تلویزیون سالهاست که نوجوان را فراموش کرده است؛ نوجوانها در رسانهملی فراموش شدهاند زمینهای هم برای تولید محصول مفید و موثر وجود ندارد و واقعاً نوجوانان ما از برنامههای گفتگومحور موعظهکننده حوصلهبر خسته شدهاند.
سهم نوجوانان از تلویزیون چقدر است؟
14 آبان 1397 ساعت 8:48
تلویزیون سالهاست که نوجوان را فراموش کرده است؛ نوجوانها در رسانهملی فراموش شدهاند زمینهای هم برای تولید محصول مفید و موثر وجود ندارد و واقعاً نوجوانان ما از برنامههای گفتگومحور موعظهکننده حوصلهبر خسته شدهاند.
به گزارش جهان نیوز، بیشترین آسیب رسانهای و نفوذ شبکههای آلوده ماهوارهای به کودکان و نوجوانان وارد میشود اما در کنار پرداختهای هرچند کم و بیش برای کودکان خبر آنچنانی از سهم رسانهای مناسب و جذاب نوجوانانه نیست. مشکل ذائقهسنجی و مخاطبشناسی موج میزند و کمترین برنامهای برای نوجوانان ساخته میشود به تعبیر مدیران سابق گروههای کودک و نوجوان شبکههای سیما و برخی از تهیهکنندگان اقداماتی که تلویزیون در قبال راهاندازی شبکه امید هم داشته چندان توفیقی به ثمر نرسیده است. زیرا یک روانشناس جامع نوجوانانه بر این امور حاکم نیست و جای آن در اتاقهای فکر و اندیشهورزی هم احساس میشود. حقیقتاً نوجوان ما امروز هیچ نوستالژی از برنامهها و فیلمهای امروز ندارند اما گذشتگان برنامههایی امثال «نیمرخ» را فراموش نخواهند کرد و البته یک مقدار هم جلوتر برویم به «قصههای مجید» میرسیم. این روزها گویا قشر نوجوان در میانه و هیاهوی کودکان و جوانان گم شدهاند و به قول اسدالله اعلایی عضو سابق شورای طرح و برنامه سیما در کودک و نوجوان؛ نوجوان در تلویزیون ما به دست فراموشی سپرده شده است. به بهانه این روزهای متعلق به نوجوانان با اسدالله اعلایی از مدیران سابق حوزه کودک و نوجوان و عضو شورای طرح و برنامه حوزه کودک و نوجوان و مراکز انیمیشن صبا، پروین شمشکی تهیهکننده قدیمی برنامههای کودک و نوجوان تلویزیون و محمد میرکیانی از نویسندگان برنامه حوزه کودک و نوجوان به گفتگو نشستیم که نتیجه آن به قرار زیر است:
اسدالله اعلایی: نوجوان جزو اولویتهای صداوسیما نیست
*موضوع ما درباره نوجوانان است. چه مأموریتها و رسالتهایی را تلویزیون در قبال نوجوانان دارد که هنوز به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و منتقدین نتوانسته در امتداد ذائقه نوجوانان گام بردارد؟
برای اینکه نوجوانان جزو اولویتهای سازمان نیست و برنامهسازی برای بزرگسال از نظر سازمان با اهمیتتر است. برای اینکه اساساً کودکان و نوجوانان علی رغم اینکه به صورت شبکههای مستقل هم ایجاد شدهاند اما در عمل پشتیبانی نمیشوند. امروزه در رسانههای مخصوصاً معتبر دنیا و کلاً در فعالیتهای رسانهای جهان، کودکان و نوجوانان سهم زیادی از فعالیتهای رسانهای را به خود اختصاص دادهاند. آنها از طریق تولید محصولات رسانهای برای کودکان و نوجوانان، هم عقاید، باورها، فرهنگ و سبک زندگی خاصی را در دنیا ترویج میکنند. هم تولید این محصولات برای آنها سودآور است و درآمدهای سرسامآوری برای آنها میآورد. برای اینکه آنها فهمیدهاند تولید محصول رسانهای برای کودکان و نوجوانان هم به لحاظ ایدئولوژیکی و سیاسی و هم به لحاظ اقتصادی مهم است و از طرفی دیگر برای آن برنامهریزی و سپس عمل کردهاند. ما یا به درک این موضوع مهم نرسیدهایم که بعید میدانم و یا اینکه در حرف ماندهایم. طبیعی است که بنا بر فرمایش معصوم(ع) برخی از جریانهای خاص از ما جلو میزنند و آسیبهای زیادی میبینیم. واقعاً وضعیت موجود تلویزیون در حوزه کودک و نوجوان نیازمند آسیبشناسی جدی است، اگر گوش شنوایی باشد.
