آخرین وضعیت با آغاز بزرگترین و آخرین تحریم های آمریکا:
حفظ ۸۰ درصد فروش نفت قبلی + فروش اضافه نفت با روش جدید!/ اوباما ۶ کشور و ترامپ هشت کشور را از تحریم معاف کرد/ میوه مقاومت!
جمعه ۱۱ آبان ۱۳۹۷ ساعت ۱۸:۴۳
کد مطلب: 649756
روز گذشته در آستانه اعلام بازگشت تحریم ها، آمریکا ناچار شد به هشت کشور معافیت بدهد تا کماکان به خرید نفت از ایران ادامه دهند. این درحالی است که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور و «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، تاکنون بارها تاکید کرده بودند که در آبان فروش نفت ایران را به صفر خواهند رساند. با این حال شواهد و گزارش رسانه های بین المللی نشان می دهد که آمریکا در این خواسته شکست خورده است. این شکست در سه عرصه رخ داده است:
اول این که ایران با تغییر روش های فروش نفت و روی آوردن به تاکتیک های جدید همچنان مقادیر چشمگیری نفت راهی بازار می‌کند تاجایی که حتی آمارها نشان می دهد که برخلاف آن چه پیشتر گفته می شد که میزان روزانه فروش نفت ایران با کاهش 50 درصدی به حدود 1.2 میلیون بشکه رسیده است اما این میزان حدود دومیلیون بشکه است. به تازگی روزنامه فایننشال تایمز، از نفتکش های ایرانی با عنوان نفتکش های ارواح (ghost tankers) یاد کرده است که کار نقل و انتقال صدها هزار بشکه نفت را با رادارهای خاموش انجام می دهند.
دوم این که آمریکا و متحد اصلی اش در منطقه یعنی عربستان سعودی در پرکردن نفت ایران در بازار موفق نبوده اند.
سوم هم این که همین کاهش نسبی عرضه نفت به بازار از سوی ایران یکی از عوامل افزایش قیمت نفت در ماه های اخیر بوده به نحوی که عملا افزایش قیمت، کاهش عرضه نفت از سوی ایران را در بودجه کشورمان جبران کرده است.
این شرایط باعث شده تا آمریکا به هشت کشور معافیت تحریمی مشروط بدهد. هشت کشوری که عملا خریداران اصلی و بزرگ نفت ایران هستند و حدود 70 درصد نفت ایران را می خرند که شکست بزرگی برای آمریکا در تحریم نفت ایران است.(1)
معاف‌ها بیشتر از دوره گذشته!
اما نکته جالب این است که در دوره گذشته تحریم‌ها، تنها شش کشور از تحریم نفتی ایران معاف شده بودند که همین موضوع، مورد انتقاد ترامپ قرار گرفته بود که دولت اوباما باید به طور آنی و ناگهانی همه کشورهای خریدار نفت ایران را تحریم می‌کرد، اما حالا بلومبرگ خبر داده است که امریکا برای هشت کشور معافیت‌هایی را صادر کرده‌است. (2)
فروش بیش از 80 درصد نفت ایران ادامه می‌یابد
چهار کشوری که تا کنون امریکا برای آنها معافیت صادر کرده، به تنهایی حدود ۶۰ درصد نفت ایران را خواهند خرید. اینکه چهار کشور دیگر معاف شده، چه کشورهایی هستند هنوز مشخص نیست، ولی دیروز فاتح دونمز، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه تلویحاً تأیید کرد که ترکیه نیز در فهرست کشورهایی است که امریکا مجبور شده معافیت از تحریم نفتی ایران را در مورد آن اعمال نماید. فاتح دونمز گفته است: «برخی شنیده‌ها حاکی از این موضوع است، اما در این رابطه ابلاغیه کتبی دریافت نکرده‌ایم.» ترکیه حدود ۱۰ درصد نفت ایران را می‌خرد که با احتساب آن (به جز سه کشور دیگر) ایران قادر خواهد بود بیش از ۷۰ درصد نفت خود را به رغم تحریمهای امریکا به خریداران سنتی خود بفروشد. با احتساب سه کشور دیگر که به نوشته بلومبرگ، اسامی آنها امروز منتشر خواهد شد، ایران در بدبینانه‌ترین حالت، به فروش بیش از ۸۰ درصد نفت خود ادامه خواهد داد.(3)
روسیه: ایران را کمک می‌کنیم
وزیر انرژی روسیه می‌گوید که با وجود تحریمهای نفتی امریکا علیه ایران که از ۱۳ آبان آغاز می‌شود، روسیه به تجارت با تهران ادامه خواهد داد. به گزارش فارس، «الکساندر نواک»، وزیر انرژی روسیه در گفت‌وگو با روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز، ابراز داشت که مسکو به تجارت نفت خام با ایران ادامه خواهد داد. به گفته نواک، «ما باور داریم که باید به همراه شرکای‌مان دنبال مکانیسمی باشیم که به همکاری با ایران ادامه دهیم.» وی تأکید کرده که پس از تحریمهای نفتی نیز تجارت با ایران ادامه خواهد یافت. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی مؤسسه کشتیرانی کی‌پلر، صادرات نفت ایران در ماه اکتبر به روزانه ۷/۱ میلیون بشکه رسیده، این آمار قبل از اعلام تحریم‌ها ۵/۲ میلیون بشکه بوده است. نواک همچنین به فایننشال‌تایمز گفته است که روسیه ترسی از اقدام تلافی‌جویانه امریکا در صورت ادامه تعاملات نفتی با تهران ندارد. او گفته: «ما در شرایط تحریم زندگی می‌کنیم. ما تحریم‌هایی را که یکجانبه و بدون مجوز سازمان ملل شکل بگیرند به رسمیت نمی‌شناسیم و چنین روش‌هایی را غیرقانونی می‌دانیم.»
