نقش اقتصاد دانش بنیان در توسعه اشتغالزایی

به گزارش جهان نيوز، بدون تردید، معضل بیکاری یکی از اصلی ترین و ریشه ای ترین نارسایی های کشور به شمار می رود، عارضه ای که تبعات و پیامدهای آن گاهی در ابعاد و حوزه های دیگری همچون اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی و امنیتی نیز بروز پیدا می‌کند . با چنین اوصافی در اولویت قرار دادن تلاش ها برای مقابله با این معضل، ضرورتی است که حصول توفیق در آن باعث پیشگیری از بروز بسیاری از چالش های دیگر در عرصه اجتماعی و اقتصادی کشور خواهد شد.

به واقع، معضل بیکاری علاوه بر اینکه معلول مشکلات متعدد اقتصادی در هر جامعه‌ای است، به خودی خود عاملی برای تشدید نارسایی های اقتصادی و تعمیق مشکلات مرتبط با این حوزه نیز به شمار می رود.

با عنایت به تاثیرگذاری مخرب این نارسایی، در طول سال های گذشته، طرح های متعددی برای توسعه اشتغالزایی و رفع معضل بیکاری تعریف و اجرایی شده، اما در واقع، نتیجه جمیع طرح های طراحی شده، آنچنان که باید در برون رفت از معضل بیکاری موثر واقع نشده که اگر غیر از این بود، امروز شاهد خِیل عظیمی از بیکاران از طبقات متعدد جامعه اعم از ضعیف، متوسط و حتی مرفه نبودیم.

چه بسیار دکتر و مهندس هایی که مدرک به دست در انتظار شنیدن پاسخ مثبت از سوی مراکز و مجامعی هستند که با حضور در آن فرم استخدام پر کرده اند تا شاید روزی فرجی حاصل شود و قرعه استخدام و اشتغال به نام آنها بیفتد.

البته طرح این موضوع به معنای شکست قطعی تمامی طرح های اشتغالزایی نیست و به هر ترتیب با سرمایه گذاری هایی که برای توسعه فرصت های شغلی لحاظ می شود، ضریبی از اشتغال نیز ایجاد می شود و عده ای از متقاضیان اشتغال نیز در سایه این طرح ها مشغول به فعالیت می‌شوند، اما با توجه به رشد جمعیت، بافت جمعیتیِ جوان کشور، تعدد و تکثر متقاضیان تحصیل در مراکز علمی و دانشگاهی و فراغت از تحصیل بخش قابل توجهی از دانشجویان، طرح های موسوم به اشتغالزایی تاکنون پاسخگوی تمامی متقاضیان اشتغال نبوده است.

اساسا یکی از موارد حائز اهمیت در حمایت از کالاهای ایرانی و توسعه تولید داخلی به تاثیرات مثبت آن در بخش اشتغال کشور و تقویت آن باز می گردد.

صیف الله کاظمی،یکی از فعالان سابق حوزه تولیدی و صنعتیِ استان البرز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، با اشاره به نقش تاثیرگذار و مثبت تولید و افزایش ظرفیت های کَمیِ مرتبط با آن در توسعه فرصت های شغلی، اظهار کرد: این یک قاعده و هنجار طبیعی است ، در شرایطی که توان تولیدی یک کارخانه یا بنگاه صنعتی افزایش می یابد، به موازات آن جذب نیروی انسانی در آن نیز با افزایش هر چه بیشتری همراه خواهد شد.
وی افزود: البته پیش نیاز این امر، رونق اقتصادی است، زیرا اساسا افزایش ضریب تولید ، زمانی برای یک بنگاه یا کارخانه مقرون به صرفه است که در فضای مناسب و منطقی، قادر به فروش محصولات خود باشد.

کاظمی بیان کرد:اگر نگوییم تنها هدف، اما بدون تردید یکی از اهداف مقام معظم رهبری در نامگذاری شعار سال تحت عنوان حمایت از کالای ایرانی به این امر معطوف می شود که با حصول و تحقق واقعی شعار سال، معضل بیکاری نیز حل و فصل شود.

با چنین اوصافی هر آنچه برای توسعه توان تولیدِ داخلی سرمایه گذاری شود، دستاوردهای ارزنده تری برای اقتصاد کشور حاصل خواهد شد.
بدون تردید زمانی این رویکرد منتج به نتایج هر چه بیشتری خواهد شد که نگاه دانش بنیان به حوزه اقتصادی و تولیدی کشور متمرکز شود، اصلی که پیش از این نیز در سیاست های موسوم به اقتصاد مقاومتی مورد تاکید قرارگرفته است.

