گروه سیاسی جهان نیوز، امیر حمزه نژاد: زمان زیادی تا برگزاری انتخابات هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی باقی نمانده است. انتخاباتی که در آن تکلیف هدایتگری یکسال آینده این مجلس مشخص می شود. در دو سال گذشته مجلس دهم، علی لاریجانی قدرت بلامنازع مجلس بوده و نمایندگان مجلس به وی برای در دست گرفتن سکان هدایت خانه ملت اعتماد کرده اند. در سال اول تنها در انتخابات هئیت رئیسه موقت مجلس عارف و لاریجانی به رقابت با یکدیگر پرداختند که از آن می توان به تنها رقابت این دو ساله مجلس بر سر صندلی ریاست اشاره کرد، وگرنه باقی این رقابت‌ها لاریجانی بی رقیب به راحتی بر صندلی ریاست تکیه زد.

شکست عارف البته فقط شکست وی نبود، بلکه شکست اصلاحات در مجلسی بود که رسانه های این جریان مدعی بودند پیروز انتخابات آن هستند. اما رئیس فراکسیون امید در این رقابت شکست خورد تا عیار واقعی اصلاحات در مجلس دهم سنجیده شود.

اما در جریان انتخابات سوم هیئت رئیسه مجلس دهم نجواهایی از گوشه و کنار جریان سیاسی اصلاحات برای کاندیداتوری دوباره عارف و رقابت وی با علی لارجانی به گوش می رسد. موضوعی که بسیاری آنرا در این برهه زمانی عجیب می دانند. عارف در گذشته شکست خورده است و به نظر نمی رسد که نمایندگان فرد دیگری را جز علی لاریجانی به عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی بپذیرند. با این حال رقابتی که بیشتر کارشناسان آنرا شکست دوباره عارف می دانند، چه سودی برای اصلاح طلبان دارد. در این راستا می توان چند سناریو را بررسی کرد.

سناریو اول، مخالفت با لاریجانی: همه گمانه زنی‌ها شکست عارف را در انتخابات پیش رو محتمل می داند. فراکسیون امید نه انسجام اولیه خود را دارد و نه تعداد آن به تنهایی برای نشاندن رئیس خود بر کرسی ریاست مجلس کافی است. در خوش بینانه ترین حالت این فراکسیون 110 نماینده دارد. این در شرایطی است که در انتخابات موقت هئیت رئیسه مجلس دهم عارف توانست 103 رای از آرای ماخوذه را کسب کند. در این حیطه برخی بیان می کنند که مخالفت با لاریجانی اصل این انتحار سیاسی در مجلس است. اصلاح‌طلبان که نشان داده‌اند همواره نگاهشان به فضای سیاسی انتخاباتی است، روی انتخابات آینده ریاست جمهوری بسیار حساس هستند. از این رو مخالفت با علی لاریجانی خود می تواند یک ژست سیاسی برای آینده باشد. از سوی دیگر بی رقیب بودن لاریجانی در مجلسی که اصلاح طلبان در آن یک وزنه محسوب می شود، هزینه بسیاری برای این جریان در بر دارد. این موضوعی است که بدنه این جریان به شدت از آن انتقاد می‌کنند و بیان شده که فراکسیون امید در مجلس لیاقت و جسارت کافی را از خود نشان نداده است.

سناریو دوم، امتیاز گیری: واقعیت این است که مجلس دهم یک مجلس رنگارنگ است که یک فراکسیون اکثریت در آن حکم فرما نیست و ائتلاف فراکسیون های مختلف مجلس می‌تواند در این عرصه اثرگذار باشد. اصلاحات در این زمینه شانسی برای عرض اندام به تنهایی در مجلس ندارد. برخی مطرح می کنند که مانور سیاسی فراکسیون امید در مجلس بیشتر به سبب امتیاز گیری انجام می شود. رسانه های این جریان نیز تحرکات انتخاباتی اصلاح طلبان را بیشتر نمایش خوانده اند. در همین حال روزنامه شرق با وجود انتقاد از عملکرد و اختیارات علی لاریجانی در ریاست مجلس، اذعان کرد که تحرکات و اعتراضات فراکسیون امید و اصلاح‌طلبان در بیرون مجلس برای مذاکره است. شرق می‌نویسد «آقای لاریجانی باید بیشتر مذاکره کند! » از این رو محتمل است که اصلاحات در قابتی که خود از پیش بازنده می داند سعی کند امتیازی هم بگیرد تا شکستش را به نوعی با هزینه کمتری بپذیرد.

سناریو سوم، سوزاندن عارف: رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاحات در مجلس دهم به عنوان یک نماینده عادی حضور دارد. وی نتوانست به ترتیب، ریاست مجلس، ریاست مرکز پژوهش‌ها و حتی کمیسیون آموزش و تحقیقات را از آن خود کند. از این رو انتقادات بسیاری نسبت به عملکرد وی در مجلس از سوی اصلاح طلبان وجود دارد. شکست های پی در پی و توامان اصلاحات تحت مدیریت وی در مجلس نیز بر شدت این انتقادات افزوده است. برخی این موضوع را مطرح می کنند که اصلاح طلبان انحصارطلب قدرت سعی دارند وزن و وجاهت عارف را در این جریان بکاهند و به نظر می رسد که تا حدودی هم موفق شده‌اند. اینکه عارف در رقابتی شرکت کند که شکست او تا حدودی محرز است، چندان با منطق جور در نمی‌آید. البته باید دید عارف که به مردم سکوت اصلاحات معروف شده است، در آینده چه راهبردی را در پیش خواهد گرفت. اما عارف یک گزینه محتمل به عنوان نامزده اصلاح طلب در انتخابات آینده ریاست جمهوری است. به موازات وی نیز برخی برای کاندیداتوری آینده ریاست جمهوری در جریان اصلاحات برنامه ریزی کرده اند. از این رو کاستن وجهه عارف می تواند به نوعی کار این نامزدهای اصلاح طلب را برای آینده آسان تر و سناریو کناره گیری وی به نفع رقیب قوی تر را دوباره کلید بزند.

سناریو چهارم، راضی کردن افکار عمومی: بدنه جریان اصلاحات منتقدان جدی اصلاح طلبان مجلس هستند. در این حیطه از اینکه اصلاحات در مجلس یک نیروی منفعل است، این جریان را به شدت سرخورده کرده است. در این راستا مطرح می شود که اگرچه در مجالس گذشته اصلاح طلبان در اقلیت بودند اما اقلیتی قوی نشان می دادند که در حوادث مجلس تاثیرگذار بودند. اما امروز با وجود اینکه اصلاح طلبان در مجلس نیروی در خور توجهی هستند اما کارایی گذشته را ندارد. از این روست که انتقادات به عارف زیاد شده است. او مردم سکوت است و بیان می شود که اصلاحات در مجلس «دادبزن» می خواهد. آنقدر عملکرد اصلاحات در مجلس زیر سئوال رفته است که بعید نیست که در دو سال باقی مانده مجلس این جریان پوست اندازی راهبردی کند و دست به تحرکات و مانورهای ایذایی برای آینده سیاسی خود بزند.