گروه بین الملل جهان نیوز: چند روزى است پادشاه عربستان «ملك سلمان» به همراه ۱۵۰۰ نفر از وزرا و شاهزادهها به اندونزى، مالزى، برونئى، ژاپن، چين، مالديو و اردن سفر كرده است. بنابر اعلام دفتر پادشاهى عربستان سعودى، اين سفر در چارچوب تقويت و توسعه روابط عربستان با كشورهاى آسيايى و با هدف بررسى روابط دوجانبه و پارهاى مسائل منطقهاى و بينالمللى است.
ملك سلمان بهعنوان فردى شناخته مىشود كه طرفدار تغييرات ساختارى و همكارى با آمريكا و كشورهاى منطقه و آسيا است. ملك سلمان بهخوبى مىداند كه سفرش به كشورهاى آسيايى آخرين سفر وى به خارج از كشور با اين وسعت و برنامه است. او بهخوبى مىداند كه ژاپن و چين تنها كشورهاى خريدار سهام آرامكو و مشتاق سرمايهگذارى در عربستان هستند. دور از انتظار نيست كه پادشاه عربستان سفرش به هفت كشور آسيايى را با حضور در نشست سران اتحاديه عرب كه قرار است بيست و هشتمين دور خود را در اردن برگزار كند، پايان دهد.
ملك فيصل بهعنوان آخرين پادشاه عربستان بود كه نزديك به ۴۶ سال قبل به اين كشور رفته بود. به هر حال بايد به اين سؤال پاسخ داد كه بنابر چه دلايل و اهدافى ملك سلمان سفرى يك ماهه را به كشورهاى شرق آسيا شروع كرده است؟
توسعه مناسبات اقتصادى
با توجه به كسرى بودجه ۱۷ ميليون دلارى عربستان در سال جارى و بدهىهاى مختلف اين كشور، مسؤولان سعودى بهدنبال بازارهاى جديد در عرصه بينالمللى هستند. مالزى و اندونزى از اعضاى اتحاديه جنوب شرق آسيا (آ سه آن) هستند. اندونزى در جمع ۱۰ اقتصاد برتر نوظهور قراردارد.
مالزى نيز داراى يكى ازموفقترين اقتصادهاى جنوب شرق آسيا است. همچنين منطقه شرق آسيا بهدليل صنعتى بودن و نيازبه مواد خام همچون نفت، عربستان را برآن داشته كه بتواند با فروش نفت خود تا حدودى كسرى بودجهاش را در آينده جبران كند. مقامات سعودى براى تنوع بخشيدن به سرمايهگذارىهاى خارجى در عربستان و طرحهاى نظامى و نفتى به آسيا چشم دوختهاند.
بر همين اساس، رويترز مىنويسد مقامات عربستانى علاقهمند به جذب سرمايهگذاران آسيايى براى فروش پنج درصد از سهام آرامكو در سال ۲۰۱۸ هستند و براى اين منظور از بانكهاى مرتبط با چين درخواست مشاوره مالى كردهاند. انتظار مىرود بانكها و شركتهاى آسيايى در طرحهاى عربستان براى توسعه صنايع غيرنفتى و تقويت سرمايهگذارىهاى بينالمللى اين كشور با هدف كاهش وابستگى آن به درآمدهاى نفتى، نقش مهمى ايفا كنند. عربستان در كنار تلاش براى تنوع دادن به درآمدهاى خود سعى مىكند موقعيت خود را نيز بهعنوان بزرگترين صادركننده نفت جهان تقويت و موضع خود را بهعنوان تأمينكننده اصلى نفت در بازارهاى آسيايى تثبيت كند.
توسعه مناسبات نظامى
مالزى و اندونزى بهعنوان اعضاى بهاصطلاح ائتلاف نظامى !! تحت هدايت عربستان بهشمار مىروند كه عربستان در سال ۲۰۱۵ در حمله به يمن از تشكيل آن خبر داد. امروزه هزينههاى هنگفت نظامى در يمن و از طرف ديگر كسرى بودجه اين كشور، رياض را بر آن داشته كه بخشى از هزينههاى نظامى ائتلاف توسط كشورهايى همچون مالزى و اندونزى تأمين شود.
همچنين عربستان خواهان مشاركت گستردهترى از اين كشورها در منطقه و مخصوصاَ مسايل نظامى است. درنتيجه اهداف پادشاه عربستان از سفر به مالزى و اندونزى از اين جهت حايز اهميت است كه هزينههاى هنگفتى كه رياض در كشورهاى سوريه، عراق و يمن صرف كرد، نتيجه دلخواه آلسعود را نداشت؛ بنابراين عربستان سعودى تلاش مىكند از ميان كشورهاى اسلامى يارگيرى كند تا نفوذ و قدرت نرم خود را نيز در اين كشورها افزايش دهد.
استفاده از ظرفيتهاى دينى
مالزى ۳۲ ميليون و اندونزى ۲۵۶ ميليون نفر جمعيت دارد كه بيش از نيمى از جمعيت مالزى و حدود ۹۰ درصد از جمعيت اندونزى را اهل سنت تشكيل مىدهند.عربستان سعودى ميلياردها دلار در مراكز دينى، اجتماعى و اقتصادى مالزى و اندونزى هزينه كرده است كه ازجمله مىتوان به توزيع كتب و مجلات با محوريت وهابيت، تأسيس و نوسازى مدارس و مساجد و همچنين ساخت مراكز اجتماعى اشاره كرد.
عربستان براى اينكه بتواند در زمينههاى سياسى تأثيرگذارى مثبتى در اين كشورها داشته باشد، درصدد است كه ايدئولوژى وابسته به خود يعنى وهابيت را انتشار و درصد نسبت مسلمانان را به نفع وهابيت تغيير دهد.
بنابراين عربستان سعودى بهدليل جمعيت زياد اندونزى و مالزى و اكثريت اهل سنت در اين دو كشور تلاش مىكند آنها را در مدار سياسى خود نگه دارد. در مجموع مىتوان گفت سفر يكماهه پادشاه عربستان به شرق آسيا ناشى از شرايط و واقعيتهايى است كه معلول شرايطى همچون كاهش توان اقتصادى و نظامى رياض در منطقه است.
عربستان بهدنبال بازارهاى جديدى در عرصههاى اقتصادى مىگردد و مناطق شرق آسيا بهدليل صنعتى بودن مىتواند تا حدودى از كسرى بودجه اين كشور بكاهد. از سوى ديگر گسترش تفكر وهابيت در منطقه شرق آسيا، شرايط نفوذ دينى عربستان را نيز در اين منطقه فراهم خواهد كرد.