پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - 28 Mar 2024
 
۰
۲۸

آیا امام خمینی(ره) موافق ادغام ارتش و سپاه بود؟

سه شنبه ۲۶ شهريور ۱۳۹۸ ساعت ۱۷:۲۰
کد مطلب: 701178
آیا امام که تاکید بر تداوم نقش سپاه در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و حفظ استقلال سپاه داشت و فرماندهان سپاه را نسبت حفظ حیات این سازمان نظامی هشدار داد، ممکن است موافق ادغام سپاه و ارتش که نتیجه آن حذف سپاه و تشکیل ارتش نوین بود، باشد؟
آیا امام خمینی(ره) موافق ادغام ارتش و سپاه بود؟
به گزارش جهان نيوز، 26 شهریور سال 1364 و چند ماه پیش از اجرای عملیات والفجر هشت (فاو) امام خمینی دستور داد تا سپاه نیروهای سه‌گانهِ زمینی، دریایی و هوایی تشکیل دهد.

در حکم امام به فرمانده سپاه آمده است: «با توجه به اینکه در اصل 150 قانون اساسی ادامۀ نقش سپاه در نگهبانی از انقلاب و‏‎ ‎‏دستاوردهای آن تصریح شده است، و نظر به آنکه انجام این نقش بدون آمادگی کامل‏‎ ‎‏سپاه از جهت تجهیزات و آرایش جنگی و فنون دریایی، زمینی، هوایی امکانپذیر نیست،‏‎ ‎‏شما مأموریت دارید هرچه سریعتر سپاه پاسداران را مجهز به نیروهای زمینی، هوایی،‏‎ ‎‏دریایی قوی نمایید، تا در موارد لازم با همکاری و هماهنگی با ارتش جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏ایران از مرزهای زمینی، دریایی، هوایی کشور حفاظت نمایند.»

از نیمه دوم سال 60 علیرغم اینکه برخی مخالف ایجاد سازمان رزم در سپاه بودند، اولین تیپ‌های سپاه تاسیس شد. یگان‌های دریایی سپاه نیز پیش از عملیات خیبر و در سال 62 شکل گرفت. یگان‌های بالگردی، پهپادی و موشکی هم پیش از دستور امام در سپاه تشکیل شده بود که پس از آن زیرنظر نیروی هوایی قرار گرفتند.  

محسن رضایی فرمانده کل سپاه مرداد ماه سال 65 در گفتگو با راویان جنگ تحمیلی در خصوص دستور امام گفت: «وقتی این حکم امام صادر شد، آقای هاشمی هم ترسیده بود. او می‌گفت که این اصلاً مطرح نشود، این خطرناک است. ایشان دویده بود که جلوی این حکم را در رادیو و تلویزیون بگیرد که نتوانستند احمدآقا و این‌ها را پیدا کنند و حکم خوانده شد، رفت روی آنتن و مطرح شد.»

کارشناسان تاریخ جنگ ایران و عراق دلیل مخالفت هاشمی را اینگونه تحلیل می‌کنند که چون هاشمی به دنبال ادغام ارتش و سپاه بود، تلاش داشت تا مانع از توسعه سازمان رزم سپاه بشود. به همین دلیل هاشمی این اقدام امام را برای هدف خودش خطرناک می‌دانست!
 

 امام خمینی به محسن رضایی فرمانده کل سپاه دستور داد تا به سرعت نیروهای سه‌گانه زمینی، دریایی و هوایی سپاه را تشکیل دهد

** چرا هاشمی مخالف تشکیل نیروهای سه‌گانه سپاه بود؟
هاشمی رفسنجانی در روزنوشت خاطرات 14 اردیبهشت سال 65 برای نخستین بار از موضوع ادغام ارتش و سپاه سخن گفته است. البته او گفته که این طرح از سوی آیت‌الله منتظری ارائه شد: «شب مهمان آقای منتظری بودیم. ایشان طرحی برای ادغام نیروهای مسلح و ارتش و سپاه و ژاندارمری و کمیته‌ها و شهربانی ارائه داد. اصل ایده مورد قبول همه بود ولی در زمان و کیفیت آن، نیاز به مطالعه بیشتر دیده شد.»

البته به نظر می‌رسد این موضوع از ماه‌ها پیش و در زمانی که جلسات مجمع عقلا به ریاست حجت‌الاسلام روحانی (رئیس وقت کمیسیون دفاع در مجلس) در مجلس برگزار می‌شد، در بین برخی از مسئولان کشور مطرح شده است.

