اشکالش تبرج است یعنی خودنمایی وبه چشم آمدن به هرشکلی است حتی بانوع لباس یانقش ونگارهای غیرمتعارف که مخصوصازنان درقران نهی شده اندوقرن فی بیوتکن ولاتبرجن تبرج الجاهلیه الاولی هرچندشان نزول آیه درموردهمسران پیامبر(ص)است.
در قرآن مجید بیش از ده آیه در مورد حجاب و حرمت نگاه به نامحرم وجود دارد.
یکی از این آیات، آیه 59 سوره احزاب است:« یا ایهاالنبی قل لازواجک و بناتک و نساءالمومنین یدنین علیهن من جلابیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلا یوذین و کان الله غفورا رحیما» (ای پیامبر، به زنان و دخترانت و نیز به زنان مومنین بگو خود را بپوشانند تا شناخته شوند و مورد اذیت قرار نگیرند. و خداوند بخشنده مهربان است.)
جلاب به معنای یک پوشش سراسری است؛ یعنی زن باید همه اندامش پوشیده باشد تا همچون گلی لطیف از دسترس هوسرانان مصون و محفوظ باشد.
در سوره نور آیه 31 نیز مفصلا در مورد حجاب و حرمت نگاه به نامحرمان سخن به میان آمده است.
حجاب در لغت به معنای مانع، پرده و پوشش آمده است. استعمال این کلمه، بیشتر به معنی پرده است. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش میدهد که پرده، وسیلهی پوشش است، ولی هر پوششی حجاب نیست؛ بلکه آن پوششی حجاب نامیده میشود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد.
حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بُعد ایجابی و سلبی است. بُعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن و بُعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است؛ و این دو بُعد باید در کنار یکدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممکن است بُعد اول باشد، ولی بُعد دوم نباشد، در این صورت نمیتوان گفت که حجاب اسلامی محقق شده است.
اگر به معنای عام، هر نوع پوشش و مانع از وصول به گناه را حجاب بنامیم، حجاب میتواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد. یک نوع آن حجاب ذهنی، فکری و روحی است؛ مثلاً اعتقاد به معارف اسلامی، مانند توحید و نبوت، از مصادیق حجاب ذهنی، فکری و روحی صحیح است که میتواند از لغزشها و گناههای روحی و فکری، مثل کفر و شرک جلوگیری نماید.
علاوه بر این، در قرآن از انواع دیگر حجاب که در رفتار خارجی انسان تجلی میکند، نام برده شده است؛ مثل حجاب و پوشش در نگاه که مردان و زنان در مواجهه با نامحرم به آن توصیه شدهاند
« یا ایها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتی تستانسوا وتسلموا علی اهلها… (۲۷)
و لا یضربن بارجلهن لیعلم مایخفین من زینتهن و توبوا الی الله جمیعا ایها المؤمنون لعلکم تفلحون(۳۱) …
ای کسانی که ایمان آوردید ! به خانه دیگران داخل نشوید مگر آنکه قبلا
آنان را آگاه سازید . و بر اهل خانه سلام کنید . این برای شما بهتر است .
باشد که پند گیرید .
اگر کسی را در خانه نیافتید داخل نشوید تا به شما اجازه داده شود . اگر
گفته شد باز گردید ، بازگردید که پاکیزهتر است برای شما . خدا بدانچه انجام میدهید داناست .
باکی نیست که در خانه هائی که محل سکنا نیست و نفعی در آنجا دارید (بدون اجازه ) داخل شوید .
« یا ایها الذین آمنوا لیستأذنکم الذین ملکت ایمانکم و الذین لم
یبلغوا الحلم منکم ثلاث مرات…
ای کسانی که ایمان آوردهاید ! بایست مملوکهای شما و کودکان نا بالغ
شما در سه وقت اجازه دخول بگیرند : پیش از نماز صبح ، و هنگام نیمروز
که جامه های خویش مینهید ، و بعد از نماز عشاء ( که آماده خواب میشوید ) .
این سه وقت ، خلوت شما است . در غیراین سه وقت بر شما و بر آنان باکی نیست ( که بی اجازه وارد شوند ) .
آنها و شما زیاد بر یکدیگر میگذرید . خداوند آیات را چنین بیان میکند .
خداوند دانا و حکیم است .
و چون کودکان شما به حد بلوغ رسیدند باید مانند دیگران اجازه ورود
بگیرند . خداوند آیات خویش را چنین بیان میکند . خداوند دانا و حکیم است .
زنان بازنشسته که امید ازدواج ندارند باکی نیست در حالی که خود را به
زیوری نیاراستهاند و قصد خودنمائی ندارند جامه خویش به زمین نهند ، و
اگر از این نیز خودداری کنند برایشان بهتر است . خداوند شنوا و دانا است .
