به گزارش جهان نيوز؛ لایحه بودجه سال 97، 19 آذرماه از سوی حجتالاسلام روحانی تقدیم مجلس شورای اسلامی شد، سقف لایحه 1194 تریلیون تومان اعلام شد که نسبت به سال گذشته نزدیک به 100 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده که با درنظر گرفتن تورم نزدیک به 10 درصدی میتوان با جرات گفت که افزایش اندکی داشته است اما آنچه در این گزارش به آن پرداخته میشود و برای ما بسیار حائز اهمیت بوده، درخواست حذف بیش از 30 میلیون یارانهبگیر در لایحه 97 از سوی دولت است.
طبق آنچه در لایحه بودجه برای یارانهها پیشبینیشده ۱۹ هزار میلیون تومان نسبت به سال گذشته کاهش یافته که این امر نشاندهنده نصف شدن بودجه مخصوص پرداخت یارانهها در کشور است. طبق برآورد دولت قاعدتا باید تعداد مشمولان دریافت یارانه نقدی از حدود ۷۶ میلیون نفر کنونی، به ۴۲ میلیون نفر کاهش یابد.
هرچند از همان روزهای ابتدایی دولت اول روحانی بارها از حذف یارانه خانوادههای پردرآمد سخن گفته شده، اما تاکنون راهکاری برای آن ارائه نشده است و به نظر هم نمیرسد که دولت علاقه و اراده چندانی برای برداشتن آن داشته باشد. ارادهای که شاید نشات گرفته از مسائل و تبعات سیاسی و انتخاباتی برای دولت باشد. البته ناگفته نماند که حجتالاسلام روحانی در فضای انتخاباتی یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری به روش پرداخت یارانه نقدی از سوی دولت نهم و دهم انتقاد داشت و بر این باور بود که «پرداخت یارانه نقدی بهعنوان صدقه درست نیست ما باید کاری کنیم که وضع مردم به قدری خوب شود که مالیات بدهند و در واقع به جای اینکه دست مردم جلوی ما دراز باشد، دست ما جلوی آنها دراز شود.» سخنی که شاید حداقل در دولت اول و دوم روحانی یا به فراموشی سپرده شده یا حداقل ارادهای برای تحقق بخشیدن به آن سخنان وجود نداشت. البته در بین راه همواره مسئولان اقتصادی و مشاوران کابینه تدبیر و امید سعی میکردند با تدابیر گوناگون مردم را از دریافت یارانه منصرف کنند اما همواره با مخالفت مردم و نتیجه عکس روبهرو میشدند.
نمونه بارز آن نظرسنجی مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیسجمهور برای عدمدریافت یارانهها و انصراف مردم از گرفتن یارانه بود که حداقل 97درصد مردم به آن جواب منفی دادند. برخلاف تبلیغها و دعوتهای صورت گرفته برای انصراف از دریافت یارانه، بازار ثبتنام داغ شد آنگونه که با گشتی کوتاه در شهر با جمعیتی روبهرو میشدیم که درگیر ثبتنام بودند و برخی مغازهها تغییر کاربری داده و همه به دنبال ثبتنام مردم در دریافت یارانهها بودند.
بعدا اما یکی از نمایندگان مجلس از افزایش شمار یارانهبگیران هم خبر داده و گفته بود که در عرض پنج ماه حدود نیم میلیون نفر به یارانهبگیران افزوده شدهاند. به گفته غلامعلی جعفرزادهایمنآبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، شمار یارانهبگیران در پایان مردادماه سال ۹۶ به حدود ۷۶ میلیون نفر رسیده و این رقم ۵۶۰ هزار نفر بیشتر از یارانهبگیران در اسفندماه سال گذشته است. در حال حاضر نزدیک به ۹۶ درصد شهروندان ایران یارانه نقدی دریافت میکنند.
نرگس پرستاری، مدیرکل برنامه و بودجه سازمان هدفمندی یارانهها هم با بیان اینکه میزان خطا در حذف یارانه افراد زیاد است، میگوید: «از ابتدای طرح هدفمندی یارانهها تاکنون یارانه بیش از چهار میلیون نفر قطع شده که یارانه حدود یک میلیون نفر مجددا برقرار شده است که نشان میدهد میزان خطای در حذف افراد زیاد بوده است.»
