برنده مسابقه واردات دکل چینی کیست؟
چرا وزارت نفت با "اقتصاد مقاومتی" بیگانه است؟/ دکل چینی و اقتصاد مقاومتی!
تصویر رهبر هست اما خبری از اجرای فرمایشات رهبری نیست+سند
سه شنبه ۱۸ تير ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۴۵
کد مطلب: 297794
کاهش وابستگی صنایع نفت و گاز به تجهیزات و کالاهای خارجی یکی از تاکیدات، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب هم هست به طوری‌که ایشان دو سال قبل در مراسم بازدید از دستاوردهای صنعت نفت در پژوهشگاه نفت در جمع مدیران و مسئولان وزارت نفت، فرمودند: "ایران، از لحاظ مجموعه ذخایر نفت و گاز در جهان اول است و باید به همت و تلاش بیشتر فعالان این صنعت، از لحاظ سطح دانش و فنآوری نیز به عالی‌ترین حد برسد و در جایگاه اول قرار گیرد."
البته به اعتقاد برخی از بزرگان صنعت نفت "ساخت تجهیزات و کالاهای پرمصرف صنعت نفت نه تنها در شرایط تحریم بلکه در شرایط غیر تحریم هم از نان شب واجب‌تر است به طوری‌که صنعت نفت با این پیشینه و سابقه تاریخی و تاثیرگذاری تاریخی و با یدک کشیدن عنوان موتور محرک توسعه اقتصادی کشور نباید لنگ ابزار باشد."
به اعتقاد کارشناسان یکی از کلیدی‌ترین و مهمترین ابزارهای صنعت نفت ایران به ویژه برای توسعه میادین مشترک نفت و گاز دستیابی به تکنولوژی و فنآوری ساخت دکل حفاری خشکی و دریایی با برندی کاملا بومی و ملی است.
با این وجود در دو سال گذشته تاکنون و همزمان با تشدید تحریم‌ها و بسته شدن درب بسیاری از بازارهای کالایی جهان بر روی صنعت نفت، میزان خرید کالا و از جمله دکل‌های حفاری از چین به شدت افزایش یافته است. شرکت‌های مختلف نفتی آن قدر که اشتیاق به خرید دکل‌های حفاری از چین دارند اما رغبت و انگیزه بالایی برای حمایت از سازندگان ایرانی به منظور ساخت دکل حفاری ملی را ندارند.
باید به این موضوع هم اشاره کرده که سال گذشته وزارت نفت قراردادی با مجموعه و کنسرسیومی از سازندگان ایرانی به منظور طراحی و ساخت 14 دستگاه دکل حفاری خشکی امضا کرد که با گذشت یکسال خبری از سفارش و ساخت دکل به این سازندگان ایرانی نیست.
در این بین شرکت حفاری شمال در طول مدت 6 سال گذشته تاکنون 12 دستگاه دکل حفاری خشکی و دریایی از سازندگان چینی به ارزش بیش از 600 میلیون دلار به صورت مستقیم و یا با واسطه خریداری کرده است.
با این وجود هدایت الله خادمی مدیرعامل شرکت حفاری شمال در چند هفته گذشته بارها تاکید کرده است: در شرایط فعلی سازندگان ایرانی به هیچ وجه توان و ظرفیت ساخت دکل حفاری خشکی و دریایی در داخل ایران را ندارند و باید به منظور توسعه و جلوافتادگی در میادین مشترک نفت و گاز، دکل حفاری از چین و یا هر کجای دنیا وارد کرد.
با این اظهار نظر چند سوال و ابهام در ذهن کارشناسان اقتصاد انرژی کشور شکل می گیرد که آیا ساخت دکل حفاری از طراحی، ساخت، توسعه و راه اندازی یک فاز پارس جنوبی پیچیده‌تر و سرمایه‌بر تر است؟
در دو سال گذشته پیچیده‌ترین واحدهای فرآیندی در پالایشگاه نفت امام خمینی شازند توسط متخصصان داخلی طراحی، ساخت، نصب و راه اندازی شده است. هم اکنون پیمانکاران داخلی در تمامی مراحل ساخت و نصب یک سکوی نفت و گاز و سایر تاسیسات فراساحلی به خودکفایی کامل رسیده‌اند، در ساخت و نصب قطورترین خط لوله‌های انتقال گاز ترش هم ایران خودکفا شده حتی در تولید تخصصی‌ترین کاتالیست و مواد افزودنی پتروشیمی هم دیگر نیازی به واردات برندهای معتبر اروپایی و آمریکایی نیست.
