سازمان مدیریت‌ بحران دقیقا کجای بحران است؟+تصاویر

گروه سیاسی جهان نيوز: بحران بخصوص بلایای طبیعی در کشوری با وسعت و پهناوری ایران و آب و هوای مختلف موضوعی اجتناب ناپذیر است. بحران‌زدایی یا مقابله با بحران‌های طبیعی از جمله مواردی است که امروز با نام «مدیریت بحران» در دنیا شناخته می شود و موضوع غریبی در کشورمان نیست. چه اینکه سازمانی به همین نام در کشورمان در سال 1386 تاسیس و تا به امروز زیر نظر وزارت کشور در حال فعالیت است. 
 

اسماعیل نجار از سال 92 به عنوان رئیس سازمان مدیریت بحران کشور انتخاب شده و بیش از 5 سال است که در این سمت حضور دارد. اما حالا که بحران سیل بخش‌هایی از کشور از جمله استان‌های خوزستان، شیراز، لرستان، گلستان و ... را تهدید و مورد آسیب قرار داده‌ است باید پرسید که سازمان تحت امر «اسماعیل نجار» چه عملکردی از خود تا به اینجا نشان داده است؟

پیش بینی و بحران زدایی قبل از بروز بحران
مدیریت بحران به عنوان یک دانش تخصصی زیر شاخه مدیریت امروزه پیشرفت بسیاری کرده است. مدیریت بحران به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، چاره جویی‌ها و دستورالعمل‌هایی اطلاق می‌گردد، که مدیریت یک سازمان و کشور، در چالش با بحران انجام می‌دهد و هدف آن کاهش روند، کنترل و رفع بحران است. بطور کلی مدیریت بحران به معنای سوق دادن هدفمند جریان پیشرفت امور، به روالی قابل کنترل و انتظار بازگشت امور در اسرع وقت، به شرایط قبل از بحران است.
 

مدیریت بحران دو مرحله اساسی پیشگیرانه و پس از وقوع دارد که عدم انجام هر یک از مراحل سبب امدادرسانی و کنترل بحران به صورت ناقص می شود.

در مرحله قبل از بحران طبق قانونی که در مجلس ۳۱/ ۲/ ۱۳۸۷ تصویب کرده اند، ارتقای توان شناسایی مخاطرات و درک خطر حوادث و سوانح در سطح کشور از جمله تهیه اطلس ملی مخابرات طبیعی و تضمین برنامه‌های کاهش خطر حوادث و سوانح استانی جهت تصویب ستاد ملی یکی از وظایف این سازمان عنوان شده است. 

همچنین از وظایف سازمان مدیریت بحران کمک به ایجاد و ارتقای ظرفیت‌ها و مراکز پایش مخاطرات و هشدار سریع در دستگاه‌های مرتبط موضوع ماده ۲ این قانون مطرح شده است.



همه این موارد به یک موضوع اشاره دارد، اینکه مدیریت بحران بایستی با شناسایی نقاط پرخطر و مخاطرات پیش رو آمادگی لازم برای مهار بحران داشته باشد و حتی جهت عدم بروز بحران تمهیدات لازم را انجام دهد. موضوعی که به پیشگیری در این حوزه باز می گردد. متاسفانه در این سالها موضوع غافلگیری مدیران در بحران ها از جمله بهانه‌های برخی از مسئولان بوده است که با این قوانین و همچنین قواعد مدیریت بحران باید گفت که اصلا مدیریت بحران نباید غافلگیر شود. 

 بسیاری از جمله نمایندگان استان‌هایی که سیل حوزه انتخابیه شان را تخریب کرد بیان می کنند که اگر لایروبی و آبخیزداری مناسب در گذشته انجام می شد و همچنین آب سدها به طور درست مدیریت می شد شاهد سیل در برخی از شهرها مانند آق قلا نبودیم. موضوعی که بررسی آن قطعا در مجلس با حضور وزیر نیرو و وزیر کشور مهم و اساسی است. 
 

معضل سخنگو نداشتن دولت به سازمان مدیریت بحران کشید
دولت دوازدهم از مردادماه سال 97 بدون سخنگو مانده است. پستی که بسیاری از کارشناسان مطرح می کنند که دولت برای عدم پاسخگویی به مردم خالی گذاشته است. اما حالا در بحران سیل با معضل جدی در این خصوص مواجه هستیم. ایجاد امنیت روانی و مدیریت روانی جامعه در زمان بحران یکی از الزامات اساسی مدیریت چنین اوضاعی است. متاسفانه در این شرایط است که انواع و اقسام شایعات در بستر بی اطلاعی و نگرانی مردم رشد می کند. شوربختانه شایعاتی در خصوص ایجاد بحران در مناطقی مانند شهر تهران از سوی مسئولان مانند یکی از اعضای شورای شهر تهران بوجود آمد اما دراین خصوص از دولت صدای واحدی برای هشدار و اطلاع رسانی به مردم شنیده نمی شود. 
 

لزوم تعیین یک سخنگو در زمان بحران برای اطلاع رسانی و ارائه گزارش در مورد خسارات و کمک رسانی بیشتر و هماهنگ سازی مردم و نیروهای امدادی از جمله موارد مهم در چنین زمانی است. 

در مواقع بحران ستاد بایستی با اطلاع رسانی مستمر و قوی برای مدیریت روانی جامعه تلاش کند و همچنین از شایعاتی که در این شرایط ایجاد می شود جلوگیری نماید. هر چند که مدیریت بحران چند پیامک به گوشی های همراه مردم ارسال کرد اما معضل تعیین سخنگو واحد در این زمینه همچنان ادامه دارد.

عملکرد مدیریت بحران در سیل اخیر
مدیریت بحران در سیل اخیر بیشتر از اینکه حالت فعال و پویا داشته باشند منفعل بوده است. اغلب رئیس مدیریت بحران به جای گزارش درباره عملکرد این سازمان به گزارش میزان خسارت‌ها و کمبودها پرداخته است. به عنوان نمونه، رئیس سازمان مدیریت بحران بیان کرده است که «بارش‌های اخیر به ۱۴ هزار کیلومتر از راه‌های مواصلاتی کشور آسیب زد.»

ماجرای سیل استان گلستان که مسئولان در آن حضور نداشتند و رئیس مدیریت بحران هم با اوج گرفتن بحران به این استان سفر کرد از جمله مواردی است که به خوبی نشان می دهد که مسئولان در برابر مخاطرات طبیعی آمادگی و اراده لازم را نداشتند.

اخیرا اسماعیل نجار با اعلام تهیه طرح جامع آسیب شناسی سیل و سیلاب در کشور، درباره خسارت‌های سیل روزهای اخیر در چند استان کشور گفت: پس از تثبیت حادثه و فروکش کردن سیل و ارزیابی های دقیق، میزان خسارت ها جبران می شود. 

درحالی از رئیس سازمان مدیریت بحران در این شرایط خبر کمتری منتشر می شود که شاهد حضور نیروهای نظامی ارتش و سپاه در بطن کمک رسانی به مردم سیل زده هستیم. سازمان مدیریت بحران نیروی اصلی در چنین مواردی است که برای همین برهه زمانی بایستی حضور فعال داشته باشد اما کمتر شاهد بروز و ظهور این سازمان در این مواقع هستیم و نیروهای مردمی و استانی گزارش می کنند که بیشترین کاری که این ستاد انجام داده هشدار است.