چرا رسانهملی نوجوان را فراموش کرده است؟
*نوجوانان خیلی پای برنامههای گفتگومحور و موعظهای نمینشینند ولی در مقابل هم اقشار نوجوان ما نیازمند مفاهیم کاربردی هستند چرا که آسیبهای اجتماعی همچون سرقت، ربایش و دوستان ناباب و... گریبان این قشر را گرفته و بایستی تلویزیون به رسالت آگاهیسازی و فرهنگسازی خود عمل کند اما نوع بیان مهم است. به نظرشما تلویزیون چطور میتواند در این راستا موثر عمل کند؟
البته همه مسئولیت در حوزه پیشگیری و یا مقابله با آسیب های اجتماعی که خیلی هم جدی است، برعهده تلویزیون نیست. اما تلویزیون میتواند نقش مهمی را در این حوزه ایفا کند. نهاد خانواده مسئول است، آموزش و پرورش مسئول است. نهادهای فرهنگی و آموزشی اعم از رسمی و غیررسمی مسئول هستند. از همه مهمتر نهادهای دینی مانند حوزه و مساجد مسئول هستند. همه رسانهها، سینما و تلویزیون هم مسئول هستند. اگر بخواهیم منصفانه نظر بدهیم باید بگوییم همه در این بخش کمکاری میکنند و اگر کاری هم میکنند عمدتاً نتیجهای دربر ندارد. تلویزیون هم باید مأموریت خودش را با رویکرد تربیتی، آموزشی و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی بفهمد و عمل کند. به نظرمن تلویزیون سالهاست که نوجوان را فراموش کرده است. نوجوانها در رسانه ملی فراموش شدهاند زمینهای هم برای تولید محصول مفید و موثر وجود ندارد. من ترجیح میدهم که بازتر و مصداقی صحبت نکنم ولی دلیل فراموش شدن نوجوانها در رسانه ملی همین سوالی است که شما از من میکنید.
شیوه برخورد تلویزیون با نوجوان فقط نمایشی نیست
اما نکتهای که گفتید چگونه میتوان با نوجوان به صورت جذاب و اثرگذار ارتباط برقرار کرد طبیعی است با یکی از رسانهها اعم از رسانههای مکتوب، رادیو و تلویزیون، رسانههای شفاهی مثل منبر و شعر و همینطور فضای مجازی متناسب با کارکردهایشان شیوههایی برای برقراری ارتباط دارند. تلویزیون هم با استفاده از اصول فنی، هنری و تکنیکهای ویژه میتواند به نوعی با مخاطب نوجوان خود ارتباط برقرار کند که برای او جذاب باشد. این شیوه ها تنها شیوههای نمایشی نیست. انواع و اقسامی وجود دارد که با رعایت اصول فنی و زیباییشناسی در ساختار و محتوا میتوان از آن بهره برد و از طرفی میتواند تأثیرگذار و بلکه جریانساز باشد. شیوههای مستقیم گویی ضوابط و یا تکنیکهای خاص خودش را دارد و ارتباط غیرمستقیم هم روشهای خودش را دارد. به نظرمن هیچکدام بر دیگری ارجح نیست. در هر کدام عناصر زیادی هست که اگر درست به کار برده شود محصول مناسبی ذائقه نوجوان تولید میشود. عناصری مثل کلام، موسیقی، موضوع، تصاویر، اصول دراماتیک، تعامل با مخاطبان مگر در جای خود استفاده شوند برای نوجوان جذاب خواهد بود.
تلویزیون شبکه امید را درست تعریف نکرده است
*به نظرشما چرا با راهاندازی شبکه امید باز هم سهم نوجوانان از برنامهها و فیلمهای تلویزیونی ناچیز است؟
برای اینکه اولا تعریف درستی از شبکه امید نشده است. بدون سیاستگذاری، برنامهریزی و ساماندهی مناسب شبکهای را راه انداختهاند و ثانیاً همین را پشتیبانی نمیکنند. البته پشتیانی از جهت نیروی انسانی، تخصیص امکانات، تخصیص بودجه، پشتیبانی مدیریتی، به عنوان مثال شبکه امید را در منتها الیه غرب تهران در ساختمانی نامناسب جا دادهاند. با بودجه اندک و باید خودش تلاش کند بودجهاش را دربیاورد. از همه مهمتر این شبکه احتیاج دارد از نیروی انسانی کارآمد استفاده کند. چون مهمترین ها، کارآمدترها، شایستهترها، با تجربهها و حرفهایترها میتوانند محصول خوب تولید کنند و این شرایط به لحاظ نرمافزاری و سختافزاری برای شبکه امید فراهم نیست. باز هم بهتر است زیاد جزئی نشوم.
