از زمان دولت نهم و دقیقا از سال 1385 ، دولت وقت طرحی را با عنوان طرح واگذاری سهام عدالت به منصه اجرا گذاشت . براساس این طرح یک سبد سهامی متشکل از سهام حدود شصت شرکت و کارخانه دولتی به اقشار کم درآمد و بی بضائت جامعه واگذار شد .
در واقع از مهم ترین اهداف طرح واگذاری سهام عدالت را باید کمک به اقشار کم درآمد و خصوصی سازی اموال دولتی به شمار آورد . با وجود آنکه امروز بیش از 49 میلیون نفر از کسانی که در ایران زندگی می کنند دارای سهام عدالت هستند ، به دلیل آنکه آمار صحیح و دقیقی در خصوص اقشار کم درآمد در جامعه وجود نداشت ، این سهام به صورت دقیق و اصولی در بین این قشر تقسیم نشد و امروزه شاهد آن هستیم که بسیاری از کارگران روز مزد و یا مشاغل آزاد کم درآمد فاقد این سهام هستند .
در واقع سهام های عدالت بیشتر در بین مستخدمین دولت براساس محل خدمت و جایگاه شغلی افراد تقسیم شد . به همین علت طرحی به عنوان طرح ساماندهی سهام عدالت به منظور ثبت نام جاماندگان سهام عدالت در مجلس در دست رسیدگی قرار گرفت . البته باید گفت که این طرح فعلا در دست بررسی است و هیچ اطلاعیه یا خبر موثقی در رابطه با ثبت نام مجدد سهام عدالت وجود ندارد . هرچند که با توجه به مطالبات بسیار کسانی که از دریافت این سهام ها جا مانده اند ، امکان آنکه ثبت نام مجدد از جاماندگان انجام گیرد بسیار زیاد است .
در ابتدا سهام عدالت بین مددجویان کمیته امداد امام خمینی ، بهزیستی ، رزمندان ، جانبازان و کارگران توزیع شد و در مرحله بعدی کارکنان دستگاه های اجرایی نیز مشمول دریافت این سهام شدند . باید گفت که سهام مددجویان بیشتر از سهام سایر اقشار بوده و به اصطلاح به آن ها گروه های تخفیف دار گفته می شود . مرحله اول واریز سود این سهام های عدالت در سال 1396 و به حساب سهامداران انجام گرفت .
برخلاف یارانه که به حساب سرپرستان خانوار واریز می شود سود سهام عدالت به حساب خود سهامداران واریز شد .
به طور کلی سهامداران عدالت به سه دسته تقسیم می شوند :
الف ) کسانی که ارزش اولیه سهام آن ها 492 هزار تومان است
ب ) کسانی که ارزش اولیه سهام آن ها 532 هزار تومان است .
ج ) کسانی که ارزش اولیه سهام آن ها یک میلیون تومان است .
اگر شما هم از جمله سهامداران عدالت هستید اما نمی دانید که جزو کدام یک از این سه دسته قرار می گیرید می توانید با استفاده از سامانه ، سهام عدالت خود را استعلام کنید . البته ارزشی که در بالا گفته شد ، ارزش و قیمت اولیه سهام های عدالت می باشد در زمان اعطای این سهام ها و با ارزش کنونی آن بسیار متفاوت است .
.jpg)
در طی چند ماه گذشته و با موافقت رهبری امکان آزاد سازی خرید و فروش سهام عدالت فراهم شده است . با فراهم شدن این امکان ، دو راهکار پیشروی سهامداران قرار گرفت ؛ اول آنکه با آزاد سازی سهام خود روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده و مدیریت سهامشان را خودشان به دست بگیرند .
دومین راهکاری که پیشروی سهامداران قرار گرفت آن است که روش غیر مستقیم را برای مدیریت سهام عدالت خود انتخاب کرده و همانند گذشته اداره سهام های عدالت و واریز سود آن برعهده شرکت های تعاونی استانی قرار داشته باشد . برای انتخاب روش غیرمستقیم سهامداران لازم نبود که هیچ اقدامی انجام دهند .
بعد از آنکه مهلت آزاد سازی سهام های عدالت به پایان رسید ، ابتدا امکان فروش درصدی از این سهام ها در بانک فراهم شد . به تازگی امکان خرید و فروش و معامله سهام های عدالت در بازار بورس و اوراق بهادار به وجود آمده است . به همین علت اکنون می توان ارزش سهام عدالت را با توجه به نرخ بازار بورس سنجید .
به منظور استعلام ارزش و مشاهده دارایی سهام عدالت ، سامانه ای طراحی شده است که سهامداران با مراجعه به این سامانه می توانند ارزش روز دارایی سهام عدالت خود را مشاهده کنند . البته باید گفت که هنوز امکان فروش تمام سهام عدالت به صورت یکجا فراهم نشده است . برای مشاهده دارایی سهام عدالت به سایت sahamedalat.ir مراجعه نمایید .
از آنجایی که ارزش این سهام ها روز به روز در حال افزایش است و به طور کلی ، بازار این روزها فراز و فرودهای غیر قابل باوری را تجربه می کند ، به سهامداران توصیه می شود برای جلوگیری از ضرر ، فعلا از فروش سهام عدالت خود دست بردارند چراکه به تجربه در این زمان کوتاه ثابت شده که ارزش این سهام ها در حال افزایش چشمگیری است .
با فراهم شدن امکان خرید و فروش سهام عدالت ، سهامداران لازم است به منظور مدیریت و یا فروش سهام خود یک کد بورسی دریافت کنند . اولین قدم برای دریافت کد بورسی ، ثبت نام در سامانه سجام می باشد که به منظور گردآوری اطلاعات سرمایه گذاران بورس و توسط شرکت سپرده گذاری بورس و اوراق بهادار ایجاد شده است .
بعد از ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد پیگیری برای دریافت کد بورسی باید احراز هویت انجام شود که هم به صورت آنلاین و هم از طریق مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت امکان پذیر است . به غیر از آن ثبت نام و احراز هویت در یک کارگزاری نیز لازم می باشد .