«سوئیفت روسی» برای انجام مبادلات مالی روسیه-ایران
در جدیدترین اقدام دولت روسیه در صدد است تا تعاملات اقتصادی خود با ایران را از طرف «سوئیفت روسی»
ادامه دهد. در همین زمینه «آناتولی آکساکوف» نماینده کمیته امور مالی دومای دولتی روسیه اعلام کرد: «سیستم حسابداری مالی ایجاد شده توسط «بانک روسیه» ازهم اکنون از محبوبیت سیستم جهانی «سوئیفت» پیشی گرفته است و در حال حاضر روسیه در حال انجام مذاکراتی برای هماهنگی کار این سیستم با شرکای چینی، ایرانی و ترکیه‌ای است.» این مقام پارلمانی گفت: «تعداد کاربران این سیستم داخلی به‌منظور ارائه اطلاعات مالی به مراتب بیشتر از سیستم سوئیفت است و در حال حاضر مذاکراتی با مقامات چینی، ایرانی و ترکیه‌ای و برخی کشورهای دیگر در جریان است تا این سیستم بتواند به سیستم‌های بانکی آنها متصل شود. مسأله مهم آن است که فناوری‌های طرفین بتوانند با یکدیگر هماهنگ شوند، به طوری که هیچ مشکلی برای استفاده از این سیستم داخلی وجود نداشته باشد.» وی یادآور شد که استفاده از این سیستم ازهم‌اکنون با طرف ایرانی در حال انجام بوده و امکان انجام حسابرسی‌های مالی مستقیم با شرکت‌های ایرانی به وجود آمده است. سیستم ارائه گزارشات مالی توسط «بانک روسیه» در پاسخ به اعمال تحریمهای کشورهای غربی علیه این کشور و برای مقابله با خطر قطع ارتباط بانک‌های روسیه با سیستم بین‌المللی سوئیفت ایجاد شده است.
روش چین برای دور زدن تحریمهای ایران
هفته گذشته هم چین خبر از به‌کارگیری سازوکار جدیدی برای دور زدن تحریمهای آمریکا علیه ایران داد . چین در این تاکتیک جدید برای دور زدن تحریم‌ها از طریق یک بانک استانی خود با ایران کار می‌کند. در این شیوه جدید، فروش نفت با یوان چین صورت گرفته و مشکلی برای خرید کالا یا حتی انتقال این مبلغ از طریق کانال تعبیه شده اروپا وجود ندارد. در این میان چین، دوست روزهای تحریم ایران هم تاکتیکی جدید را برای دور زدن تحریمهای ایران پیاده کرده است که بر این اساس امکان افزایش میزان فروش نفت ایران از کانال جدید ایجاد شده در چین وجود دارد. اروپا هم اعلام کرده است «سازوکار ویژه مالی» برای دور زدن تحریمهای آمریکا علیه ایران در نظر دارد که از چهارم نوامبر تبدیل به قانون خواهد شد. (4)
آغازی برای پایان دلار
خبرگزاری رویترز در بخشی از گزارش خود درباره دلایل شکست تحریم نفت ایران نوشته است: تحریمهای آمریکا بستر لازم را برای ایجاد تغییرات تاریخی در نظام مالی جهانی ایجاد کرده است. در دهه‌های گذشته، دلار ارز مسلط در بازارهای مالی بین‌المللی بوده اما با خروج آمریکا از برجام، کشورهایی مانند روسیه، چین، هند و ترکیه ترغیب شده‌اند برای تجارت با ایران به ارزهای خودشان رو بیاورند. در صورتی که اروپایی‌ها در ایجاد یک نظام مالی مستقل از دلار آمریکا موفق شوند، کشورهای دیگر می‌توانند در تجارت با ایران از یورو استفاده کرده و به این ترتیب، پایان سلطه دلار در بازارهای جهانی را رقم بزنند.
