رئیس سابق کمیسیون اصل نود گفت: شرایطی که ما امروز در آن قرار داریم به گونهای است که اشخاص، دستگاهها و مدیران نوعا علاقهای ندارند که مورد پرسش و سؤال قرار گیرند به ویژه اینکه این سؤالات در مورد تخلفاتی باشد که یا مرتکب شدهاند.
گفتوگوی تفصیلی با محمدعلی پورمختار
جزئیات تماس لاریجانی و احمدینژاد پس از یکشنبه سیاه/ روحانی مایل است لاریجانی رئیس جمهور شود
10 آذر 1396 ساعت 14:15
رئیس سابق کمیسیون اصل نود گفت: شرایطی که ما امروز در آن قرار داریم به گونهای است که اشخاص، دستگاهها و مدیران نوعا علاقهای ندارند که مورد پرسش و سؤال قرار گیرند به ویژه اینکه این سؤالات در مورد تخلفاتی باشد که یا مرتکب شدهاند.
به گزارش جهان نیوز، 23 تیرماه سال 73 بود که پارلمان 10 آذر یعنی سالروز شهادت آیتالله مدرس، این مجتهد مجاهد و سیاستمدار متعهد را روز «مجلس شورای اسلامی» نامگذاری کرد. همین مناسب بهانهای شد تا به سراغ یکی از نمایندگان مجلس برویم و از او بخواهیم با نگاهی نقادانه، مجلس کنونی را تحلیل و ارزیابی کند.
این نماینده مجلس سخنان خود را با چالشهای موجود در مجلس دهم به ویژه در کمیسیون متبوعش آغاز میکند و میگوید: «شرایطی که ما امروز در آن قرار داریم به گونهای است که اشخاص، دستگاهها و مدیران نوعا علاقهای ندارند که مورد پرسش و سؤال قرار گیرند به ویژه اینکه این سؤالات در مورد تخلفاتی باشد که یا مرتکب شدهاند و یا گزارش شده است».
محمدعلی پورمختار که نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در دوره نهم و دهم مجلس شورای اسلامی هست، در دوره نهم ریاست کمیسیون اصل نود مجلس را نیز بر عهده داشته است و در دوره دهم نیز به عنوان عضو کمیسیون قضایی به کار خود در مجلس ادامه میدهد.
در بخش زیر گفتوگوی این نماینده با خبرگزاری فارس از نگاهتان میگذرد:
*در شرایط فعلی مدیران نوعا علاقهای ندارند که مورد سؤال قرار گیرند
شما در طول مجلس نهم ریاست کمیسیون اصل نود را بر عهده داشتید، در طول زمان ریاست شما بر این کمیسیون شما و سایر اعضا و دستاندرکاران کمیسیون با چه چالشها و تهدیداتی مواجه بودید و دولت چه فشارهایی را به شما وارد میکرد و از سوی دیگر آیا اقداماتی برای تطمیع رئیس و اعضای کمیسیون در آن زمان صورت گرفت؟
پورمختار: ساختار، ذات و مأموریتهای کاری کمیسیون اصل نود با چالش همراه است و بنا به کارکردی که صورت میگیرد این چالش و حواشی افزایش پیدا میکند. اصل کار در کمیسیون اصل نود رسیدگی به تخلفات و شکایات از دستگاههای مختلف است.
شرایطی که ما امروز در آن قرار داریم به گونهای است که اشخاص، دستگاهها و مدیران نوعا علاقهای ندارند که مورد پرسش و سؤال قرار گیرند به ویژه اینکه این سؤالات در مورد تخلفاتی باشد که یا مرتکب شدهاند و یا گزارش شده است و برای اینکه این کار و پرسش انجام نشود حاشیهسازیهایی صورت میگیرد و مسائل غیر واقعی در یک سری فضاها همچون فضای رسانهای مطرح میشود. البته رویه من و سایر اعضای کمیسیون بر این بود که تحت تأثیر این فضاسازیها و جریانسازیها قرار نگیریم و از سوی دیگر مسائل سیاسی را در کار کمیسیون دخالت ندهیم و کار به گونهای بود که حتی دستگاههایی هم که در مورد آنها اظهار نظر میکردیم هیچگاه نمیگفتند که گزارش شما سیاسی است و یا اینکه گزارش شما نادرست، غیرواقعی و غیر متقن و غیر مستند است.