هاشمی اگرچه عنوان کرده که طرح از سوی آیت الله منتظری مطرح شد، اما خود به طور جدی پیگیر ادغام ارتش و سپاه بود. او در سال 94 در گفتگویی در پاسخ به این سوال که واقعاً شما به‌دنبال این بودید که این دو نیرو را تبدیل به یک نیرو کنید؟ گفت: «واقعاً این‌گونه بود.» 

او همچنین در روزنوشت خاطرات 19 اردیبهشت 67 و 20 روز پیش از انتصاب به جانشینی فرمانده کل قوا آورده است: «طرح ادغام ارتش و سپاه را که در ذهن دارم، با آقایان شمخانی و سنجقی و آقامحمدی در میان گذاشتم آن‌ها استقبال کردند.» یکی از افرادی هم که هاشمی را همراهی می‌کرد، حسن روحانی بود. هاشمی در روزنوشت خاطرات 9 مرداد 67 آورده است: «دکتر [حسن] روحانی آمد و راجع به طرح ادغام نیروهای زمینی ارتش و سپاه مذاکره کردیم؛ وحدت نظر داشتیم. بنا شد بیشتر بحث شود.»

هاشمی در سال 94 در گفتگویی که بدان اشاره شد، عنوان کرد که «این اقدام به دستور امام (ره) بود و در حکم جانشینی فرمانده کل قوای من نیز آمده بود. ما در جنگ هم به این نتیجه رسیده بودیم.» این در حالی است که هاشمی 2 بار در خاطرات خود ذکر کرده که امام مخالف ادغام ارتش و سپاه بود.

هاشمی در روزنوشت خاطرات 23 شهریور 67 در این‌باره نوشته است: «خدمت امام رفتم... درباره ادغام نیروهای مسلح مذاکره شد. با ادغام امکانات پشتیبانی موافق‌اند اما در حال حاضر ادغام ارتش و سپاه را صلاح نمی‌دانند.»

در خاطرات دوم فروردین سال 68 او هم آمده است: «عصر به زیارت امام رفتم. وضع ارتش و سپاه را گفتم و مشکل دوگانگی نیروهای مسلح و مخارج گزاف سازمان‌ها و نیروهای تکراری و ضرورت انسجام را توضیح دادم، ولی امام نگرانند که ادغام ارتش و سپاه، باعث خشم آن‌ها و درگیری شود؛ گرچه قبول دارند که سرانجام باید یکی شوند، ولی زمان را مناسب نمی‌دانند. اما با ادغام دو وزارتخانه دفاع و سپاه مخالفتی ندارند.»

 شمخانی اما نظر دیگری دارد و معتقد است که موضوع ادغام به مرحله تصمیم‌گرفتن امام خمینی نرسیده بود. او گفته بود که حتی فکر نمی‌کند به مرحله گزارش‌دادن به امام هم رسیده باشد.

اما در حکم هاشمی به عنوان جانشینی فرمانده کل قوا چه آمده بود؟ امام خمینی در 12 خرداد سال 67 و در آخرین ماه‌های جنگ تحمیلی، هاشمی رفسنجانی را به سمت جانشینی فرماندهی کل قوا منصوب کردند. امام در این حکم هاشمی رفسنجانی را موظف به اجرای دستوراتی کردند از جمله:

1. ایجاد ستاد فرماندهی کل تا تهیۀ زمینۀ وحدت کامل 2. هماهنگی کامل ارتش، سپاه، بسیج و نیروهای انتظامی در تمامی زمینه‌های دفاع‏‎ ‎‏مقدس اسلام. بدیهی است انسجام و ادغام مورد قبول و صحیح ادارات و سازمان‌های‏‎ ‎‏مربوط و پشتیبانی‌کننده در هماهنگی نیروهای مسلح نقش اساسی را دارا خواهند بود... 4. سعی در استفادۀ هر چه بهتر از امکانات و نیروها؛ و جلوگیری از به کار گرفتن‏‎ ‎‏امکانات مادی و معنوی در غیر موارد ضروری. و در همین راستا، حذف یا ادغام‏‎ ‎‏سازمان‌ها و تشکیلات تکراری و غیرضروری. 5. تمرکز امور تبلیغی و فرهنگی نیروهای مسلح در تمام زمینه‌ها.

