به گزارش جهان به نقل از اشراف، نشریه «نشنال اینترست» در مقالهای به قلم «سید حسین موسویان» مذاکره کننده اسبق هسته ای، ضمن طرح ابعاد مختلف اهمیت افغانستان برای ایران، مقامات آمریکایی را تشویق میکند تا برای حل بحران افغانستان، از ایران طلب کمک کنند. نویسنده معتقد است که با وجود همکاری و حمایت ایران از آمریکا بر سر موضوع افغانستان، مقامات این کشور قدردان این اقدامات نبودهاند، اما ایران هم چنان به کمکهای خود ادامه داده است. او در ادامه مینویسد:
سایت خبری تحلیلی جهان نیوز، بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش، ترجمه آن را صرفا جهت اطلاع نخبگان و تصمیمگیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاههای اندیشکدههای غربی منتشر میکند.
■ نیاز به سهیم کردن همسایههای افغانستان از جمله ایران■
با وجود برنامهی آمریکا مبنی بر خروج نیروهایش از افغانستان تا پایان سال ۲۰۱۴، واشنگتن قصد دارد حدود ده هزار نفر از پرسنل نظامی و شخصی خود را در افغانستان نگه دارد. آمریکا به منظور تأمین امنیت نیروهایش در طول دورهی گذار، نیاز به سهیم کردن همسایههای افغانستان از جمله ایران دارد.
■ همکاری ایران در مبارزه با القاعده و طالبان ■
طالبان و القاعده در ابتدا در عربستان سعودی و پاکستان شکل گرفتند. از این رو، در جریان اتفاقات بعد از یازده سپتامبر، ایران کاملاً از جنگ آمریکا علیه تروریسم دفاع کرد. ایران هم چنین در جریان نشست بن در سال ۲۰۰۱ به عنوان یک رابط کلیدی، نقش به سزایی در پشتیبانی از تلاشهای آمریکا و سازمان ملل متحد در مدیریت بحران افغانستان ایفاء کرد. این موضوع توانست ابعاد عملی سیاست خارجی ایران و هم چنین تمایل این کشور برای رسیدن به یک افغانستان با ثبات را به همگان نشان بدهد. به طور مثال ایران یکی از عوامل اصلی ایجاد مشروعیت بینالمللی برای دولت کابل بود، با تکیه بر کلمهی «دموکراسی» که در توافق قرار گرفت. اما در جواب این اقدامات ایران، جورج دبلیو بوش ایران را دستیار شیطان خواند.
■ خروج نیروهای آمریکایی؛ فرصتی برای همکاری مجدد با ایران ■
خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان میتواند یک فرصت مجدد برای درگیر کردن ایران باشد. بعد بیش از یک دهه حضور در منطقه، آمریکا باید روی تهران به عنوان یک متحد بالقوهی استراتژیک برای تقویت دور نمای خروج آرام و رسیدن به یک افغانستان با ثبات، حساب باز کند.
■ مواد مخدر افغانستان؛ تهدیدی برای امنیت و سلامت ایران ■
ایران به خاطر دارا بودن ۶۰۰ مایل مرز مشترک با افغانستان، و هم چنین به خاطر خطری که به واسطهی فروش مواد مخدر این کشور را تهدید میکند، به موضوع افغانستان اهمیت میدهد. افغانستان حدود ۹۰ درصد تریاک جهان را تولید میکند. نیمی از این مقدار وارد ایران میشود، و این مسئله موجب ایجاد هزینهی یک میلیارد دلاری برای مبارزه با مواد مخدر شده است. ادارهی مبارزه با مواد مخدر ایران اعلام کرده است که اعتیاد بزرگترین آسیب اجتماعی جامعهی ایران و خطر بزرگی برای امنیت و سلامت این کشور است و مانع بزرگی برای پیشرفت به شمار میآید. از سال ۲۰۰۱ تعداد مبتلایان به بیماری ایدز در ایران دو برابر شده و به میزان ۹۱ هزار نفر رسیده است، و حدود هفتاد درصد این انتقالها از طریق سرنگهای آلوده اتفاق افتاده است.
