به گزارش جهان نیوز به نقل از فرهیختگان، قطعا تحصیل در یکی از بهترین دانشگاههای دنیا آرزوی هر دانشجویی به شمار میرود؛ آرزویی که بسیاری از دانشجویان را برای رسیدن به آن به تکاپو میاندازد و درنهایت نیز تنها بخش اندکی از دانشجویان کشور میتوانند به هدف نهایی خود در این زمینه برسند، اما مساله اصلی این است که اصلا معیار رتبهبندی دانشگاهها چیست و کدام نهاد خطکش نهایی برای تعیین سطحبندی دانشگاهها را در اختیار دارد؟
واقعیت این است که امروزه نظامهای رتبهبندی متعددی در دنیا برای تعیین جایگاه علمی دانشگاهها وجود دارد که از جمله آن میتوان به نظام شانگهای، لایدن، تایمز، سایماگو، وبومتریکس، QS، ISC و... اشاره کرد؛ نظامهایی که هر کدام مولفههای خاص خود را برای تعیین دانشگاههای برتر دارند و براساس تازهترین نظام رتبهبندی لایدن که در سال 2018 انجام گرفته، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات جزء 938 دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته است.
در نظام رتبهبندی لایدن دانشگاههای برتر دنیا براساس شاخصهای معتبر علمسنجی مورد بررسی قرار میگیرند؛ شاخصهایی که در 9 حوزه تقسیمبندی شده و دو معیار کلی یعنی مرجعیت علمی و دیپلماسی علمی مدنظر این لایدن قرار میگیرد، هرچند این نظام برای ارزیابیهای تولیدات علمی در سالهای 2013 تا 2016 از پایگاه اطلاعاتی Web of Science استفاده میکند، اما در بحث مرجعیت علمی شاخصهایی چون مقالات یک درصد برتر، مقالات پنج درصد برتر، مقالات ۱۰ درصد برتر و مقالات ۵۰ درصد برتر مورد بررسی قرار میگیرد. در حوزه دیپلماسی علمی نیز شاخصهای همکاری علمی، همکاری بینالمللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی با فاصله جغرافیایی کمتر از ۱۰۰ کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از ۵۰۰۰ کیلومتر مورد ارزیابی نظام رتبهبندی لایدن قرار میگیرد.
براساس آنچه محمدجواد دهقانی، سرپرست ISC از شاخصهای مدنظر نظام رتبهبندی لایدن میگوید «بررسی دانشگاههای کشور در رتبهبندی لایدن حاکی از آن است که هرساله عملکرد آنها در حال رشد بوده است. ایران همچون سالهای گذشته در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه برتر در اختیار خود دارد. همچنین ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه همچون عربستان، ترکیه و مالزی بیشترین رشد تعداد دانشگاه در بین دانشگاههای برتر دنیا را داشته است.»
براساس گفتههای او در سال ۲۰۱۸ دانشگاههای تهران، امیرکبیر، پزشکی تهران، صنعتی شریف، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان، علم و صنعت ایران، فردوسی مشهد، شیراز، تبریز، پزشکی شهید بهشتی، علوم و تحقیقات تهران، شهید بهشتی، صنعتی خواجه نصیر، اصفهان، گیلان، کاشان، پزشکی اصفهان، پزشکی شیراز، پزشکی تبریز، پزشکی مشهد، بوعلی سینا و شهید باهنر کرمان در جمع دانشگاههای برتر دنیا قرار داشتند و در سال 2017 نیز تقریبا نام همین دانشگاهها در لیست دانشگاههای برتر قرار گرفته بود.
یکی دیگر از نکات قابلتوجهی که در صحبتهای دهقانی وجود داشت، تکرار روند حضور اسامی دانشگاههای ایران جزء دانشگاههای برتر در سال 2016 بود، بهگونهای که در رتبهبندی لایدن در سال ۲۰۱۶ نیز تعداد ۱۴ دانشگاه تهران، صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی تهران، صنعتی شریف، تربیت مدرس، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، دانشگاه شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، شهید بهشتی، علوم پزشکی شهید بهشتی، خواجه نصیرالدین طوسی و اصفهان در این رتبهبندی قرار داشتند و این نشان از ثبات علمی کشور و حرکت رو به جلوی دانشگاههای ایران دارد.
هرچند اگر قرار باشد نگاهی به سه سال پیش رتبهبندی لایدن داشته باشیم، باید بگوییم که در سال 2015 تنها 13 دانشگاه در لیست اسامی منتشرشده از سوی این نظام رتبهبندی قرار داشت که از جمله آنها میتوان به امیرکبیر، شریف، تبریز، علم و صنعت ایران، تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس، شیراز، فردوسی مشهد و علوم پزشکی تهران اشاره کرد و در سال قبلتر از آن نیز این تعداد به 12 دانشگاه رسیده بود و دانشگاههای امیرکبیر، تبریز، شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، شیراز، علوم پزشکی تهران و دانشگاه آزاد اسلامی را شامل میشد.