گروه سیاسی جهان نیوز، امیر حمزه نژاد: راه اندازی شکل اولیه و به قول برخی از رسانه‌ها ماکتی از SPV یا همان کانال مالی میان ایران و اروپا که قرار است قاره سبزی‌ها را در عمل به تعهدات‌شان یاری کند، گویی برای اصلاح طلبان نیز لقمه دندانگیری نیست. پس از برجام شاهد نوعی خوشحالی وصف ناپذیر و تزریق آن به جامعه از سوی رسانه‌های اصلاح طلب بودیم. این جریان سعی می کرد مردم را به شادی خیابانی برای برجام دعوت کند. البته تا حدودی هم موفق شدند و عده‌ای به خیابان‌ها ریختند و با در دست گرفتن یک دلاری و هزار تومانی اظهار امیدواری کردند که برجام قیمت ریال را پایین ببرد و بتوانند از مواهب اقتصادی آن که پیشتر بارها و بارها از سوی مسئولان از جمله رئیس جمهور و دیپلمات‌های هسته‌ای وعده داده شده بود، برخوردار شوند.

رسانه‌های اصلاح طلب سه موضع مثبت، منفی و میانه و خنثی را در پیش گرفتند که در ادامه به برخی از این موارد می پردازیم. 

در خصوص رویکرد مثبت به راه اندازی کانال اینستکس (ابزار پشتیبانی از تبادل مالی) با ایران اینبار نیز برخی از روزنامه‌های اصلاح طلب بنابر سنت برجام سعی کردند نوعی امیدواری در جامعه بر اساس همین موضوع ایجاد کنند.

روزنامه اعتماد با تیتر و عکس بزرگ به استقبال از کانال اینستکس رفت و اینطور القا کرد که اروپا با راه‌اندازی این کانال به دلار دهن کجی کرد. این روزنامه از ابتدای مطلب خود نوشت: «سرانجام انتظارها براي ثبت ساز و كار مالي ويژه ازسوي سه كشور اروپايي براي تسهيل كار با ايران در دوره تحريم‌ها به پايان رسيد.» تا به زعم خود خبر خوشی را به سمع و نظر مردم برساند و القاء کند که انتظارات زیادی برای رسیدن به این موضوع درجامعه بوده و این انتظارات به نتیجه اولیه رسید.

رویارویی اروپا علیه آمریکا درون مایه مطلب اعتماد را تشکیل می دهد و این روزنامه سعی می کند با مطرح کردن موضوعاتی مانند « ايران، نخستين حلقه از شكاف فراآتلانتيكي» و « آغاز پاسخي محكم‌تر به يكجانبه‌گرايي ترامپ» اینگونه وانمود کند که این طرح زمینه برخورد اروپا با آمریکا را فراهم می کند. موضوعی که از لحاظ بین المللی و سطح روابط استراتژیک سیاسی، اقتصادی و نظامی این دو بیشتر آدرس غلط دادن به مخاطب است.

از سوی دیگر روزنامه شرق، دیگر مطبوعه اصلاح طلب در مطلبی با عنوان «فرار اروپا از دلار آمریکا» به مانند روزنامه اعتماد همان خطر خبری را پیش گرفت و نوشت: «هفته گذشته با انتشار خبر مهمي براي اقتصاد تحريمي ايران به پايان رسيد؛ سه کشور اروپايي فرانسه، آلمان و انگليس موسوم به E3 روز پنجشنبه به طور رسمي با ايجاد زيرساخت INSTEX کانال مالي ايران و اروپا را راه‌‌اندازي کردند تا از اين طریق روزنه‌اي براي شکست سلطه دلار بر اقتصاد ايجاد شود.» اینکه دو روزنامه اصلاح طلب اینگونه نزدیک به هم با یک تیتر مشابه در مضمون و شکل روی پیشخوان روزنامه‌فروشی‌ها ظاهر می شوند، بسیار قابل تامل است. 
 

این روزنامه می افزاید: «یک‌جانبه‌‌گرايي آمريکا، اروپايي‌ها را به فکر ايجاد يک شبکه پرداخت جديد مستقل از آمريکا واداشت که حالا دارد عملياتي‌ مي‌شود. اروپايي‌ها در برابر فشارهاي آمريکا عليه ايران مقاومت کرده ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و به فکر طراحي يک سازوکار مالي جديدي افتادند که بتواند قدرت اقتصادي آمريکا را کنار بزند. شش ماه از اين تصميم گذشت و بالاخره روز پنجشنبه هفته گذشته سه کشور اروپايي امضاکننده برجام در يک بيانيه، اعلام کردند کانال مالي ايران و اروپا به طور رسمي راه‌اندازي شد.»