■ موضوع پناهندگان افغان نیز یکی از مواردی است که ایران را به موضوع افغانستان علاقهمند میکند■
اما اهمیت افغانستان برای ایران فراتر از موضوع مواد مخدر است. از سال ۱۹۷۹، حدود ۱۶ هزار مرزبان ایرانی، در مرز با افغانستان کشته و یا زخمی شدهاند. ایران همچنین میزبان بیش از یک میلیون کارگر و پناهندهی افغان است که اشتراکات فرهنگی و دینی زیادی با این کشور دارند. در این بین مسئلهی امنیت آبی نیز مطرح است، چرا که مناطق خشک شرق ایران به شدت متکی به آبهایی هستند که از کوههای مرکزی افغانستان سرچشمه میگیرند. علاوه بر این، گروههایی مانند القاعده و جند الله نیز از دیگر نگرانیهای امنیتی هستند که پیش روی ایران قرار دارند.
■ ایران و آمریکا میتوانند بر سر منافع مشترک خود در افغانستان با یکدیگر همکاری کنند■
ایران و آمریکا، هم چنان منافع مشترکی در افغانستان دارند. که از آن جمله میتوان به موضوع دستیابی به اصلاحات پایدار در دولت کابل؛ جلوگیری از صدور مواد مخدر و دیگر کالاهای غیر قانونی؛ رسیدگی به بحران پناهجویان افغان؛ تقویت افغانستان به عنوان یک شریک تجاری قابل اعتماد و ارتقاء تجارت منطقهای و مسیر ترانزیت از طریق احیای راه ابریشم؛ ارتقاء توان امنیتی افغانستان از طریق آموزش نیروهای آنها در سطوح ایالتی و استانی؛ ارتقاء آشتی ملی، که شامل وارد کردن نیروهای معتدل طالبان در امر سیاست و دولت میشود، اشاره کرد.
■ کمکهای مالی ایران برای بازسازی افغانستان ■
در ماه فوریهی ۲۰۱۱، ایران رسماً از نمایندهی ویژهی آمریکا در افغانستان، مارک گراسمن، دعوت کرد تا به تهران بیاید. واشنگتن این پیشنهاد را رد کرد. اما تهران هم چنان با فرستادن وزیر امور خارجهی خود به دو نشست بینالمللی استانبول (نوامبر ۲۰۱۱) و بن (دسامبر ۲۰۱۱) به همکاری خود با جامعهی جهانی بر سر موضوع افغانستان ادامه داد. در این نشستها، تهران با هدف رسیدن به یک افغانستان با ثبات و دموکراتیک، از برنامهی خروج نیروهای امنیتی تا پایان سال ۲۰۱۴ حمایت کرد. به لحاظ بازسازی افغانستان، ایران هم چنان یکی از حامیان مهم دولت این کشور در بخش زیر بناها، انرژی، و پروژههای عمرانی است که از این نظر از خیلی از کشورهای دیگر بیشتر کمک مالی میکند.
■ مذاکره بین مقامات نظامی ایران و آمریکا نیز میتواند اثر بخش باشد ■
آمریکا باید در مورد موضوعات مشترک، موضع خود را در قبال ایران، از موضع تقابل به موضع همکاری عملی تغییر دهد. با توجه به کسب موفقیت در جریان مذاکرات سال ۲۰۰۱ با ایران بر سر افغانستان، جیمز دابینز، سفیر و نمایندهی ویژهی جدید آمریکا در افغانستان و پاکستان، میتواند نقش مهمی در تسهیل این روند ایفاء کند. تجربهی من نشان میدهد که مذاکرات مستقیم بین فرماندهی کل نیروهای آمریکایی، لیود جی آستین، و فرماندهی سپاه قدس ایران، سرلشگر حاج قاسم سلیمانی، میتواند موثر واقع شود. سرلشگر سلیمانی، بعد از وقایع یازده سپتامبر، نقش مهم و سازندهای در مبارزه با القاعده در افغانستان ایفاء کرد. با وجود اتهاماتی که علیه او در آمریکا مطرح میشود، وی در خروج امن نیروهای آمریکا از افغانستان بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ بسیار موثر بود.
این ارتباط بین نیروهای نظامی دو کشور، میتواند زمینهی اعتماد را بین ایران و آمریکا فراهم کند. حتی بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئن در ایران، میتوان شاهد فرصت بهتری برای پیشبرد روابط بین ایران و آمریکا بود.