آتش بی‌تدبیری در «هورالعظیم»
سه شنبه ۲ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۰۸:۰۳
کد مطلب: 628981
به گزارش جهان نيوز به نقل از تسنیم، عکس‌ها و فیلم‌های تالاب، این روزها در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی پر شده است، اوضاع خوبی نیست؛ پوست گاومیش‌ها کنده شده و مردم تا فرسنگ‌ها دورتر از «تالاب هورالعظیم» از بوی دود آتش‌سوزی این تالاب نمی‌توانند راحت نفس بکشند، این حالت در شب‌ها بدتر می‌شود و مردم سوسنگرد و هویزه را راهی بیمارستان کرده است.
مسئولان ایرانی می‌گویند: «آتش‌سوزی از طرف ما نبوده ولی هرکاری از دست‌مان برمی‌آمده، کرده‌ایم.» ولی فعالان محیط‌زیست می‌گویند: «مسئولان ایرانی، زمانی وارد عمل شدند که دیگر کار از کار گذشته و آتش به ایران رسیده بود.»
یک پیرزن محلی می‌گوید: «گاومیش‌هایم برای خنک‌شدن درون آب رفته بودند بعد از مدتی با نعره‌های بلندی از داخل آب بیرون آمدند، پوست تن‌شان کنده و خشک‌شده یا در حال تکه‌تکه‌شدن است.»
پیرمرد دیگری می‌گوید: «هورالعظیم و دشت آزادگان دیگر امکان دامپروری ندارد، خیلی از ما بیکار شدیم و مجبوریم کشاورزی کنیم ولی آقایان کشاورزی را هم ممنوع کردند و ما دیگر نمی‌دانیم باید چه‌کار کنیم.»اوضاع خیلی بحرانی‌تر از آن است که مقامات محلی می‌گویند، آنها می‌گویند: «شرایط تحت کنترل است و برخی رسانه‌ها بی‌خودی شلوغش می‌کنند، اصلا جای نگرانی نیست.»
مدیرکل سازمان مدیریت بحران استان خوزستان، سه روز پیش از آغاز عملیات اطفای حریق تالاب هورالعظیم از طریق دو فروند بالگرد آب‌پاش خبرداده و وعده داده بود تا روز یکشنبه این آتش اطفا و لکه‌گیری به اتمام می‌رسد اما این آتش نه‌تنها مهار نشده که با شدت‌یافتن شعله‌های آتش، چند شهرستان خوزستان را به تعطیلی کشاند.
مسئولان شهرستان‌های حمیدیه، هویزه و دشت آزادگان با صدور اطلاعیه‌ای تمام بانک‌ها و ادارات‌شان را به دلیل افزایش غلظت دود حاصل از آتش‌سوزی در هورالعظیم تعطیل کردند.دمای بالا و خشک‌شدن نیزارهای تالاب، عامل اصلی خودسوزی هورالعظیم است و نبود آب، آتش را شعله‌ورتر می‌کند.
خیلی دیر به داد «هورالعظیم» رسیدند
شبنم قنواتی‌زاده، دبیرکل کمیته آب و تالاب تشکل‌های محیط‌زیست استان خوزستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ماجرای خودسوزی هورالعظیم را این‌گونه روایت می‌کند: «این تالاب، مشترک بین ایران و عراق است؛ دو سوم آن در عراق و یک‌سوم آن در ایران است. البته براساس برخی بازدیدها و حدس‌ها می‌توان گفت بخشی که در ایران قرار گرفته است، عمق بیشتری دارد و از آب بالاتری برخوردار است. شروع آتش‌سوزی از سمت عراق بوده است و دلیل آن خشک‌شدن «تالاب هورالعظیم» از سمت عراق است. فعالان محیط‌زیست براساس بازدیدهایی که داشته‌اند، افزایش دما و خشکی بیش از حد تالاب از سمت عراق را سبب این آتش‌سوزی می‌دانند.
در گذشته افراد عامدانه به دو علت در «تالاب هورالعظیم» آتش‌سوزی ایجاد می‌کردند، یکی مردم محلی بودند که به دلیل بلند‌شدن نیزارهایی که مانع کشاورزی آنها می‌شد؛ نیزارها را آتش می‌زدند، دیگری نیروهای مرزبانی تا جلوی دید آنها را نگیرد؛ البته هر دوی این آتش‌سوزی‌ها مهار شده بود و این آتش‌سوزی اخیر هم عمدی نبوده است.
علت اصلی این آتش‌سوزی را می‌توان به حقابه‌های تالاب هم ارتباط داد، چراکه حقابه‌ها پرداخت‌نشده و آب‌های سمت ایران به‌شدت کم شده است و تالاب تاب این آتش را نداشته است.ذکر این موضوع که آتش‌سوزی به صورت طبیعی بوده است، ضروری است و باید دانست که خطای انسانی نبوده و هورالعظیم به خودسوزی افتاده است.