شرق همچنین با شرط اروپا برای تکمیل این کانال مالی که بیشتر در حوزه غذا و داروست مطلب خود را به پایان برده است تا اینطور وانمود کند که ارتزاق و معیشت مردم به تصویب لوایح FATF وابسته است. کاری که در برجام انجام شد و حتی آب خوردن و ازدواج و اشتغال جوانان به این سند هسته‌ای پیوند داده شد. 
 

برخی از رسانه‌های اصلاح طلب مانند آرمان، آفتاب یزد و ابتکار نیز بااشاره به سخنان «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه کشورمان که راه اندازی این کانال را گام اول و ابتدایی برای رسیدن به نتیجه مطلوب خواند، راه اندازی اینستکس را گامی رو به جلو اما ابتدایی و ناقص خواندند.

در همین رابطه روزنامه ابتکار نوشت: «برخی تحلیلگران با برجسته کردن این بخش از بیانیه اروپا معتقدند که باتوجه به بررسی‌های صورت‌گرفته برای تصویب FATF در ایران و مواضع مخالفان و موافقان آن، در واقع این بند بیانگر انداختن توپ تعهدات اروپا به زمین ایران است چرا که در صورت عدم اجماع بر سر تصویب FATF و یا طولانی شدن روند بررسی آن، اروپایی‌ها قادر خواهند بود در مسیر معاملات تجاری ذیل سازوکار جدید INSTEX بهانه‌تراشی کنند.»

ابراز نگرانی روزنامه ابتکار درباره آینده کانال مالی ایران و اروپا با توجه به سابقه برجام بسیار قابل تامل است. این روزنامه اصلاح طلب در انتها مطرح می کند: « نکته مهمی که برخی تحلیلگران به آن اشاره کرده‌اند، انتخابات اتحادیه اروپا است که در صورت تغییر نفرات فعلی و نیز اتخاذ استراتژی متفاوت در شرایط پرتنش اروپای امروز ممکن است روند همکاری‌های آتی را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.»

اما در کنار این رویکرد خنثی در قبال کانال مالی ایران و اروپا برخی از رسانه‎های اصلاح طلب با رویکردی نه چندان مثبت و حتی منفی به سراغ این موضوع رفتند. 

روزنامه اصلاح طلب قانون در تیتری قابل تامل با عنوان «ماکت SPV» نوشت: «اين طور كه به نظر مي‌رسد اتحاديه اروپا در فعاليت اين سازوكار مالي مشترك با ايران بسيار مصمم است و تلاش خودر انيز انجام داده كه به هر طريق ممكن بتواند در مسيري قدم بگذارد كه از تمامي تحريم‌هاي آمريكا در امان باشد. با اين حال با توجه به تهديدهاي آمريكا در خصوص فعاليت اين سازوكار مالي بايد ديد كه اين اقدام تا چه اندازه مي‌تواند موفق عمل كند.» البته انتقاد قانون از راه اندازی ناقص کانال مالی اروپا و ایران بیشتر در تیتر و عبارت ماکت و نه خود کانال به خوبی مشخص است و این روزنامه سعی کرد در متن کمتر منتقدانه به این موضوع بتازد و حتی از راه اندازی مفید آن ابراز امیدواری کند.  
 

روزنامه جهان صنعت نیز در مطلبی با عنوان «گام های لرزان اروپا» از خط و نشان اروپا برای آمریکا و احتیاط ایران در این حوزه نوشت و سعی کرد که در تیتر خود به مانند روزنامه قانون انتقاد خود را نسبت به این موضوع مطرح کند.  
 

 

رویکرد سوم رسانه‌های اصلاح طلب نشان می دهد که رسانه‌های اصلاح طلب چندان نسبت به این کانال مالی امیدوار نیستند و  نگرانی و دلواپسی‌های فراوانی نسبت به آن دارند. تناقض در روزنامه‌های اصلاح طلب که برخی این رسانه‌ها به طور اغراق آمیزی راه اندازی ناقص SPV را مقابله اروپا با آمریکا نامگذاری کردند نشان می‌دهد که در کل ابهامات و تناقض‌هایی در این مسئله وجود دارد که بیشتر باید آنرا از زبان کارشناسان شنید و سنجید.