عوامل که توضیح داده شد نیز مزید علت شد تا طرح مذکور نتواند آنطور که باید و شاید اجرایی شود. منتها موضوعی که در این عرصه مهم است حضور یک وزیر جوان در عرصه اجرایی است که تجربیات متعددی در این حوزه دارد. «مهرداد بذرپاش» در ابتدا امر که به وزارت راه و شهرسازی راه یافت به خوبی قصور بانک‌ها را مورد هدف قرار داد و نسبت به اجرای قانون مجلس و مصوبه دولت تاکید کرد.

متاسفانه با توجه به نیات سیاسی جناحی برخی از جراید و رسانه‌ها برخی از آنان سعی کردند بذر ناامیدی را با تیترهای تراژیک درباره طرح نهضت ملی مسکن در دل مردم بکارند اما جالب اینجاست که مردم پای کار این طرح هستند. اخیرا «سید محسن فاضلیان» عضو هیات مدیره بانک مسکن با ارایه آماری در خصوص طرح نهضت ملی مسکن عنوان کرده است که بیشترین تسهیلات این بانک به خودمالکان پرداخت شده است و با اینکه سازمان های مختلف دولتی نیز پای کار اجرای این طرح هستند اما کفه ترازو به طور کاملا محسوسی در سمت مردم و خودمالکان سنگینی می کند که این نشان می دهد که مردم همیت و تلاش وافری برای اجرای این طرح دارند که با مدیریت درست و صحیح این موضوع و بکارگیری ابزارها و ساختارهای مدیریتی از جمله حضور بانک ها که باید 20 درصد از منابع خود را به این طرح اختصاص دهند و آنرا تامین مالی کنند، قطعا می توان شاهد پیشبرد سیاست های دولت در جهش تولید مسکن در کشور و سامان دادن با بازار آشفته مسکن باشیم.