ماجرای بورس به کجا خواهد انجامید؟ + پنج سوال مهمی که ایجاد شده است

گروه سیاسی جهان نيوز، امیر حمزه نژاد: این روزها فضای اقتصادی کشور بیش از هر روز دیگر دستخوش سیاست های دولت است. بورس یکی دیگر از مراکز اقتصادی کلان کشور است که حالا به نوعی با سیاست و دستکاری دولت روبرو شده است. بعد از اینکه دولت برخی از شرکت های خود از جمله شستا را وارد بورس کرد حجم عظیمی از سرمایه سرگردان به سمت بورس سرازیر شد. با واگذاری ۱۰ درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی «شستا» در بازار بورس تهران، عرضه اولیه این شرکت رکوردهایی را شکست و تمامی معادلات بازار سرمایه را تغییر داد.

بسیاری از مردم در صف پیشخوان های دولت و کارگزاری ها آنهم در این شرایط شیوع ویروس کرونا حضور پیدا کرده و خواستار اخذ کد بورسی برای وارد شدن به بورس و خرید سهم شدند. بورس چند روزی است که سبزتر از همیشه شده است. اما دولت به همین موضوع هم بسنده نکرد و بحث ورود سهام عدالت به بورس مورد توجه دولت قرار گرفت و در این زمینه بازهم اعلام شد که قرار است سهام عدالت بعد از تاخیر چندساله در بورس عرضه شود. همه این موارد باعث بروز مسائلی در اقتصاد کشور شده که در ادامه به این موارد می پردازیم.

شوک دیگری که دولت به اقتصاد وارد کرد: سال 1399 شروعی دوباره برای بسیاری از ایرانیان با وجود مصائب سال گذشته بود. هر چند که شیوع ویروس کووید 19 بسیاری را از کار و زندگی انداخته است اما بازهم سال جدید شروعی دوباره برای بسیاری برای بازگشت به چرخه اقتصاد و تلاش برای امرار معاش و بالا بردن سطح درآمد و رفاه زندگی شان بود. اما به یکباره سال 99 با اعلام تصمیم دولت در بورس دچار شوک جدیدی شد و جنب و جوش هایی که قرار بود در خدمت جهش تولید قرار بگیرد تا حدود زیادی در خدمت سوداگری آنهم در بازار بورس در آمد. بسیاری از افراد دلالی که پیشتر به دنبال کسب سود با فروش خانه و خودرو و ارز و ... بودند حالا وارد بورس شده اند و شاخص بورس هر روز در حال افزایش است. جنب و جوشی که اگرچه باعث شده که نقدینگی تا حدود زیادی کاسته شود و در بورس سرازیر شود اما با مدیریت استرس زای دولت روبرو شده است. 

عاقبت دخالت دولت در بورس چیست؟ بسیاری از کارشناسان رشد فزاینده بورس ایران با وجود اینکه بورس بسیاری از کشورهای دنیا به سبب شیوع ویروس کرونا نزولی شده است را حبابی می خوانند. کارشناسان در کنار اینکه اظهار امیدواری می کنند که بورس بتواند به روند صعودی خود ادامه دهد اما نگرانی هایی نیز در این حوزه دارند. آنچه امروز در بازار بورس اتفاق افتاده است باعث شگفتی بسیاری شده است. با توجه به اینکه ارزش ریال هر روز در حال کاسته شدن و اسب تورم در حال تاختن است و کنترل چندانی در آن وجود ندارد، مردم سعی می کنند پول های به اصطلاح داغ (نظریه سکه داغ) خود را برای اینکه ارزش دارای شان هر روز افت بیشتری نکند در بازاری مطمئن سرمایه گذاری کنند. بورس این روزها روند صعودی دارد اما آیا همیشه کسانی که در بورس سرمایه گذاری کرده اند بر اسب مراد سوار شده اند. قطعا کسانی که با این بازار آشنا هستند می دانند که بورس ذاتا دارای فراز و نشیب های بسیاری است اما آیا کسانی که در بورس سرمایه گذاری کرده اند در این حیطه تحمل این صعود و سقوط های طبیعی بورس را دارند؟

ماجرای سهام عدالت و جنب و جوش مردم: این روزها بسیاری از مردم به سبب درگیری با ویروس کرونا و کوچک تر شدن سفرهایشان نیازمند مدد و یاری هستند. در این حوزه دولت با پیش کشیدن بحث سهام عدالت بسیاری را دوباره امیدوار به کسب درآمد از میراث دولت پیش از روحانی کرده است. اما مردم هر روز از یکدیگر و رسانه ها سئوال می کنند که سهام عدالت به چه صورت عرضه خواهد شد. حالا که با ورود برخی از شرکت های دولتی به بورس این بازار رونق شدیدی یافته است و با صف شدید سرمایه گذاران برای ورود به این بازار مواجه هستیم. با این حساب اگر صف سهام عدالتی ها هم به این موضوع اضافه شود چه اتفاقی برای بورس و کارگزاری ها خواهد افتاد. آیا بورس و کارگزاری ها که خدمات بورسی ارائه می کنند و گفته می شود 180 کارگزاری هستند پاسخگوی چنین نیازی خواهند بود.

طرح فاصله گذاری اجتماعی چه می شود؟ حالا با هجوم مردم به کارگزاری ها و پیشخوان های دولت برای ثبت کد بورسی طرح فاصله اجتماعی که دولت به سبب شیوع بیماری کرونا ابلاغ و همواره تبلیغ کرده است چه می شود؟ جالب است که هنوز در خود دولت نیز درباره نحوه عرضه سهام عدالت وحدت نظر و روش وجود ندارد. حرف های دولتمردان درباره سهام عدالت ضدو نقیض است و گاهی به شش ماه آتی محول می‌شود اما هر چه که هست مردم بازهم امیدوار شدند و بازهم فضای ملتهبی به سبب سیاست دولت در اقتصاد و اینک در بازار بورس بوجود آمده است.

بورس می تواند به تولید کمک کند؟ سئوال اساسی اینجاست که آیا بورس می تواند به روند جهش تولید که هدف سال جاری است کمک کند. آیا بازار بورس به سمت سوداگری رفته است و در این حوزه بانک ها و برخی از افراد ذی نفع سود و بهره می برند و دولت نیز در این حوزه درآمدی کسب می کند یا اینکه در حوزه تولید هم شاهد سرمایه گذاری خواهیم بود؟ این موضوعی است که کارشناسان و در ادامه روند سیاستگذاری دولت در بورس باید به آن پاسخ بدهند. اما به هر جهت اگرچه پاسخ این سئوال فعلا داده نشده است اما موضوعیت سئوال در این حوزه بسیار مهم و اساسی است.