از اعتراض‌های فعالان محیط‌زیست به این حادثه این بود که چرا حقابه‌های تالاب را تامین نکردید؟
به دنبال غفلت وزارت نیرو و سازمان محیط‌زیست، رهاسازی آب در بخش ایران تالاب بسیار کم بود تا جایی که سطح و عمق آب بسیار کاهش یافت و کشاورزی در این محل ممنوع اعلام شد! در صورتی که خوزستان یک استان چهارفصل برای کشاورزی است و مردم بسیاری از این راه کسب درآمد می‌کنند؛ مردم محلی به این خبر اعتراض کردند و درنهایت وزارت نیرو و سازمان محیط‌زیست کوتاه آمدند و کشت در این منطقه آزاد شد و منابع آب هرچند محدود در اختیار کشاورزان قرار گرفت. در همین راستا آب «تالاب هورالعظیم» در سمت ایران بیش از پیش کاهش یافت.
زمانی‌که این آتش‌سوزی شروع شد، محیط‌زیست ایران فکر می‌کرد اگر این آتش به سمت ایران بیاید، به آب‌های «تالاب هورالعظیم» از سمت ایران برمی‌خورد و مهار می‌شود و بعضی‌ها احتمال نمی‌دادند آتش به سمت ایران برسد!
بعد از 11 روز آتش به سمت ایران رسید و هر بار که گر می‌گرفت حدود سه تا چهار ساعت در تالاب می‌سوخت و می‌سوزاند، درجه حرارت آب بالا می‌رفت و درنهایت پوست گاومیش‌هایی را که برای حفظ تعادل دمای بدن‌شان درون آب رفته بودند کند.
غفلت در مدیریت بحران استانداری، سازمان محیط‌زیست استان و سازمان آب و برق خوزستان سبب شد تا این بلا بر سر تالاب و مردمان محلی بیاید.این افراد و نهادها به دلیل اینکه آتش‌سوزی را در خانه همسایه دیدند و اهمیتی ندادند مقصرند، نمی‌دانستند که محیط‌زیست مرز ندارد و باید به داد همسایه برسند تا آتش به داخل خانه خودشان نیاید و تازه مدیریت بحران خوزستان، روز دوازدهم با وزارت‌خارجه به‌منظور اطفای حریق از سمت عراق مکاتبه می‌کند!
اکنون وضعیت تالاب بحرانی است، شب‌ها بوی دود اذیت می‌کند و حتی این بو تا ماه‌شهر هم رسیده است و مردم سوسنگرد و هویزه را هم راهی بیمارستان کرده است.
برخی از مسئولان می‌گویند چرا شب‌ها دود اذیت می‌کند و روز از دود خبری نیست؟ این سوال یک دلیل علمی دارد و آن هم این است که ما درطول روز تابش خورشید را داریم و درشب این تابش معکوس می‌شود و به دو دلیل توده هوای پرفشار دربخش شرجی‌ای که پر از مولکول آب است، سبب می‌شود شب‌ها از تالاب دود بلند شود و تنفس را سخت کند.
اما راه‌حل این مشکل این است که وزارت نیرو باید حقابه «تالاب هورالعظیم» را تامین کند و مدیریت‌بحران باید بداند در آتش‌سوزی فورا باید اقدام کرد و آتش ویرانگر است چه در خانه ما و چه در خانه دشمن.»
چه کنیم با دود و آتش هورالعظیم؟
احمد لاهیجان‌زاده، مدیرکل محیط‌زیست استان خوزستان گفته است: «آتش هورالعظیم به این زودی‌ها اطفا نخواهد شد و شاید چند هفته مهار آن زمان ببرد. 18 هزار هکتار از سطح این تالاب سوخته است.»
برخی کارشناسان می‌گویند: «آزادکردن آب پشت سد کرخه و لایروبی انشعاب‌های رودخانه کرخه در ورود آب به این تالاب، در مهار آتش‌سوزی تاثیرگذارتر از آب‌پاشی است.»
مسعود باقرزاده‌کریمی، معاون دفتر زیستگاه و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست هم می‌گوید: «مهار آتش‌سوزی هورالعظیم در شرایط حاضر تنها از طریق آب‌پاشی ممکن است؛ چون عمده آتش در بخش عراقی است که با بی‌توجهی عراقی‌ها مهار نشده است و با رهاسازی آب به درون تالاب 15 تا 20 روز زمان لازم است که این آب به بخش عراقی برسد.»
درنهایت امیدوار هستیم بعد از غفلت‌های بسیار در زمینه احیای «تالاب هورالعظیم» این‌بار یک اجماع جمعی شکل بگیرد تا هم از آتش‌سوزی بیشتر و تلف‌شدن جانوران و بیمارشدن مردم جلوگیری شود و هم این تالاب بتواند به‌روزهای قبل از بحران خود بازگردد و امیدی برای کسب‌وکار مردم محلی و پدیده‌ای برای گردشگری خوزستان باشد.
منبع: فرهیختگان