در نامه امام مشخص است که ایشان دستور به ادغام ارتش و سپاه ندادند، بلکه دستور بر ادغام مورد قبول و صحیح ادارات و سازمان‌های مربوط و پشتیبانی‌کننده دادند.‏

 هاشمی رفسنجانی به دنبال ادغام ارتش و سپاه و تشکیل ارتش نوین بود. او در روزنوشت خاطرات خود بارها از این موضوع سخن گفته است.
 
** آیا امام موافق ادغام ارتش و سپاه بود؟
نخست اینکه موضوع ادغام ارتش و سپاه به آن معنایی که هاشمی رفسنجانی دنبالش بود، در هیچ کدام از پیام‌ها، سخنان و احکام امام نیامده است

دوم اینکه اگر امام موافق ادغام ارتش و سپاه بود و تمایل نداشت که سپاه به شکل گذشته باشد و سازمان رزم خود را توسعه بدهد، در نیمه سال 64 دستور به تشکیل نیروهای سه‌گانه سپاه نمی‌داد. آن هم پیامی که تاکید بر حفظ استقلال سپاه و تداوم نقش سپاه در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن دارد.

امام فرمودند: «با توجه به اینکه در اصل 150 قانون اساسی ادامۀ نقش سپاه در نگهبانی از انقلاب و‏‎ ‎‏دستاوردهای آن تصریح شده است، و نظر به آنکه انجام این نقش بدون آمادگی کامل‏‎ ‎‏سپاه از جهت تجهیزات و آرایش جنگی و فنون دریایی، زمینی، هوایی امکانپذیر نیست،‏‎ ‎‏شما مأموریت دارید هرچه سریعتر سپاه پاسداران را مجهز به نیروهای زمینی، هوایی،‏‎ ‎‏دریایی قوی نمایید، تا در موارد لازم با همکاری و هماهنگی با ارتش جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏ایران از مرزهای زمینی، دریایی، هوایی کشور حفاظت نمایند.»

سوم اینکه برخی از کارشناسان تاریخ جنگ ایران و عراق معتقدند که نامه امام پس از حمله مجدد عراق به ایران در حمایت از سپاه در برابر تلاش هاشمی و روحانی برای ادغام آن با ارتش بود. 

امام پس از حمله مجدد عراق به ایران در پیامی عنوان کردند: «این نقطه حیاتی کفر و اسلام است. یعنی نقطه شکست یا پیروزی، یا اسلام یا کفر است و باید متر به متر جنگید و هیچی از هیچکس پذیرفته نیست و اینجا نقطه‌ای است که یا موجب می‌شود سپاه حیات پیدا کند دوباره در کشور و یا برای همیشه یک سپاه ذلیل و مرده‌ای بشود.» 
آیا امام که تاکید بر تداوم نقش سپاه در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و حفظ استقلال سپاه داشت و فرماندهان سپاه را نسبت حفظ حیات این سازمان نظامی هشدار داد، ممکن است موافق ادغام سپاه و ارتش که نتیجه آن حذف سپاه و تشکیل ارتشی نوین بود، بوده باشد؟

پس از رحلت امام خمینی (ره) هم تلاش‌های هاشمی برای ادغام ارتش و سپاه ادامه یافت که رهبر انقلاب مخالفت کردند و سپاه به حیات خود ادامه داد. به گفته سرلشکر صفوی فرمانده اسبق کل سپاه رهبر انقلاب معتقد بودند که «ارتش و سپاه دو بازوی مسلح انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران هستند که باید به همین صورت باقی بمانند و طبق وظایف قانون اساسی با همکاری یکدیگر ادامه دهند.»

منبع: تسنیم
نام شما

آدرس ايميل شما
برای ارتقای فرهنگ نقد و انتقاد و کمک به پیشرفت فرهنگ و اخلاق جامعه، تلاش کنیم به جای توهین و تمسخر دیگران، نظرات و استدلال هایمان را در رد یا قبول مطالب عنوان کنیم.
نظر شما *