نگاه دانش بنیان، اشتغالزایی و توسعه اقتصادی را در پی خواهد داشت
به طور معمول اقتصاد یا تولید دانش بنیان، با صنایع نوپا بروز پیدا می‌کند، زیرا اصل و اساس این رویکرد با ایده ها و فعالیت های سنتی، غریب و بیگانه است.
با چنین اوصافی، می توان این‌چنین نتیجه گیری کرد که برای حصول موفقیت هر چه بیشتر در عرصه اشتغالزایی ، باید اتکای صنایع به فناوری های روز تشدید و تقویت شود امری که با مطالعه تجارب و الگوهای کشورهای توسعه یافته نیز این واقعیت به اثبات می رسد که تنها راه برون رفتِ از معضلات اقتصادی، حتی در بخش های دیگری همچون صادرات نیز به اقتصاد و تولید دانش بنیان معطوف می شود.

برای مثال اگر در گذشته، بخشی از اشتغال با تکیه بر فعالیت های زراعی و کشاورزی پوشش داده می شد، امروزه با عنایت به معضل کم آبی، چاره ای جز توسل به روش ها و شیوه های نوین زراعت و کشاورزی باقی نمی ماند و حتی فراتر از آن می توان با تقویت بنگاه‌های تولیدی با فناوری های روز، ریسک اشتغالزایی در بخش زارعت را (با توجه به مشکلات آبی) نیز به حداقل ممکن کاهش داد.

از سوی دیگر در فضای رقابتی که محصولات خارجی با تنوع بسیار و البته قیمت تمام شده پایین تر، اصل و اساس اقتصاد کشور (که همان پایه تولیدی است) را هدف قرار داده اند، تنها راه مقابله با این تهدید با نگاه دانش بنیان به نتیجه می رسد، رویکردی که باعث میل و ترغیب هر چه بیشتر جامعه مصرف کننده ایران به تولیدات داخلی نیز خواهد شد.

چندی پیش، حسین ساسانی، عضو اتاق بازرگانی تهران در گفت وگویی با رسانه ها در تشریح نقش حائز اهمیت نگاه دانش بنیان در حوزه اشتغالزایی اظهار کرد: جذب نیروی کار، مستلزم این امر است که بنگاه های اقتصادی با ظرفیت کامل کار کنند و کالاهایی تولید کنند که در بازار داخلی و خارجی فروش آن با سهولت هر چه بیشتری انجام پذیرد و در چنین شرایطی قاعدتا شرایط مطلوب تری برای جذب نیروی کار فراهم خواهد شد.

وی در ادامه می افزاید: حمایت از کالای ایرانی (که نقش نافذی در اشتغالزایی ایفاء می‌کند) باید در چارچوب مشخصی عملیاتی شود و به عبارتی باید بصورتی پیگیری شود که در نهایت به توسعه بنگاه ها منتهی شود.

ساسانی گفت: صنعت لوازم خانگی، نساجی، برخی صنایع سنگین همچون فولاد، ذوب آهن، صنعت ساختمان سازی، صنایع مرتبط با حوزه پتروشیمی، نقش بسزایی در افزایش ضریب اشتغالزایی کشور ایفاء می کنند.

این عضو اتاق بازرگانی تهران معتقد است: صنایع غذایی نیز با توجه به پیشرفت های قابل توجهی که در سالیان اخیر داشته اند، بستر و زمینه مناسبی برای جذب نیرو به شمار می روند و طبیعتا با رقابتی شدن و افزایش فزاینده کیفی محصولات در بخش هایی همچون پتروشیمی و...موفقیت های هر چه بیشتری حاصل خواهد شد.

به تعبیری می توان گفت با نفوذ و تعمیق فزاینده تر نگاه دانش بنیان به حوزه های فوق، میزان و کثرت جذب نیرو نیز مضاعف می شود و حتی این نگاه می تواند به شکل گیری و راه اندازی صنایع جدید و نوپایی منتهی شود که بصورت هر چه شایسته تری مستعد جذب نیرو و کاهش بار بیکاری کشور هستند.

