میانگین عمر شهرداری در تهران سه ماه است

از هنگام شروع به کار پنجمین شورای شهر تهران تاکنون قریب به یک سال می‌گذرد و نکته قابل توجه آن است که فقط در همین یک سال، تهران چهار مدیر شهری به خود دیده است؛ امری که در هیچ یک از شوراهای گذشته اتفاق نیفتاده است. تنها مورد مشابه آن در اولین شورای شهر تهران بوده است که در کل دوران آن شورا چهار شهردار در تهران بوده‌اند. حال شورای پنجم در یک سال چهار مدیر شهری به خود دیده است و می‌توان گفت که هر 3ماه در تهران شاهد حضور یک شهردار بوده‌ایم.

مرور مدت زمان مدیریت شهرداران پیشین تهران، این بحران مدیریت را بیشتر آشکار می‌کند:

 

شهردار تهران در کجا انتخاب می‌شود؟
در شروع کار شورای پنجم، انتصاب بسیار کوتاه‌مدت و به مدت چندساعتی مصطفی سلیمی به عنوان سرپرست شهرداری تهران باعث شگفتی شد. سپس انتخاب محمدعلی نجفی در حالی صورت گرفت که در خصوص امکان عدم پذیرش حکم او از سوی وزارت کشور زمزمه‌هایی وجود داشت، اما حکم نجفی پیش از موعد معمول به امضای وزیر کشور رسید و این مسئله مجددا تعجب همگان را به همراه داشت.

اما پس از 6 ماه نجفی از سمت خود استعفاء داد. برخی علت این استعفاء را کامل نبودن استعلامات پیش از تصدی مسئولیت می‌دانستند، اما خود نجفی علت استعفای خود را بیماری عنوان کرد.  سئوال اینجاست که آیا شورای شهر در انتخاب شهردار نمی‌توانست روال قانونی آن را رعایت کند تا مدیری که برای این سمت منصوب می‌کند دچار مشکل نشود و با فرض اینکه بیماری تنها دلیل استعفای آقای نجفی بوده باشد آیا ایشان تا پیش از 6 ماه، هیچ اثری از بیماری نداشته‌اند و تازه اثرات آن مشخص شده است؟  ناکارآمدی شورا در انتصاب نجفی به وضوح دیده می‌شود.

پس از استعفای نجفی دوباره اختلافات بر سر شهردار بعدی بالا گرفت. به نحوی که شورا نتوانست بلافاصله شهردار بعد را انتخاب کند و ناچار شد به مدت یک ماه سمیع‌الله حسینی مکارم را به عنوان سرپرست شهرداری انتخاب کند. در این مدت منازعات سیاسی زیادی در میان گروه‌های مختلف حاضر در شورا رخ داد و زمزمه‌هایی از اصرارهای محسن هاشمی‌، رئیس شورای شهر تهران، برای تصدی شهرداری شنیده می‌شد که این امر به وقوع نپیوست.

اما نکته مهم اینجاست که تصمیمات اصلی و مهم در شورای شهر تهران، بیرون از شورا و در جلسات احزاب سیاسی گرفته می‌شود. برای درک پشت پرده رای نیاوردن محسن هاشمی برای تصدی پست شهرداری تهران باید درک درستی از اختلافات حزب اتحاد ملت (مشارکت سابق) و حزب کارگزاران داشت.

با افزایش نارضایتی‌های عمومی از عملکرد محمدعلی نجفی، شهردار مستعفی تهران، حزب کارگزاران موافقت خود را با استعفای وی اعلام کرد. اتحاد ملتی‌ها به پشتوانه سیدمحمدخاتمی مخالف استعفا بودند و خبرسازی گسترده‌ای هم در این‌باره کردند.

با بالاگرفتن دعوای دو طیف، جلسه‌ای در خانه عبدالله نوری تشکیل شد که خروجی آن موافقت اتحادملتی‌ها با کناره‌گیری نجفی به شرط عدم خروج محسن هاشمی از شورای شهر بود. درواقع اعضای اتحاد ملت، تنها در صورتی پذیرفتند که نجفی استعفا دهد که کارگزارانی‌ها محسن هاشمی را کاندیدا نکنند.[1]
 
حسین مرعشی، عضو شورایعالی اصلاحات، نیز در این باره تصریح می‌کند که تصمیمات اصلی شورای شهر در جای دیگری گرفته می‌شود. مرعشی می‌گوید: عین همین برخورد را آقای دکتر نجفی هم وقتی شهردار تهران بود کرد. ممکن است با آقای افشانی هم همین مشکل را پیدا کنیم. شما شهردار خودت که نیستی! شهردار شورایی و آن شوراها، شورای یک جبهه است. این رفتارها معنی ندارد که به هرکس که یک پست دادیم، باور می‌کند که پست مال خودش است. پس جبهه سیاسی چه می‌شود؟[2]

اما سرانجام، شورای شهر در اردیبهشت‌ماه امسال، سیدمحمدعلی افشانی را به عنوان شهردار انتخاب کرد. انتخابی که ابهامات زیادی به دنبال داشت و در روزهای اخیر و با مشخص شدن مشکل قانونی در خصوص ادامه به خدمت افشانی-که به سن بازنشستگی رسیده است- ادامه راه شورا با وی مشکل به نظر می‌رسد.

از سوی دیگر، با تایید قانون منع به کارگیری بازنشستگان توسط شورای نگهبان،به نظر می‌رسد پایان خدمت افشانی نزدیک باشد و شورای شهر باید به دنبال گزینه جدیدی برای تصدی مدیریت شهر تهران باشد. البته شورای شهر تهران و شهرداری استفساریه‌ای برای ارسال به مجلس آماده کرده‌اند تا تصمیم‌گیری نهایی در این مورد بر عهده مجلس باشد.
در مجموع می‌توان گفت بی‌تجربگی برخی از اعضای پنجمین شورای شهر تهران و تبدیل شدن این شورا به میدان اختلافات و منازعات حزبی سبب شده است انتخاب شهردار کارآمد با مشکل جدی مواجه شود و این مسئله بی‌ثباتی در مدیریت شهری را رقم زده است. به نحوی که هر چند ماه تهران یک مدیر جدید به خود می‌بیند و این مسئله باعث شده که شهروندان تهرانی نتوانند از خدمات پایدار شهرداری استفاده کنند و هر روز به دنبال نامی جدید برای هدایت سکان شهرداری باشند.
 
پی‌نوشت:
[1]-mshrgh.ir/849707
[2]- http://fna.ir/bnuwej