Iran, Islamic Republic of
درود خدا بر جانشین فرمانده کل قوای خمینی وفرمانده جنگ حضرت ایت الله هاشمی رفسنجانی
...
جناب پروفسور20:54
Italy
ناپخته، نادانسته و ندانسته همین جوری، یه هویی، به کسی درود خدا می فرستید که در مجموع کمتر 3 ماه سمت جانشینی فرماندهی کل نیروهای مسلح(قوا) را داشته که ثمرهء آن حمله به هواپیمای مسافربری و پذیرش جام زهر بوده است. این را به عنوان یک ارتشی سابق می گویم نه یک فرد معمولی؛ می اندیشم که ناپختگی و شور جوانی، بسیار فراوان احساسات را بر اندیشه برتری داده است: نسنجیده و نفهمیده سخن مگویید که برونداد آن نادانی است!!!!!
Iran, Islamic Republic of
...
Iran, Islamic Republic of
به کوری چشم دشمنان وبدخواهان درود بیکران به روان پاک ایت الله هاشمی رفسنجانی، کسی که با امام مانوس بود ودر کنار امام ماوا گرفت.
Europe
...
Iran, Islamic Republic of
هاشمی دست راست امام ومشاور امین امام بود وفرماندهی جنگ هم نشانه قرابت واعتماد بسیار بالای حضرت امام نسبت به ایشان بود..
س
Iran, Islamic Republic of
...
Iran, Islamic Republic of
چگونه دلواپسان خاطرات هاشمی را زیر سوال می برند ولی در یک متن یک صفحه ای ، بیش از 50 بار خاطرات هاشمی مورد استناد قرار گرفته است ...
..
Iran, Islamic Republic of
در یک کلام همه کاره مبارزه وهمه کاره 10 سال اول انقلاب هاشمی بود.
Iran, Islamic Republic of
کجاش اشکال داره؟ هر جا به نفعمونه تایید وهر جا به ضررمونه زیر سوال می بریم.
Europe

خداییش اقای دکتر روحانی از اول زیر سایه اقای هاشمی بوده.!!!
Iran, Islamic Republic of
ببین در مجلس اول که هاشمی رییس بوده همه انقلابیون وبزرگان زیر سایه هاشمی بوده اند.
Iran, Islamic Republic of
...
حسینی
Iran, Islamic Republic of
انگار یه نفر استخدام شده در قسمت نظرات برخی مطالب جهان سریعا سنگ اندازی کنه شاید عنصری نفوذی است در جهان
Ssh
Iran, Islamic Republic of
جهاد سازندگی و سپاه پاسداران به گفته امام دو بال انقلاب بودند ، اما لیبرالها به دستور اربابانشان می بایست هر دو بال را نابود می کردند و لیکن فقط توانستند یک بال آن را نابود کنند ، راستی آیا میتوان جهاد سازندگی را هم دو باره زنده کرد ، امیدوارم
Iran, Islamic Republic of
میشه آدرس بدید امام کجا گفته اند جهاد وسپاه دو بال انقلاب هستند
Iran, Islamic Republic of
سلام ، در سایت انتخاب و فارس نیوز میتوانید مشاهده فرمایید .
Iran, Islamic Republic of
بعضي ها تمام نيروي خود را در جهت تخريب مرحوم هاشمي به
كار مي برند، ايشان در اين مورد نظرش با امام يكي نبوده است ،اين نه تنها نكته منفي در زندگي ايشان نيست كه از نكات مثبت ايشان است ، ايشان با رهبري نظام هم همين رويه را داشت نظرات خود را ميگفت در نهايت امام ويا رهبري اگر بنظر خود مصر بودند اطاعت ميكرد اين رويه عين صواب وحريت است ومسير درست هم همين رويه است
Iran, Islamic Republic of
...
Iran, Islamic Republic of
امروزه نظام بین حل مسائل اقتصادی و آرمانهای انقلاب!!!! باید یکی را انتخاب کند و اگر روزی حل مسائل اقتصادی در اولویت اول جمهوری اسلامی قرار گرفت آنگاه به ناچار باید کشور دارای یک نیروی واحد باشد.
Iran, Islamic Republic of
یکی از کسانی که در اواخر دهه 60 شدیدا دنبال حذف سپاه با روش ادغام در ارتش بود ...!!!!!
سید رضا
Iran, Islamic Republic of
مرحوم هاشمی تاریخ ساز بود ! یعنی تاریخ را ؛ باب میل خود می ساخت و تعریف می کرد !!
Iran, Islamic Republic of
الگوی هاشمی براساس سخنانش که دراواخر عمر کردن(المان وژاپن بعدازجنگ جهانی نیروهای دفاعی نداشته و...)کلاباتوسعه نظامی مخالف ورویکردش تمرکز وکوچک سازی انها بود واین از تحلیل وارونه ونگاه غیراستراتژیک ایشان بود
Romania
...
حمید
Iran, Islamic Republic of
جانم فدای امام و رهبری
Iran, Islamic Republic of
...