با مرور این دستاوردهای غرورانگیز صنعت نفت در چند سال گذشته آیا طراحی و ساخت یک دکل حفاری بومی و ملی آن قدر پیچیده و سرمایه‌بر است که دیگر چاره‌ای جز واردات دکل از چین باقی نمی‌ماند؟
آیا امکان ساخت دکل حفاری در ایران وجود دارد؟
اکبر ترکان معاون سابق وزیر نفت با بیان اینکه در مجموع هم اکنون توانی معادل 75 درصد برای ساخت تجهیزات و اجزا یک دکل حفاری در داخل ایران وجود دارد، می گوید: درباره 25 درصد باقیمانده هم می‌توان در بلندمدت برنامه‌ریزی کرد تا امکان بومی سازی این بخش باقیمانده فراهم شود.
حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی علم و صنعت هم با بیان اینکه ساخت یک دکل حفاری شمال طراحی سازه فلزی دکل، انتخاب کامل ماشین‌آلات مورد نیاز طراحی سیستم برق و کنترل و سایر منابع مصرفی و ارتباط دهی کامل آنها (موجود) است، تاکید می‌کند: با انعقاد اولین قرارداد ساخت دکل حفاری، رقم ساخت داخل به راحتی به 56 درصد قابل افزایش است و با میزان 50 درصد ساخت داخل، هرگز توجیهی برای خرید خارجی دکل‌های حفاری وجود ندارد زیرا حجم اشتغالی که با همین میزان ساخت داخل انجام می‌شود بسیار چشمگیر است.
وی با اشاره به ایجاد زیرساخت‌های یک یارد برای ساخت همزمان 12 دکل حفاری خشکی در استان فارس تاکید می کند: سازندگان داخلی هم از لحاظ کیفیت و قیمت و هم از نظر زمان ساخت می‌توانند با شرکت‌های خارجی به ویژه شرکت‌های چینی رقابت کنند.
تصویر رهبر هست اما خبری از اجرای فرمایشات رهبری نیست
هدایت الله خادمی مدیرعامل شرکت حفاری شمال اخیرا در گفتگویی با اشاره به واردات دکل‌های حفاری خشکی و دریایی چینی با استفاده از این عبارت که از " ما از چين ممنونيم "، تاکید می کند: دکل حفاری نمی‌توانیم بسازیم از این رو برای جلوافتادگی در توسعه میادین مشترک باید دکل حفاری از چین وارد کنیم.
با این وجود در طول سه هفته گذشته خادمی در گفتگو با رسانه‌های مختلف اظهارات متناقضی درباره واردات دکل حفاری مطرح کرده است، به عنوان نمونه وی در خبری که در سایت شرکت حفاری شمال درج شده است، تاکید می کند: حفاری شمال بدون واسطه دکل حفاری از چین خریداری کرده است.
این در حالی است که سعيد بالادستيان مدیرعامل شرکت عملیات اکتشاف نفت هفتم اردیبهشت ماه سال جاری در گفتگو با سایت روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، گفته است: شرکت عملیات اکتشاف 5 دكل از شركت ZPEC چین خريداري كرده كه 2 دكل را به شركت حفاري شمال واگذار كرده است.
در جای دیگری خادمی مدیرعامل شرکت حفاری شمال در گفتگو با سایت شانا(وزارت نفت) امضای خرید دکل های جدید حفاری با چین را به دلیل آماده نبوده پیش پرداخت‌ها منتفی می‌داند و این در حالی است که در گزارش 16 تیر روزنامه دنیای اقتصاد درباره مجمع سالانه شرکت حفاری شمال به نقل از خادمی اعلام می‌کند: "عقد قرارداد جهت ساخت 10 دکل خشکی و 4 دستگاه دکل حفاری دریایی پایه دار در سال 91 امضا شده است".
البته در ماهنامه الکترونیکی اخیر (صفحه هشتم) این مجموعه که در صفحه اصلی شرکت حفاری شمال بارگذاری شده، آمده است: "مدیرعامل شرکت حفاری شمال آبان ماه 1391 در سفری به چین، سفارش ساخت 10 دستگاه دکل حفاری 2000 و 3000 اسب بخار را داده است."