برخی از افراد که از رسیدگیها و پیگیریهای کمیسیون اصل نود متضرر میشدند یا فضا بر علیه آنها شکل میگرفت مصداق فرمایش رهبر معظم انقلاب بودند که ایشان فرمودند در مبارزه با فساد نعره برخی از افراد در خواهد آمد. این افراد برای اینکه اقدام کمیسیون را تحتالشعاع قرار دهند علیه کمیسیون صحبتهایی میکردند و یا گزارشاتی را به دستگاههای مختلف و مقاماتی همچون رئیس مجلس میدادند. بعضا هم پیش میآمد که سفارشاتی را به من میکردند که اگر شما این کارها را کنید دور آینده نماینده نخواهید بود و این تندرویها را نکنید اما هیچیک از این تهدیدها و صحبتها نتوانست ما را از انجام کارمان بازدارد.
*در روند انجام کار کمیسیون اصل نود با برخی از دوستان قدیمی خودم هم دچار تنش شدم
روند کار به گونهای بود که حتی با بعضی از دوستان قدیمی خودم به دلیل اقدامات غیرموجهی که انجام میدادند دچار تنشهایی میشدم. برخی آقایان در پیگیری پروندهها به ما میگفتند رفتار عاقلانهتری داشته باشید
میتوانید به صورت مصداقی مواردی از تهدید و پیشنهاد رشوه برخی افراد به شما، اعضا و کارشناسان کمیسیون برای صرف نظر کردن از پیگیری پروندهها را برای ما ذکر کنید؟
پورمختار: برخی از آقایان در باره پیگیری پروندهها توصیههایی میکردند و میگفتند که رفتار عاقلانهتری داشته باشید.
یک بار فردی به من گفت که تو نمیترسی که برایت اتفاقی بیفتد و به عنوان مثال برایت صحنه تصادفی درست شود؛ من به وی گفتم که من از ابتدای جنگ تا کنون منتظر شهادت هستم و از سال 59 تا کنون اضافی زندگی کردهام. نگاه من به مبارزه با فساد یک نگاه اعتقادی است و من آن را یک جهاد میدانم.
من حتی برای اینکه ببینم که تهدیدات عملی میشود یا نه بعضی جاها را تنهایی میرفتم که البته اتفاقی هم نیفتاد.
*در کمیسیون اصل نود اجماعی را در دو قوه دیگر برای مبارزه با زمینخواری ایجاد کردیم
اگر اجازه می دهید وارد جزئیات فعالیت کمیسیون بشویم. چه مقدار از پروندههای کمیسیون اصل نود در دوره مجلس نهم تعیین تکلیف شده است؟
پورمختار: در آن دوره کاری که به عنوان مثال در زمینه زمینخواری انجام شد این بود که ما اجتماعی را برای مبارزه در
این بخش در دو قوه دیگر ایجاد کردیم و رسانهها نیز کمک شایانی را در این زمینه داشتند و در نهایت موجب شد تا در میان مسئولان دستگاههای مختلف حساسیتی نسبت به رسیدگی به این مسأله ایجاد شود و به عنوان نمونه در همین راستا رئیس قوه قضائیه چندین بخشنامه به رؤسای دادگستری استانها و دادستانها برای این منظور صادر کرد؛ حتی به ما ابلاغ شد که شما نیازی به شکایت ندارید و باید نظارت کنید و هرجا گزارشی برای زمینخواری آمد باید ورود پیدا کنید و این امروز به یک رویه تبدیل شده است.
در حوزه قوه مجریه نیز وزارتخانههای راه، کشاورزی، نفت و نیرو وارد کار شدند و به کسانی که زمینخواری کردهاند و یا تغییر کاربری غیر قانونی داشته باشند نمیدهند و من معتقدم در حوزه زیرساختی و جریانسازی ما موفق عمل کردیم.
* در حوزه زمینخواری در ابتدای کار به سختی توانستیم کار را به پیش ببریم
ما در حوزه زمینخواری و در ابتدای کار به سختی توانستیم کار را به پیش ببریم، بنده خود عضو شورای مبارزه با مفاسد اقتصادی بودم موضوع زمینخواری را چه به عنوان یک خبر و چه به عنوان یک موضوع مطرح میکردم و لذا دو کارگروه با مسئولیت وزیر کشور و وزیر کشاورزی برای برخورد با زمینخواری تشکیل شد و این جریان هنوز نیز ادامه دارد.
*بیشترین زمینخواریها در اطراف تهران و استانهای شمالی اتفاق میافتد
زمینخواری همچنان ادامه دارد و در مناطقی همچون استان مازندران و گیلان و اطراف تهران که مطلوب زمینخواران است این مسأله بیشتر مشاهده میشود البته نحوه برخوردها بهتر و جدیتر شده است.
