معیار جهانی محاسبه نرخ اشتغال و بیکاری چیست؟

به گزارش جهان نيوز، چند سالی است که میزان کار در هفته برای محاسبه شاغل یا بیکار بودن افراد، همواره به محل بحث کارشناسان آماری و علوم اجتماعی تبدیل شده است؛ بسیاری از افراد ملاک یک ساعت کار در هفته را برای شاغل بودن نمی‌پذیرند و بر این باورند از آنجا که فرد با یک ساعت کار هفتگی نمی‌تواند درآمد مکفی برای گذران زندگی کسب کند، بنابراین نرخ بیکاری کمتر از میزان واقعی آن در شاخص‌های آماری نمود یابد.
 

این در حالیست که گزارش‌های سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد در صورتی که معیار را ۱۰ ساعت کار و کمتر در هفته برای سنجش شاغل بودن در نظر بگیریم، تفاوت نرخ بیکاری با معیار اشتغال یکساعت کار در هفته بین ۰٫۱ تا ۱٫۵ درصد تفاوت دارد.

بر اساس گزارش نیروی کار تابستان سال ۹۶ مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در کشور ۱۱٫۷ درصد است؛ این نرخ برای مردان ۹٫۶ و زنان ۲۰ درصد است. همچنین نتایج این گزارش نشان می‌دهد که نرخ اشتغال ناقص در تابستان ۹۶ معادل ۹٫۲ درصد برآورد می‌شود که برای مردان ۱۰٫۲ زن ۴٫۷ درصد گزارش شده است.

افرادی که خرده می‌گیرند نرخ بیکاری بیش از رقم اعلامی از سوی مرکز آمار ایران است اگر به نرخ بیکاری جوانان، زنان و زنان جوان در استان‌ها مراجعه کنند، متوجه می‌شوند که نرخ بیکاری جوانان حدود ۳۰ درصد و زنان جوان بین ۴۰ تا ۸۰ درصد است.

بنابراین اگر ملاک یکساعت باعث خطا در محاسبه نرخ بیکاری می‌شد، نرخ بیکاری زنان جوان که حدود ۸۰ درصد در برخی از استان‌های کشور اعلام می‌شود، هم باید خطا داشت.

در این پیوند معاون دفتر جمعیت مرکز آمار ایران اعلام کرد: ضابطه «یک ساعت کار» به پیشنهاد کشور فرانسه در سازمان بین المللی کار در سال ۱۹۸۷ دوباره بررسی و قرار شد تمامی کشورها این ضابطه را ملاک تعیین اشتغال قرار دهند.

«نریمان یوسفی» در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، در خصوص ضابطه یک ساعت کار در ایران و نیز در کشورهای دیگر اظهار داشت: از دیر زمان ضابطه یک‌ساعت کار در تعریف بین‌المللی اشتغال زیر سؤال بوده و مورد انتقاد قرار گرفته است.

وی ادامه داد: گفته می‌شود افرادی که فقط چند ساعت در هفته کار می‌کنند، با افراد شاغل تمام وقت متفاوت هستند و اصولاً افرادی که ساعات کمی در هفته کار می‌کنند، خودشان را شاغل نمی‌دانند و خود را با فعالیت اصلی به طور مثال دانشجو، بازنشسته، خانه‌دار و یا هر عنوان دیگری معرفی می‌کنند و یا خود را بیکار می‌دانند.

معاون جمعیت مرکز آمار ایران تصریح کرد: این گونه انتقادها موجب شد تا در سال ۱۹۸۷ بنا به پیشنهاد دولت وقت فرانسه ضابطه یک ساعت کار در کنفراس بین‌المللی آمارشناسان کار بار دیگر مطرح و بررسی شود.

به گفته وی، پس از بحث و تبادل نظر تعریف بین‌المللی اشتغال با دقت بررسی شد و به اتفاق آرا توافق شد که این ضابطه تغییر نیابد زیرا هر تغییری چارچوب اندازه‌گیری جمعیت فعال را که زیربنای استانداردهای بین‌المللی آمار اشتغال و بیکاری است، از بین می‌برد و باعث ایجاد ناسازگاری با نظام حساب‌های ملی و دیگر مجموعه‌های آماری می‌شود.

وی ادامه داد: همچنین در مقابل تاکید شد که داده‌های اشتغال باید بر حسب ساعات کار عرضه شوند و کشورها باید از مفهوم اشتغال ناقص که از توصیه‌های بین‌المللی است، استفاده بیشتری کنند.

یوسفی تصریح کرد: افرادی که با تعریف سازمان بین‌المللی کار در گروه بیکاران قرار می‌گیرند، افراد به‌طور مطلق بیکار هستند که حتی یک‌ساعت کار نیز در هفته گذشته انجام نداده‌اند. البته برای اینکه فردی در گروه بیکاران قرار گیرد، باید به‌صورت همزمان سه شرط فقدان کار، جویای کار بودن و آمادگی برای انجام کار را دارا باشد.

وی توضیح داد: نرخ بیکاری محاسبه شده با این تعریف، نرخ بیکاری افراد به‌طور مطلق بیکار در اقتصاد است که ذهنیت اقتصادی و ذهنیت اجتماعی در این مورد هم‌پوشانی دارند اما مناقشه در جایی بین این دو دیدگاه به وجود می‌آید که ذهنیت‌های اجتماعی معیار حداقل یک‌ساعت کار را برای تعیین مرز اشتغال برنمی‌تابند.

این کارشناس آماری اظهار داشت: فعالان اجتماعی با دلایلی از جمله نبود امکان گذران زندگی با ساعات کار پایین و درآمد کم متناظر با آن، همخوانی نداشتن کار با مهارت و رشته تحصیلی و مواردی از این قبیل نرخ بیکاری را به چالش می‌کشند.

وی ادامه داد: از آنجایی که این مباحث نیز از قدیم در افکار عمومی کشورها وجود داشته است، سازمان بین‌المللی کار به عنوان مرجع قانون‌گذار در باب سنجش شاخص‌های بازار کار و به نوعی مشاور مراکز آماری دنیا، انجام مطالعات پژوهشی تطبیقی، توسعه شاخص و توصیه‌هایی را در این ارتباط در دستور کار قرار داده است.
 
منبع: ایرنا