این در حالی است که در اواخر مجلس نهم نمایندگان هنگام تصویب بودجه سال ۹۵ دولت را موظف به حذف یارانه سه دهک پردرآمد کشور کرده بودند که جمعیتی حدود ۲۴ میلیون نفر را شامل میشد. محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی اما فروردین ماه سال ۹۵ تکلیف مجلس برای حذف یارانه این ۲۴ میلیون نفر را غیرقابل اجرا و ناعادلانه خوانده و گفته بود: «سال گذشته دولت، مجلس را مکلف به حذف یارانه افراد پردرآمد کرد و بر این اساس یارانه چهارونیم میلیون نفر حذف شد، اما خانوارها با ارائه اسنادی اعلام کردند که به آنها ظلم شده و به همین جهت دوباره یکونیم میلیون نفر جزء افراد یارانهبگیر قرار گرفتند.» اما آنچه که در بودجه 97 شاهد آن هستیم نهتنها ۲۴ میلیون، بلکه حدود ۳۴ میلیون نفر از شمار مشمولان یارانه نقدی کاسته شده است. با توجه به اظهارات پیشین نمایندگان دولت، روشن نیست که دولت دوم روحانی چگونه میخواهد چنین گامی را بردارد.
شاید این مساله یکی از دلایلی بود که حجتالاسلام روحانی را وادار کرد که هنگام ارائه لایحه بودجه به مجلس، در رابطه با «اصلاح» قانون هدفمندی یارانهها از قوه مقننه کمک خواست. روحانی با تاکید بر اینکه «یارانه باید به نیازمندان برسد»، گفت: «ما سازمان هدفمندی یارانهها را تغییر داده و این سازمان را تبدیل میکنیم به یک صندوق رفاه اجتماعی امید و شرایط جدیدی را برای یارانه نقدی به وجود میآوریم» اما عملا هیچ اتفاقی از سوی دولت در این خصوص رخ نداده است. برخی از تحلیلگران و کنشگران بر این باورند که موضوعات سیاسی و انتخاباتهای آتی عملا دولت را برای اجرای قانونی مجلس درخصوص حذف یارانه افراد پردرآمد در تنگنا گذاشته است. اعتقادی که شاید با سخنان اخیر محمدباقر نوبخت رنگ و بوی واقعیت به خود گرفته است. رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه دولت برای حذف یارانه نقدی نمیتواند جیب ۸۰ میلیون نفر را بگردد، گفت: اینکه فقط گفته شود که افراد پردرآمد بدون سازوکار حذف شوند عملیاتی نیست، به همین دلیل سال آینده پرداخت یارانهها متفاوت از استمرار سال جاری نیست. در همین راستا «فرهیختگان» بر آن شد تا با نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس درخصوص وضعیت یارانهها و اینکه آیا اراده جدی از سوی دولت برای حذف یارانه افراد پردآمد وجود دارد یا نه گفتوگو کند.
حسن کامران عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با «فرهیختگان» اظهارداشت: نه مجلس و نه دولتمردان بر این نیستند که یارانه را حذف کنند. اگر اراده داشتند این دو دستگاه صلاح مملکت را مدنظر میگرفتند. هر دو قوه به دنبال رای هستند و در نتیجه کار به اینجا رسیده است.
وی درخصوص اجرا نشدن قانون حذف یارانه افراد پردرآمد گفت: علت اجرا نشدن این است که عزمی در کار نیست و همه به دنبال سیاسی کاری هستند. اگر با مردم روراست باشیم مردم میپذیرند و مشکل ما این است که زیرآبی میرویم.
احمد انارکیمحمدی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم به ما میگوید: بحث اجرا مشکل دارد. دولت سیستم آمار و اطلاعات میخواهد، دستگاههای دولتی باید همراه هم باشند. باوجود آنکه هزینههای بسیاری در زیرساختهای اطلاعاتی میکنیم ولی هنوز نتوانستیم دستگاههای خودمان را با هم هماهنگ کنیم.
وی افزود: قطعا دولت با این وضعیت نمیتواند کار را پیش ببرد و میخواهد توپ را به زمین مجلس بیندازد ولی وظیفه دولت است.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه امسال سال طلایی ماست، تصریح کرد: وظیفه دولت است که راهکار دهد ولی مجلس این آمادگی را دارد که کمک کند و طرح را تکمیل کند.
