چند نکته درباره ارتباط سقوط دلار با «شبکه‌های اجتماعی»

گروه سیاسی جهان نيوز، امیر حمزه نژاد: پس از سقوط چشمگیر قیمت دلار که با موج التهابات دوباره بازار همراه شد و مردم برای عدم تضرر به بازار هجوم آوردند و در میدان فردوسی تهران و دیگر بازارهای ارزی در سراسر کشور بلبشوی خرید و فروش ارز برپا شد، برخی از جمله «محمد جواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات به نقش شبکه های اجتماعی در سقوط دلار اشاره کردند.

جهرمی در توئیتر خود نوشت: «آیا در تیتر فردای روزنامه‌ها و طرح دیدگاه‌های صاحبنظران، به نقش شبکه‌های اجتماعی در همدلی ملی و سقوط دلار پرداخته خواهد شد؟ شاید این تجربه خوبی بود که نشان دهد برخی ایرادات مطروحه ناشی از عدم وجود سیاست صحیح در نحوه استفاده از رسانه‌های نوین است نه نفس توسعه شبکه‌های اجتماعی.»

همچنین «حسین انتظامی»، قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توییتی به سقوط قیمت دلار و نقشی که شبکه‌های اجتماعی در این رابطه ایفا کردند، واکنش نشان داد.

انتظامی در این رابطه نوشت: «شبکه های اجتماعی با ترند کردن سقوط دلار بار دیگر کارایی خود را در ایجاد و نمایش انسجام ملی نشان داد. منافع ملی را می توان از دالان فضای مجازی به حقیقت رساند.»

«زهرا ساعی»، نماینده اصلاح طلب مجلس دهم نیز در توئیتی نوشت: « تجربه سقوط دلار نشان داد می توان به جای مسدود سازی شبکه های اجتماعی از آنها برای تامین منافع ملی سود جست.»

موج ارتباط دادن سقوط دلار با شبکه‌های اجتماعی در شرایطی به راه انداخته شده است که اگر باید نقش مثبت این شبکه‌ها در سقوط دلار را بپذیریم بایستی نقش منفی آن در شش ماه اخیر را نیز در این تحلیل‌ها لحاظ کنیم. شبکه های اجتماعی محیطی کاربر محور هستند که در آن انواع و اقسام نظرات مختلف موج می زند و در این راستا نمی توان به موج هایی که در آن راه می افتد امیدوار بود. هرچند که امروزه روز افرادی که دیدگاه مثبتی به جمهوری اسلامی دارند در این شبکه های اجتماعی فزونی یافته است اما از سوی دیگر مدیریت فنی این شبکه ها در دستان آمریکاست که سعی می کند اهداف خاص خود را در این محیط نشر دهد.

البته باید این ادعای آذری جهرمی درباره اثرگذاری شبکه های اجتماعی را مورد کنکاش قرار داد. اینکه چقدر کاربر ایرانی نگاه شان به شبکه های اجتماعی است و این شبکه ها چقدر در نزد مردم ایران از اقشار مختلف اعتبار دارند و محل رجوع هستند نیز قابل بحث و بررسی است و نمی توان به این شکل گفت که شبکه‌های اجتماعی اثر مثبتی در پایین آمدن نرخ ارز داشتند.

در این راستا باید دید که منظور از شبکه‌های اجتماعی از نظر آقای وزیر چیست. توئیتر، تلگرام، اینستاگرام و ... وزیر چه نوع شبکه اجتماعی را مورد نظر دارد. البته با وجود حضور و توئیت این مطلب در توئیتر می توان مطرح کرد که منظور وی توئیتر و امثال این شبکه های اجتماعی خارجی بوده است.
 
با این حال اینکه وزیر ارتباطات شبکه های اجتماعی خارجی را عامل سقوط قیمت دلار می داند و به نوعی آنرا تبلیغ می کند و انتظار داشته و ایجاد می کنند که روزنامه ها هم به این نقش اشاره کنند، بسیار قابل تامل است.این در شرایطی است که در تلگرام دیده شده که برخی از کانال هایی که در هنگام بالارفتن قیمت دلار لحظه به لحظه این افزایش را گزارش می کردند در هنگام پایین آمدن آن کانال‌هایشان را مسکوت گذاشتند و حتی دیده شد که اطلاعات غلط به مردم می دادند و قیمت دلار را بالا اعلام می کردند!

پس از فیلتر شدن پیام رسان تلگرام که خارج از قوانین جمهوری اسلامی کار می‌کند برای شکستن انحصاری که در دست این پیام رسان خارجی بود، دولت تصمیم به فیلترینگ آن گرفت. در این راه دولتمردانی چون «اسحاق جهانگیری» از جمله اولین افرادی بودند که از این پیام رسان خارج شدند. تقویت پیام رسانان داخلی در این روند در دستور کار قرار گرفت اما همواره این انتقاد نسبت به عملکرد وزیر ارتباطات وجود داشت که وی حمایت مناسبی را از پیام رسانان داخلی به عمل نمی آورد. بحث مجازی که میان رئیس پیام رسان سروش در چند ماه پیش و همینطور وزیر ارتباطات در این زمینه صورت گرفت و همینطور بحثی که درباره حمایت وزارت ارتباطات از تلگرام با دور زدن فیلترینگ مطرح شد، در همین زمینه بود.

اما این توئیت آقای وزیر نشان داد که آذری جهرمی نگاه ویژه ای به شبکه های اجتماعی خارجی دارد و برخلاف سیاست کلی دولت در تقویت فضای مجازی داخلی به شبکه های اجتماعی خارجی به طور لفظی هم شده کمک می کند. ورود مسئولان وزارت ارشاد در این حوزه هم قابل تامل است.

البته تا به اینجا پیام رسانان داخلی هم توانسته اند تا حدی خود را ارتقاء دهند. شاید تقصیر این پیام رسانان این بود که بعد از موج فناوری‌ها و شبکه های اجتماعی موبایلی و پس از اینکه ایرانیان از پیام رسانان خارجی استفاده کردند و آنها میان مردم جا افتادند، روی کار آمدند. حالا رقابتی میان این پیام رسانان ایجاد شده است و به نظرمی رسد درست نیست که در این رقابت دولتمردان به جای کمک به شبکه های اجتماعی داخلی به خارجی ها روی خوش نشان دهند.