جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 29 Mar 2024
 
۲
۵

پیوند عمیق دهباشی‌ها و توهم دانایی/ پرده‌ای که "گفت‌وگو" آن را کنار زد

علیرضا پورجعفری
يکشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۱۹
کد مطلب: 743864
به اعتقاد جامعه‌شناسان انتقادی که حوزه ارتباطات و رسانه را دنبال می‌کنند، رسانه‌های جمعی و در حال حاضر فضای‌مجازی، پدیده‌ای را به وجود آورده‌اند که از آن به توهم دانایی یاد می‌شود.
جهان نيوز - علیرضا پورجعفری: با رشد و گسترش فضای رسانه‌ای در کشوری مانند ایران، اتفاقات نو پدید زیادی رخ داد. به عنوان مثال اگر پیشتر افراد در جمع‌های دوستانه یا فامیلی و مانند این‌ها کنار یکدیگر نشسته و به بحث در مورد موضوعی خاص می‌پرداختند، با گسترش فضای رسانه‌ای این امکان برای افراد در گروه‌های مجازی فراهم شد.

به عبارتی دیگر، گسترش حوزه عمومی که پیشتر جامعه شناسی به نام هابرماس در خصوص آن به بحث پرداخته بود، امروزه به طور واضح در میدان گروه‌ها و جمع‌های شبکه‌های اجتماعی در فضای‌مجازی قابل رصد است.

* سوغاتی‌های جدید رسانه‌ای
به اعتقاد جامعه‌شناسان انتقادی که حوزه ارتباطات و رسانه را دنبال می‌کنند، رسانه‌های جمعی و در حال حاضر فضای‌مجازی، پدیده‌ای را به وجود آورده‌اند که از آن به توهم دانایی یاد می‌شود. این یعنی آنکه افراد و کاربران فضای مجازی، صرفاً فکر می‌کنند که در خصوص موضوعی اطلاعاتی دارند اما وقتی بیشتر عمیق می‌شوند، خواهند فهمید که حتی اندازه فکر خود نیز در موضوع مربوط عمیق نیستند.

این مساله هنگامی بیشتر خود را نشان می‌دهد که بدانیم خود این شبکه‌های اجتماعی محل دریافت اطلاعات هستند.

* حسین دهباشی و پدیده توهم دانایی
به این بهانه، اخیراً تنور مناظره‌ها در فضای مجازی آن هم به دلیل اظهارات گاه و بی‌گاه افرادی که مشهوریت خود را از طریق همین کار به دست آورده‌اند، داغ شده است؛ البته ذات شکل‌گیری پدیده گفت‌وگو بسیار جای شکر دارد.

هنگامی که بهانه‌های مباحث مورد گفت‌وگو را مورد دقت قرار می‌دهیم، به نتیجه‌ای جز شکل‌گیری توهم دانایی در افراد نمی‌رسیم. به عنوان مثال، اظهارات حقیقی و مجازی فردی مانند حسین دهباشی، آن هم در خصوص تخصصی‌ترین مسائل تاریخ اسلام که به اعتراف وی، هیچ مطالعه و سر رشته‌ای از آن نداشته و ندارد، در زمره این بحث است.

موید این مطلب سوالات پی در پی حجت الاسلام و المسلمین کاشانی از وی است که می‌گوید: آقای دهباشی، آیا شما اصول فقه مبحث فلان را خوانده‌اید؟ و دهباشی در حالی که صرفاً نگاه می‌کند با خنده‌ای تلخ جواب می‌دهد: «باید اعتراف کنم در این حوزه مطالعه‌ای نداشته‌ام».

یا در مورد دیگری حجت الاسلام کاشانی سوال می‌پرسد که آیا فلان کتاب حوزه تاریخ اسلام که مورد توافق شیعه و سنی هست را دیده یا مطالعه کرده‌اید؟ و دوباره دهباشی با همان حالت، پاسخ قبل را تکرار می‌کند!

اوج ماجرای توهم دانایی آنجایی خود را نشان می‌دهد که حجت الاسلام کاشانی از وی می‌خواهد تا استدلال و سند خود مبنی بر درب نداشتن خانه‌های مدینه مطرح کند که دهباشی در جواب می‌گوید: با گذشت حدود چهارده قرن از زمان حیات ائمه معصومین (علیهم‌السلام) هنوز برخی از خانه‌ها درب ندارند، پس چطور در آن زمان خانه‌ها درب داشته‌اند؟

درواقع دهباشی‌ها که به واسطه چند کار پر هیاهو شناخته شده‌اند، نماینده و یا بازنمایی از جامعه‌ای هستند که شناخته نشدند اما توهم دانایی در آن‌ها روزانه و ساعت به ساعت در خصوص مباحث مختلف جاری و ساری است.

*سلطه مجازی بر افکار
در میان اظهارات کاربران مجازی و افرادی مانند حسین دهباشی، حسن آقا میری و غیره، حرف‌ها و استدلال‌هایی از جنس شبهات بی پایه و مبنای مجازی یافت می‌شود که در هر صفحه واقعی یا مجازی می‌توان آن را به سهولت یافت.

این ذات رسانه و فضای مجازیست که به انسان‌ها این امکان را می‌دهد تا  خود را کارشناس، تحلیل‌گر، متخصص و امثال آن بدانند، هرچند که نه تنها مطالعه تخصصی داشته‌اند و نه حتی با ادبیات ابتدایی موضوعات آشنا هستند و صرفاً به واسطه مطالعه مطالبی هرچند ناقص در فضای مجازی، به اطلاعاتی حداقلی دست پیدا کرده‌اند؛ چراکه اساساً ماهیت اینترنت و رسانه‌های نوین ارائه اطلاعات ناقص در حجم گسترده است.
نام شما

آدرس ايميل شما
برای ارتقای فرهنگ نقد و انتقاد و کمک به پیشرفت فرهنگ و اخلاق جامعه، تلاش کنیم به جای توهین و تمسخر دیگران، نظرات و استدلال هایمان را در رد یا قبول مطالب عنوان کنیم.
نظر شما *


Iran, Islamic Republic of
فقط تو خوبی!
Iran, Islamic Republic of
اخوی تو اندازه سنت هم کتاب نخوندی و آدم ندیدی بعد راجع به آقای دهباشی حرف میزنی. حد خودت را بدون
Iran, Islamic Republic of
عجب روزگارى شده هان ؟! .
محمد
Iran, Islamic Republic of
توهم دانایی در افرادی مثل رائفی پور و حسن عباسی خییییییییییییییلی بیشتر به چشم می خوره
.
محمد
Iran, Islamic Republic of
....