عبدالرضا عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی هم در همین زمینه به «فرهیختگان» گفت: ما نمیگوییم دولت حسابهای شخصی مردم را بررسی کنند. مردم حریم شخصی دارند و در هیچ جای دنیا تحقیق و تفحص در حریم شخصی مجاز نیست. اگر میخواهند ثروتمندان را شناسایی کنند راه دیگری وجود دارد.
وی با بیان اینکه مجلس نهم راه را بیان کرده است، افزود: مجلس قانون مینویسد و آییننامه اجرایی را دولت ارائه میدهد. قانون را در مجلس نهم هم داشتیم ولی دولت اجرا نکرد. الان هم قانون وجود دارد و دولت اجرا نمیکند. دولت میتواند آییننامه بنویسد و براساس آییننامه اقدام و عمل کند.
علیرضا محجوب نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس هم به خبرنگار ما گفت: دولت مالیات دریافت میکند و از روی آمار کسانی که مالیات پرداخت میکنند این وضعیت مشخص است. هر کسی که مالیات میدهد حتما از زمره کسانی نیست که یارانه نیاز ندارد.
وی ادامه داد: البته از ابتدا با یارانه و هدفمندی آن مخالف بودیم و اساسا از اینطور پرداختها مخالف بودیم و معتقد بودیم اگر کسی میخواهد طرحی اجرا کند طرح بیمه بیکاری را اجرا کند که جهت دارد.
نماینده مردم تهران تصریح کرد: اراده از سوی دولت وجود دارد ولی عملیاتی کردن آن سخت است. هیچکدام از ما نمیخواهیم در نسخههای عملیاتی برویم.
ابوالفضل ابوترابی عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با «فرهیختگان» با بیان اینکه تا به امروز مجلس در سه دوره اخیر راهکار داده و شدنی بوده ولی دولت در این مدت توجهی نکرده است ضمن اینکه آقای نوبخت در صحبتها متناقض حرف میزند.
وی افزود: آقای نوبخت در لایحه اذعان کردند 30 میلیون را حذف میکنیم که مجلس مخالفت کرد و از 42 میلیارد تومان یارانه بودجه 23 هزار میلیاردی آورد که مجلس آن را به 30 میلیارد تومان تبدیل کرد تا یارانه افراد قطع شده کمتر شود. دولت متناقض صحبت میکند.
این نماینده مجلس با بیان اینکه اگر دولت برنامه و راهکاری برای قطع یارانه بگیران افراد پردرآمد نداشت چگونه میخواست 30 میلیون نفر را از لیست یارانهبگیران حذف کند، گفت: دولت اراده و عزمی ندارد. با توجه به اینکه برای کشور ضرورت دارد، تبعات این کار را گردن میگیریم ولی دولت باید اراده اجرا داشته باشد. دولت عمل نمیکند و باید مردانه وارد میدان شود و حدود 16 میلیون نفر را حذف کند.
حجتالاسلام موسویلارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم به «فرهیختگان» میگوید: وزیر اقتصاد در دولت یازدهم از تریبون مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که 10 میلیون نفر را شناسایی کردیم که استحقاق گرفتن یارانه را ندارند. وقتی وزیر اقتصاد چنین اعلام کرده روش شناسایی خود را حداقل به دولت بیان کند.
وی افزود: مجلس نهم قانونی تصویب کرد که از آن بهعنوان خود زنی یاد میشود. طبق قانون مجلس کسانی که بالای سه میلیون و 500 هزار تومان درآمد دارند یارانه آنها قطع شود. اما دولت ارادهای برای حذف یارانه ندارد والا شناسایی 10 میلیون نفر انجام و قانون تصویب شده است.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: اینکه آقای نوبخت اذعان دارد حق سرکشی نداریم آنهایی که برای بحث تراکنشها مالیات گرفتند حق سرکشی داشتند؟ اگر واقعا حق ندارند کسانی که تراکنشها را بررسی کردند و عدهای از تولیدکنندهها را زمینگیر کردند برای یارانه هم میتوانند سرکشی به حساب مردم داشته باشند.
* نویسنده : محمودرضا کریمی روزنامهنگار
منبع:فرهیختگان