این خبرگزاری همچنین نوشته است: کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای با ایران، این توافق را روشی برای مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا می‌بینند، زیرا از نگاه آنها برجام حاصل چندجانبه‌گرایی است و این دولت آمریکاست که با خروج از آن یکجانبه عمل کرده است. هر نوع تسلیم در برابر آمریکا در این موضوع، باعث خواهد شد که آمریکا در موضع فعلی مصرتر شود.
از سوی دیگر، کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای با ایران، این توافق را روشی برای مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا می‌بینند، زیرا از نگاه آنها برجام حاصل چندجانبه‌گرایی است و این دولت آمریکاست که با خروج از آن یکجانبه عمل کرده است. هر نوع تسلیم در برابر آمریکا در این موضوع، باعث خواهد شد که آمریکا در موضع فعلی مصرتر شود.
این در حالیست که یک ماه قبل روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز به مقامات این کشور گوشزد کرده بود: «خطر برای آمریکا آن جاست که سازوکار پرداخت به اتحادیه اروپا، تجربه با ارزشی در کارکردن خارج از حیطه مالی تحت نفوذ واشنگتن می‌دهد و جزئی همیشگی در سیستم پرداخت‌های بین‌المللی می‌شود.»
هفته گذشته نیز برخی دیپلمات های اروپایی هشدار دادند که تحریم های آمریکا علیه صنعت نفت و گاز ایران می تواند جهان را مجبور کند تا یک نظام بانکی جایگزین ایجاد کنند و نظام بانکی آمریکا و دلار را دور بزنند.
عیارشناسی دیدگاه‌های مقاومت و سازش
کوتاه آمدن آمریکا از ادعای خود برای تحریم جدید نفتی و تحریم سوئیفت در حالی رخ می‌دهد که در سال‌های گذشته دو تحلیل کاملا متفاوت از رفتارشناسی آمریکا در برخورد با تحریم‌ها ارائه شده است.
از یک سو جریان غربگرا، همواره گفته است باید با غربی‌ها در هر شرایطی وارد مذاکره شد و با دادن امتیاز، از آنها امتیاز گرفت. این جریان فکری-سیاسی صراحتا از قابل اعتماد بودن غربی‌ها سخن گفته و آنها را شرکایی قابل اتکا می‌دانند.
در ماجرای برجام همین رویه پیش گرفته شد و تصریح کردند که بسیاری از مشکلات و حتی آب خوردن مردم نیز در پی توافق و مذاکره مستقیم با غربی‌ها حل خواهد شد. ظریف، وزیر خارجه روحانی هم اعلام کرد که امضای مقامات آمریکایی تضمین اجرای این معاهده خواهد بود.
سرانجام پس از دو سال پیگیری شبانه‌روزی دولت روحانی و اجرای تمام تعهدات ایران از جمله دادن امتیازات حیاتی در حوزه صنعت هسته‌ای، در دیماه 94 اجرای برجام کلید خورد و همگان منتظر مشاهده برکات برجام نشستند.
با این وجود آمریکا زیر قولش زد و در اردیبهشت امسال با ناامید کردن طرفداران سازش، نه تنها از برجام خارج شد که با اعلام دور جدید تحریمهای نفتی علیه کشورمان، تلاش خود را برای فشار به شرکت‌های غربی و شرقی برای همراهی با این کشور و کاهش خرید از ایران آغاز نمود.
پیشنهاد مذاکره از ترس تحریم
اما با وجود تجربه آشکار برجام و دور زدن غربگرایان از سوی آمریکا، جریان سازشکار همچنان کوشید کشور را از تحریمهای آمریکا بترساند و با تأکید بر تحریمهای آمریکا، راهکار را مذاکره مستقیم با آمریکا عنوان کنند.