آیات اصلی مربوط به وظیفه پوشش همان آیات سوره نور بود که بیان شد .آیاتی چند هم در سوره احزاب است که میتوان آنها را در حاشیه این مطلب ذکر کرد .
یا نساء النبی لستن کاحد من النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع
الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفا ( ۳۲ ) و قرن فی بیوتکن و لا تبرجن
تبرج الجاهلیة الاولی ». . . (۳۳)
ای زنان پیغمبر شما همچون سایر زنان نیستید – اگر پرهیزکار
باشید – مواظب باشید که در سخن نرمش زنانه و شهوتآلود به کار نبرید که
موجب طمع بیمار دلان گردد . به خوبی و شایستگی سخن بگوئید . در خانه های
خویشتن قرار گیرید و مانند دوران جاهلیت نخستین ، به خودنمائی و
خودآرائی از خانه بیرون نش
ه زن مسلمان باید آنچنان در میان مردم رفت و آمد کند که علائم عفاف و
وقار و سنگینی و پاکی از آن هویدا باشد و با این صفت شناخته شود ، و در اینوقت است که بیمار دلان که دنبال شکار میگردند از آنها مأیوس میگردند
و فکر بهره کشی از آنها در مخیله شان خطور نمیکند . میبینیم که جوانان ولگرد همیشه متعرض زنان جلف و سبک و لخت و عریان میگردند . وقتی که به آنها اعتراض میشود که چرا مزاحم میشوی ؟ میگویند اگر دلش این چیزها را نخواهد با این وضع بیرون نمیآید
دو واژهی «حجاب» و «عفت» در اصل معنای منع و امتناع مشترکاند. تفاوتی که بین منع و بازداری حجاب و عفت است، تفاوت بین ظاهر و باطن است؛ یعنی منع و بازداری در حجاب مربوط به ظاهر است، ولی منع و بازداری در عفت، مربوط به باطن و درون است؛ چون عفت یک حالت درونی است، ولی با توجه به این که تأثیر ظاهر بر باطن و تأثیر باطن بر ظاهر، یکی از ویژگیهای عمومی انسان است؛ بنابراین، بین حجاب و پوشش ظاهری و عفت و بازداری باطنی انسان، تأثیر و تأثّر متقابل است؛ بدین ترتیب که هرچه حجاب و پوشش ظاهری بیشتر و بهتر باشد، این نوع حجاب در تقویت و پرورش روحیهی باطنی و درونی عفت، تأثیر بیشتری دارد؛ و بالعکس هر چه عفت درونی و باطنی بیشتر باشد باعث حجاب و پوشش ظاهری بیشتر و بهتر در مواجهه با نامحرم میگردد.
در سوره نور آیه ای که مربوط به این مطلب است آیه ۳۱ میباشد . چند آیه قبل از آن آیه متعرض وظیفه اذن گرفتن برای ورود درمنازل است و در حکم مقدمه این آیه میباشد:
« یا ایها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتی تستانسوا وتسلموا علی اهلها… (۲۷)
و لا یضربن بارجلهن لیعلم مایخفین من زینتهن و توبوا الی الله جمیعا ایها المؤمنون لعلکم تفلحون(۳۱) …
ای کسانی که ایمان آوردید ! به خانه دیگران داخل نشوید مگر آنکه قبلا
آنان را آگاه سازید . و بر اهل خانه سلام کنید . این برای شما بهتر است .
باشد که پند گیرید .
اگر کسی را در خانه نیافتید داخل نشوید تا به شما اجازه داده شود . اگر
گفته شد باز گردید ، بازگردید که پاکیزهتر است برای شما . خدا بدانچه انجام میدهید داناست .
باکی نیست که در خانه هائی که محل سکنا نیست و نفعی در آنجا دارید (بدون اجازه ) داخل شوید .
خدا آنچه را آشکار میکنید و آنچه را نهان میدارید آگاه است .
به مردان مؤمن بگو دیدگان فرو خوابانند و دامنها حفظ کنند . این برای
شما پاکیزهتر است . خدا بدانچه میکنید آگاه است .
به زنان مؤمنه بگو دیدگان خویش فرو خوابانند و دامنهای خویش حفظ کنند
و زیور خویش آشکار نکنند مگر آنچه پیدا است ، سرپوشهای خویش بر
گریبانها بزنند ، زیور خویش آشکار نکنند مگر برای شوهران ، یا پدران ، یا پدر شوهران ، یا
پسران ، یا پسر شوهران ، یا برادران ، یا برادر زادگان ، یا خواهرزادگان
، یا زنان ، یا مملوکانشان ، یا مردان طفیلی که حاجت به زن ندارند ، یا
کودکانی که از راز زنان آگاه نیستند ( یا بر کامجوئی از زنان توانا نیستند ) و
پای به زمین نکوبند که زیورهای مخفیشان دانسته شود .
ای گروه مؤمنان همگی به سوی خداوند توبه برید ، باشد که رستگار شوید .