آرمان حاجیان فر، کارشناس اقتصادی معتقد است؛ نگاه دانش بنیان و برخورداری از مزایا و سود ارزش افزوده چند برابری،کمک حال خوب و سازنده ای برای اقتصاد کشور خواهد بود.
وی می‌گوید: به جای حرکت در مسیر اقتصاد دلالی و واسطه گری باید به سمت حمایت از کار و اشتغال در حوزه صنعت و تولید گام برداشت.
حاجیان فر با اشاره به این موضوع که دولت های بعد از انقلاب برای تامین مخارج خود به فروش نفت خام روی آورده اند، می افزاید: کشورهای صنعتی و توسعه یافته جهان با تامین منابع خام و نفت ارزش افزوده بیش از 12 برابری را برای خود به دست آورده اند و اگر چنین امری در داخل کشور تحقق می یافت، قریب به 5 میلیون شغل ایجاد می شد و به اعتقاد بنده در شرایط فعلی مهمترین موضوع در اقتصاد کشور به نگاه دانش بنیانِ به صنعت و تولید باز می گردد، ضرورتی که در پی خود ارزش افزوده و ارتقای کیفی کالاها و تولیدات را در پی دارد.

در اقتصاد دانش بنیان از غرب آسیا هم عقب تر هستیم
یکی از دستاوردهای انقلاب شکوهمند اسلامی به پیشرفت علمی آن در طول دهه های گذشته باز می گردد، رشد علمی و خیره کننده ای که حتی مراجع ذی ربط غربی نیز به آن اذعان داشته اند، اما متاسفانه جز در مواردی خاص، در عملیاتی ساختن موفقیت های علمی توفیق چندانی نداشته ایم.

انتظار می رود به موازات رشد و پیشرفت علمی در حوزه تولیدی و صنعتی نیز توفیقات شایسته ای حاصل شود، اما این امر خطیر آنچنان که باید تامین و حاصل نشده است.

ساسان شاه ویسی،کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، در خصوص وضعیت اقتصاد دانش بنیان در کشور اظهار کرد: یکی از مهمترین قابلیت ها در استفاده از علم و فناوری معطوف به این امر می شود که رشد سرمایه گذاری با تکیه بر فناوری بالا تقویت شود.
وی افزود: اگرچه در سالیان گذشته توفیقاتی نیز حاصل شده اما همچنان چالش های بسیاری نیز در این عرصه وجود دارد.

شاه ویسی بیان کرد: ما در اقتصاد دانش بنیان نه تنها با کشورهای شرق آسیا فاصله داریم، بلکه از کشورهای حوزه غربی آسیا نیز عقب افتاده ایم تا جاییکه برای نمونه، کشور عربستان پس از آنکه در عرصه اقتصادی با مشکل مواجه شد به اقتصاد دانش بنیان متوسل شد و از همین طریق موفق شد تا ضریب 20 درصد تولیدات خود را افزایش دهد.

این کارشناس اقتصادی در ادامه تاکید کرد: برای شکوفایی اقتصادی باید ظرفیت های ساختاری به گونه ای باشد که بتوان محصولات را به سمت استانداردهای بین المللی هدایت کرد و البته در این عرصه حمایت از نیروی انسانی و سرمایه گذاری لازم، عنصری تعیین کننده و حائز اهمیت به شمار می رود.

اقتصاد دانش بنیان، ستون اقتصاد مقاومتی است
اسفندیار اختیاری، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز چندی پیش در گفت و گو با رسانه ها در ارتباط با اهمیت و جایگاه اقتصاد دانش بنیان اظهار کرد: در کشور اعتقادی به اقتصاد دانش بنیان نداریم، زیرا سالهاست با فروش نفت امورات خود را اداره می کنیم و این در شرایطی است که به اعتقاد بنده، اقتصاد دانش بنیان، ستون اصلی اقتصاد مقاومتی است.

وی افزود: اقتصاد ما دولتی است و دولت باید به این باور برسد که اکثر تکنولوژی ها را می توان با کیفیت بالا توسط جوانان و نخبگان در کشور تولید کرد و در صورت باور به چنین واقعیتی، قادر خواهیم بود چرخ بازار اقتصادی دانش بنیان را به نحو مطلوب و شایسته ای به گردش در آوریم.

با چنین اوصافی انتظار می رود با حرکت در مسیر اقتصاد دانش بنیان ، بستر برای دستیابی به توفیقات اقتصادی همچون توسعه فرصت های شغلی هموارتر شود ، در غیر اینصورت با نگاه و نگرش های سنتیِ پیشین ، انرژی و هزینه های سنگینی اتلاف می شود که این موضوع فی نفسه با اصل و اساس سیاست های اقتصاد مقاومتی همخوان نخواهد بود.

منبع:باشگاه خبرنگاران