پروین شمشکی هم در این گزارش همراه شد و درباره نوجوان اظهارنظر کرد. او که سالها در تلویزیون مسابقات مختلفی برای نوجوانان و برنامههای مختلفی را به مرحله تولید رساند تا جائیکه لقب صندوقچه اسرار کودک و نوجوان را به او دادهاند. زیرا شمشکی حدود چهل سال از عمر خودش را وقف کودکان و نوجوانان کرد وژانری از برنامه نیست که او برای کودک و نوجوان تلویزیون، تولید نکرده باشد. برنامههایی همچون، جنگ 20، مسابقه هوشیار و بیدار، مسابقه 1+5، مسابقه تصویرها، مسابقه برنده به جا، مسابقه گل واژهها، مجموعه نمایشی خاله جون کوکب و غنچه، مجموعه نمایشی مثل زندگی، برنامههای ورزشی و سری نمایشهای مربوط به اعیاد گوشهای از تولیدات تلویزیونی پروین شمشکی به شمار میرود.
سلایق متفاوت نوجوانان سرفصل برنامهریزی را با ساختارشکنی مواجه کرده!
*سرکار خانم شمشکی! بفرمایید چرا با توجه به تنوع حوزه نوجوان در رسانه به هیچ کدام از ذائقههای نوجوانان در حوزه های سرگرمی علمی، آموزشی و تخیلی هیچ توجهی نمی شود و انگار این قشر حدودا 8 میلیونی هیچ سهم بسزایی از این رسانه ملی ندارند. نظر شما در این باره چیست و چرا این اتفاق افتاده است؟
متأسفانه فرار کردن از مشکلات فقط فاصله تا راه حل را افزایش میدهند. احساس و نظر من در ارتباط با دور بودن نوجوان از حوزه رسانهملی علم، تجربه و کمبود متخصص در حیطه برنامهسازی در ارتباط با نوجوان است. برای آموزش دادن به نوجوان میبایست صبور بود و نکاتی را در برنامهسازی رعایت کرد که بتواند آن را جذب کند. سلایق متفاوت نوجوانان امروز و درصد اطلاعات بالایشان باعث میشود سرفصل برنامهسازی کاملاً متفاوت و با ساختارشکنی را پذیرا باشند.
قرار نیست با نوجوان اختلاف نداشته باشیم
*ما در هر ژانر و عرصه ای در تلویزیون مشکل شناخت ذائقه اقشار مختلف را داریم در موضوع نوجوان که خیلی عقب هستیم و رسانه های دیگر بسیار پیشروی کرده اند به همین خاطر است که در فضای مجازی این اقشار فعال هستند و بسیار برایشان آسیب زاست و شبکه های ماهواره ای را هم بسیار دنبال می کنند. تلویزیون چطور میتواند برنامه سازی و در عرصه فیلم ورود کند تا این اقشار را به سمت خود سوق دهد؟
قرار نیست ما با نوجوان اختلاف نداشته باشیم فقط باید تلاش کنیم تا در برنامهسازیهایمان نشان دهیم که چگونه با عقاید هرچند مختلف میتوانیم با ابراز صحیح عقایدمان میتوانیم به تفاهم برسیم. اگر تلاش کنیم برنامهسازی برای نوجوان را طوری طرحریزی کنیم که آسان صحبت کنیم با زبان خودش، به نتیجه مطلوب رسیدهایم. این هدف را دنبال کنیم که هرچه قدر تلاش کردیم و شکست خوردیم مهم نیست با کمکی دیدن یکسری برنامههای متنوع آموزشی که از طرف رسانهملی در اختیار تولیدکننده گذاشته میشود میتوان به موفقیت رسید.
نیاز مبرم صداوسیما به متخصصین، مشاوران و روانشناسان حوزه نوجوانان
*ما الگوهای خوبی قبلاً در رسانه ملی برای برنامههای نوجوان همچون «نیمرخ» داشتهایم با توجه به اینکه مشکلات خاصی در عرصه اخلاقی و حوزههای آسیب های اجتماعی، نوجوانان را تهدید می کند و از طرفی آنها خیلی تاب شنیدن موعظه و سعه صدر دیدن برنامه های گفتگومحور و پند و اندرزگونه را ندارند تلویزیون بایستی با چه ادبیاتی در این راستا ورود کند هم آموزنده باشد و هم برایشان جذابیت داشته باشد؟
ساختن برنامههایی که نوجوان را در رسیدن به بلوغ عاطفی و وسایل مربوطه به سنش یاری میدهد در واقع تسهیل میکند امر برنامهسازی را و نوجوان را به این واسطه میتواند جذب کند. مسائلی از قبیل کنار گذاشتن تفکر جادویی، چگونگی مقابله با اضطراب و نگرانی، چگونگی پذیرش درد و رنج زندگی، چگونگی برخورد صحیح با احساس گناه، چگونه به احساس نوجوانی رد واقعیت ببخشیم، اینها مسائلی است که میتواند در واقع امر برنامهسازی برای نوجوان را به موفقیت برساند. باز تکرار می کنم نظرم بر این است ما در رسانه ملی به حضور متخصصین، مشاوران و روانشناس رده سنی نوجوان احتیاج داریم.
کد مطلب: 650347
آدرس مطلب: https://www.jahannews.com/news/650347/سهم-نوجوانان-تلویزیون-چقدر