شبکههای اجتماعی نظیر اینستاگرام و تلگرام در کنار مواهب و مزایای متعدد, بستری را برای وقوع انواع جرایم رایانه ای فراهم ساختهاند. برخی از مجرمین با سوءاستفاده از ویژگیهای شبکههای اجتماعی مبادرت به ارتکاب جرم میکنند.
برای بررسی بیشتر موضوع، با چند تن از کارشناسان حوزه جرایم سایبری درباره انواع جرایم رایج در شبکههای اجتماعی به گفتگو نشستهایم که ماحصل آن را میخوانید.
دکتر سیده مریم اعتماد وکیل پایه یک دادگستری معتقد است؛ کلاهبرداری های مالی، توهین و فحاشی در ذیل پست ها و کامنت های اینستاگرام، خرید و فروش کالاهای ممنوعه و قاچاق، فعالیت صفحات رمالی و فالگیری، خرید و فروش فالوور فیک، فعالیت سایتهای قمار و شرط بندی، هک پیجهای اینستاگرام، ارسال پیامهای تهدیدآمیز در دایرکت، ایجاد مزاحمت برای دیگران، انتشار تصاویر یا اسرار خصوصی افراد، راه اندازی پیج فیک و جعلی با نام دیگران و عموما سلبریتی ها، از رایجترین جرایم اینستاگرام هستند. البته جرایم مالی-اقتصادی و نیز تهدید و توهین و مزاحمت، در صدر جرایم فضای مجازی قرار دارند.
این مدرس دانشگاه ادامه میدهد؛ یکی دیگر از مشکلات اینستاگرام، فعالیت پیجهای خرید و فروش کالا و خدمات و عدم ایفای تعهد از سوی آنها است. گاهی اوقات مجرمین با راه اندازی پیج های جعلی اینستاگرام و فریب کاربران، به بهانههای مختلف مبادرت به اخذ وجه از آنها مینمایند در حالی که هیچگونه خدمتی به کاربران ارائه نمیکنند. لذا ارتکاب جرم کلاهبرداری یا تحصیل مال نامشروع از طریق اینستاگرام و تلگرام نیز جزو رایجترین جرایم به شمار میرود.
سجاد نعیم وفا کارشناس رسمی دادگستری میگوید؛ دسترسی غیرمجاز یا اصطلاحاً هک پیجهای اینستاگرام، جزو مهمترین جرایم شبکههای اجتماعی است. هکرها معمولا به سراغ حسابهای کاربری افراد مشهور میروند و سعی میکنند تا اطلاعات شخصی و با ارزش آنها مانند عکسها و پیامهای خصوصی را به سرقت ببرند و از طریق آنها اقدام به اخاذی نمایند.
این مدرس دانشگاه اضافه میکند؛ البته همواره تکنیکها و شگردهایی برای شناسایی هکرها و مجرمین وجود دارد اما گاهی اوقات پیگرد قضائی مجرمین فضای مجازی واقعاً دشوار است. ضمن اینکه بکارگیری چند نکته ساده امنیتی نظیر احرازهویت دومرحلهای میتواند نقش پیشگیرانه داشته و امنیت حسابهای کاربری را ارتقا ببخشد.
در پایان، دکتر سیده مریم اعتماد (وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی مرکز رشد جهاد دانشگاهی) به برخی از سوالات ما درباره جرایم اینستاگرامی، اینگونه پاسخ میدهد؛
- آیا تبلیغ سایت های قمار و شرط بندی در پیج های اینستاگرام جرم است؟
- اسکرین شات هایی که صفحات پیج و دایرکت های اینستاگرام گرفته ام چقدر در دادگاه قابل استناد هستند؟
- راه اندازی پیج فیک و جعلی با نام دیگران در اینستاگرام جرم است؟
- نحوه پیگیری و شکایت از کاربر یا پیج اینستاگرام چگونه است؟
- کلاهبرداری پیج فروش اینستاگرامی که کالا را ارسال نمیکنند و پاسخگوی تماسها هم نیستند را چگونه باید پیگیری کنم؟
- آيا اكانت حذف شده اينستاگرام توسط پليس فتا قابل شناسايي است؟
- توهین و فحاشی در ذیل پست ها و کامنت های اینستاگرام چه مجازاتی دارد؟
به افراد (فحاشی و استعمال الفاظ رکیک) چنانچه موجب حد قذف نشود، مشمول مجازات شلاق تا (74) ضربه و یا پرداخت جزای نقدی خواهد بود.
عکس های خصوصی و تصاویر خانوادگی من در یک پیج اینستاگرام منتشر شده، چکار باید انجام بدهم؟
- آیا امکان ریکاوری و بازیابی پیامهای اینستاگرام وجود دارد؟
- شخصی دائما پیام های تهدیدآمیز ارسال میکند و میگوید که تصاویر خصوصی من را در اینستاگرام منتشر خواهد کرد، چکار کنم؟
برای مشاهده سوالات بیشتر و پرسش و پاسخ حقوقی در زمینه جرایم فضای مجازی به بخش مشاوره حقوقی اینترنتی سایت سایبرلا مراجعه کنید. سایت سایبرلا وابسته به موسسه توسعه حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات برهان است.