این طیف خرداد امسال با نوشتن نامه‌ای خطاب به مسئولان نظام خواستار بازنگری در تصمیمات اساسی نظام شدند. در این نامه که به امضای جمعی از افراد شاخص احزاب مختلف اصلاح‌طلب و تعدادی از ضدانقلاب و اپوزیسیون رسیده بود، پیشنهاد شد با آمریکا بطور مستقیم مذاکره شود.یکی از امضاکنندگان نامه بعدا در مصاحبه‌ای اظهار کرد که «در نامه‌اشاره شده است كه اگر امريكا تضمين دهد بدعهدي نكند و مسئولان بتوانند چنين تضميني از اين كشور اخذ كنند، بدون پيش شرط جديد مي‌توان براي حل مسائل با امريكا گفت‌وگو كرد»!اشاره به تعهد آمریکا در حالی است که این کشور امضای خود پای تعهدنامه بین‌المللی برجام با حضور پنج کشور مدعی از شرق و غرب را به راحتی زیر پا گذاشت، با این حال جریان غربگرا در اظهاراتی مشکوک باز هم آدرس مذاکره و اعتماد به آمریکا را میدادند. پس از این گراهای مذاکره، آمریکایی‌ها نیز موضوع مذاکره را پیش کشیدند شاید بتوانند کلاه جدیدی بر سر دولت ایران بگذارند.
مخالفت رهبری با مذاکره
اما رهبر انقلاب مرداد ماه در دیدار هزاران نفر از قشرهای مردم صراحتا اعلام کردند « تأکید می‌کنیم جنگ نخواهد شد و مذاکره نخواهیم کرد».
ایشان بر این نکته تأکید کردند که آمریکایی‌ها «پس از مذاکرات نیز به راحتی زیر وعده‌ها می‌زنند و به آنها عمل نمی‌کنند».
رهبر انقلاب که روزهای روشن عبور از تحریمهای آمریکا را در سایه استقامت می‌دیدند، تصریح کردند: «در پرتو وحدت و همدلی مردم و مسئولان، این مرحله را به خوبی پشت سر خواهیم گذاشت».
حالا با عقب‌نشینی آمریکایی‌هامعلوم می‌شود که آن حرفها درست بوده و با وحدت می‌توان بر فشار غربی‌ها غلبه و بار دیگر اثبات کرد که آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.
میوه مقاومت
در مقابل جریان غربگرا، برخی دلسوزان انقلاب هستند که از ابتدا اعتقاد داشته‌اند در برابر زیاده‌خواهی غربی‌ها باید مقاومت کرد و در برابر هر گام اعتمادسازی آنها تنها یک گام پیش رفت.
به اعتقاد این طیف، آمریکا با همه ادعایی که دارد در یک نقطه متوقف خواهد شد و نباید از ترس مرگ دست به خودکشی زد. به همین دلیل می‌گفتند اگر در برابر زیاده‌خواهی دولت اوباما استقامت شود، آمریکا کوتاه خواهد آمد.
بعد از امضای برجام، اوباما با تأیید ضمنی این تفکر، رسما اذعان کرد که اگر توافق هسته‌ای صورت نمي گرفت، تحريم‌ها خود به خود فرو مي‌پاشيد، ولی دیگر کار از کار گذشته بود و دولت ایران تعهدات نقد خود را در برابر وعده‌های نسیه غربی‌ها انجام داده بود.
وضعیت امروز تحریم‌ها به نوعی تأیید دوباره اندیشه‌های جریان دلسوز انقلاب بود که بار دیگر نشان داد آمریکایی‌ها علیرغم همه هیاهویی که برای ترساندن رقبا به پا میکنند، قادر به تحریم همه‌جانبه نیستند.
اوباما روزی ادعا داشت که تحریم‌هایش ایران را فلج خواهد کرد، اما با وجود اثرگذاری آن تحریم‌ها، ایران راه خود را ادامه داد و او پس از امضای برجام اذعان کرد که اگر مقاومت ایران ادامه می‌یافت، سازمان تحریم فرو می‌پاشید.
امروز هم با وجود ادعای ترامپ برای صفر کردن فروش نفت ایران، در آستانه آغاز تحریم‌ها، ایران 1/8 میلیون بشکه نفت می‌فروشد و آمریکا دارد به 8 کشور معافیت می‌دهد و از سوی دیگر امکان استفاده ایران از سوئیفت را بررسی می‌کند.
سؤال این است که چرا جریان غربگرا همواره پیشنهاد مذاکره می‌دهد و آیا نمی‌توانستیم بدون دادن این همه امتیاز و وادادگی، به نقطه امروز برسیم؟(5)
پی نوشت:
1)http://www.khorasannews.com/newspaper/page/19954/2/632460/0
2)http://www.javanonline.ir/fa/news/933078/8
3)http://www.javanonline.ir/fa/news/933063
http://sobhe-no.ir/newspaper/585/2/23289(4
5)http://kayhan.ir/fa/news/146165
