گروه جامعه جهان نیوز، امیر حمزه نژاد: کولبری به عنوان یک پیشه در مناطق مرزی برای امرار معاش و گذراندن زندگی جا افتاده است. نزدیک به چهل هزار نفر در حال فعالیت در این حوزه هستند تا مگر نانی به سر سفره های خانواده خود ببرند. زن و مرد و پیر و جوان به امید کسب روزی و درآمدی در این عرصه پای در راهی ناهموار می گذارند و باری سنگین به دوش می کشند. متاسفانه اخبار ناگورای از غرق شدن و یخ زدن این قشر ضعیف به گوش می رسد که همواره قلب مردم را به درد می آورد.

مرگ تلخ برادارن خسروی غم و اندوه زیادی را در سال گذشته در کشور ایجاد کرد. در روزهای پایانی آذر ۹۸، خبر مفقود شدن دو کولبر در ارتفاعات ژالانهٔ کردستان رسانه‌ای شد. آزاد خسروی ۱۷ ساله و فرهاد خسروی ۱۴ ساله دو برادر کولبر، اهل روستای نِی در شهرستان مریوان بودند. جسد آزاد، در ۲۶ آذر در حالی پیدا شد که بر اثر سرمازدگی شدید جانش را از دست داده‌بود.

سه روز بعد، با کمک صدها نفر از مردم محلی، جنازهٔ فرهاد خسروی که بر اثر یخ‌زدگی جان باخته بود، در نزدیکی جادهٔ اصلی پیدا شد. به‌نظر می‌رسد پس از آن‌که دو برادر گرفتار بوران شدید و بهمن شدند و راه‌شان را گم کردند، فرهاد به دنبال کمک به آنجا رفته‌بود. براساس گزارش منابع محلی کُت فرهاد بر روی پیکر بی‌جان آزاد قرار داشته و جسد خودش در محلی یافت شد که مسافت کمی مانده بود تا به جاده و شهر مریوان برسد.

 

بسیاری این سئوال برایشان مطرح می شود که آیا نمی شود به حال این قشر کاری کرد تا مجبور نشوند که جانشان را به کف دستشان بگذارند و دل به کوه و بیابان بزنند؟

موضوع دیگری که در این خصوص مطرح است قاچاق کالاست. هر چند که قاچاق کالا در این عرصه به چشم نمی آید اما کولبری شغلی قانونی نیست و آسیب های زیاد هم دارد. راه حل های مختلفی برای این معضل در رسانه ها مطرح شده است. از ایجاد سهمیه برای کولبران تا به رسمیت شناختن این شغل تا به امروز مباحث مختلفی در این بار مطرح شده است، اما موضوعی که در این عرصه وجود دارد این است که راهکارها گشایش اساسی برای حل مسئله کولبری نیست.

 کولبری هر چه باشد یک شغل محسوب نمی شود و مزایای یک شغل را نیز به همراه ندارد و تنها فعالیتی است که از سرناچاری برخی از افراد برای امرار معاش به آن روی می آورند. در میان کولبران افراد تحصیل کرده فراوانی وجود دارد و قطعا میان آنها نخبگانی هم هستند که از سر ناملایمتی روزگار تن به این کار داده اند.

قطعا هیچ کولبری دوست ندارد کولبری کند اما به رسمیت شناختن این آسیب و زخم اجتماعی و اقتصادی خود به عمیق تر شدن و بیشتر شدن آن کمک می کند و متاسفانه ممکن است با رسمیت بخشیدن به آن به عنوان یک شغل محسوب شود.
 

از سوی دیگر برخی از کولبران تنها به کالاهای مجاز و رسمی روی نمی آورند و آسیب این کار سبب شده است که مواد مخدر نیز در کوله آنان دیده شود. اخیرا فرمانده انتظامی مهریز از دستگیری سه کولبر با 107 کیلو تریاک در بیابان‌های این شهرستان خبر داده است.

اما راهکار اصلی مقابله با این وضعیت چیست؟ «الیاس نادران»، نماینده مجلس یازدهم درباره ساماندهی وضعیت مرزهای کشور و مسئله قاچاق بیان می کند: «با ساماندهی یک میلیارد دلار قاچاق می‌توان برای همه کولبران شغل ایجاد کرد.»

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران مطرح می کند: «سازوکار برای حل مساله کولبری و به سامان کردن اقتصاد کشور وجود دارد، زیرا مردم برای رفع نیازهای خود به اجبار به سمت اقتصاد غیررسمی و زیرزمینی و کولبری روی می‌آورند و برای امرار معاش به کارهایی تن می‌دهند که در شان آنها نیست. به دولت پیشنهاد کرده‌ایم که اگر فقط یک میلیارد دلار از حجم قاچاق کالا را مدیریت کند و برای سرمایه‌گذاری ایجاد اشتغال رسمی برای صد هزار کولبر خرج کند به فرض اینکه برای هر شغل صد میلیون تومان هم نیاز باشد مشکل کولبری رفع می‌شود.»

متاسفانه کولبران از یک در هزارم اقتصاد کولبری هم سهم نمی‌برند آنها باید شغل آبرومند داشته باشند و زندگی بی‌خطری تجربه کنند. اما وقتی نرخ بیکاری مرتب بالا می‌رود کولبر باید چه کار کند.
 

با این نگاه چه از لحاظ خطرات جانی و انسانی و چه از لحاظ اقتصادی که کولبری قاچاق محسوب می شود و ضرر آن بیش از منفعت است و چه از لحاط استفاده از نیروی انسانی و ... به هر شکل به کولبری نگاه بکنیم این شغل غیررسمی و زیر زمینی یک آسیب اجتماعی و اقتصادی است و چاره کار این است که با تقویت اقتصاد این مناطق مردم را از این آسیب جدی رهایی بخشیم و به جای پاک کردن صورت مسئله خود مسئله را حل کنیم. 

 رسمیت دادن به این فعالیت غیر مولد در مناطق مرزی خود به خود هل دادن اقتصاد این مناطق به سمت قاچاق محسوب می شود؛ این درحالی است که با کار تولیدی می توان وزنه را به سمت کشورمان سنگین کرد و این ایران باشد که با استفاده از مناطق مرزی که با کشورهای مختلف دارد و یکی از پرهمسایه ترین کشورهای جهان محسوب می شود، کالاهای تولیدی خود را به مناطق مختلف جهان صادر کند. اینکه از درآمد مقابله با قاچاق برای ایجاد شغل در این مناطق کاری کنیم درست تبدیل تهدید به یک فرصت و امتیاز است. امتیازی که متاسفانه با عدم توجه کافی و برنامه ریزی صحیح برای این مناطق هر روز بیشتر از دست می رود.