البته در برخورد با زمینخواری در برخی استانها حساسیت کمتر و در برخی دیگر حساسیت بیشتر است به عنوان مثال در استان همدان اگر یک روستایی در ملک خود که خارج از روستا است دیوار کوچکی بسازد آن را خراب و علیه آن فرد طرح دعوا میکنند اما در استانهایی همچون گیلان، مازندران، گلستان و... ملاحظاتی وجود دارد و بعضا مسئولان هستند و به همین دلیل حساسیتها در این استانها برای برخورد با زمینخواری کمتر است. در همین رابطه خبری را به نقل از دادستان استان گلستان خواندم که گفته بود: (شنیدهام که برخی مدیران استانی در مناطق خوش آب و هوا اقدام به ساخت و ساز کردهاند بدانند که با این اقدام برخورد خواهیم کرد).
*برخورد یکسانی با ساخت و سازهای غیرقانونی در کشور صورت نمیگیرد
چرا با وجود جدیتی که در مبارزه با زمینخواری در کشور ایجاد شده باز هم همچنان شاهد زمینخواری در کشور هستیم؟
پورمختار: از یک سو زمینخواران هزینه فایده میکنند و میبینند با وجود همه این برخوردها فایده کار بیشتر از هزینه آن است و به همین خاطر به این کار ادامه میدهند.
از سوی دیگر ممکن است هماهنگی هایی نیز در این زمینه صورت گیرد، شکل ظاهر کار هم حفظ شود، تقاضای تغییر کاربری بدهند و این تقاضای تغییر کاربری هم تأیید شود و این امور شکل قانونی هم داشته باشد در حالی که اساس کار غیر قانونی تلقی شود.
من معتقدم در ارتباط با این موضوع باید مدیریت قویتری اعمال شود و ما شاهد تبعیضها در این حوزه نباشیم.
جالب اینجا است که در همین استانهای شمالی کشور در برخی موارد اجازه تغییر کاربری را میدهند اما در کنار آن روستاهایی هستند که میخواهند 2 تا 3 هکتار محدودهی روستا را به خاطر کمبود زمین افزایش دهند با مخالفت همراه میشود و مردم برای اینکه زندگی کنند و روستا را ترک نکنند در این مناطق اقدام به ساخت واحد مسکونی میکنند که با دستور تخریب مواجه میشوند.
از طرفی ما در همه استانها شاهد برخورد یکسان با ساخت و سازهای غیر قانونی نیستیم و در برخی استانها حساسیتها بسیار زیاد و در برخی استانها حساسیتها کمتر است.
*شرایط اقتصادی در دولت یازدهم به یک رکود مطلق تبدیل شد
یکی دیگر از موضوعات مطرح در کمیسیون مربوط به معوقات بانکی بود. در حوزه معوقات بانکی و وصول مطالبات بدهکاران در دوره ریاست شما بر کمیسیون اصل نود چه اقدامات مؤثری صورت گرفت؟
پورمختار: در آن زمان پیگیریهای زیادی از سوی کمیسیون اصل نود برای این منظور انجام شد که از جمله آن میتوان به پیگیری بدهی یک شخص حقیقی که اکنون در زندان به سر میبرد اشاره کرد که این فرد 5 هزار میلیارد تومان به بانک پارسیان بدهکار بود که به وی تأکید کردیم که این بدهی را تسویه کند و مقرر شد که بانک پارسیان نیز موضوع را پیگیری کند. بخشی از این بدهی افزایش غیرموجه بدهی افراد به بانکها بود که سودها، سودهای مرکب و جرائم از آن جمله هستند.
بانکها در آن زمان در جلساتی که در خصوص بدهکاران بانکی با هم داشتند بخشی از بدهیها را استمهال کردند، بخشی را از بدهکاران گرفتند و بخشی از بدهیها نیز از حالت معوق به صورت حال درآمد و این اقدام در آن زمان گام مؤثری برای این حوزه بود و به نتایج خوب و مناسبی نیز رسید.
شرایط اقتصادی در دولت یازدهم به یک رکود مطلق تبدیل شد و توافقاتی هم که بانکها با بدهکاران داشتند نتوانستند این توافقات را اجرایی کنند چرا که همه چیز قفل شده و کارخانهجات تعطیل شده بود و در چهار سال دولت یازدهم این مشکلات بیشتر و بیشتر شد و معوقات بانکی نیز یا افزایش پیدا کرد و یا متوقف ماند.
با تشکیل ستاد تسهیلات و اقتصاد مقاومتی مجدد هم استمهال داده شد و بدهیهای معوق به حال تبدیل شد و به رغم اینکه برخیها بدهی داشتند تسهیلاتی را به عنوان سرمایه در گردش به آنها دادند تا بتواند واحد تولیدی خود را راهاندازی کند و بدهیهایش را پرداخت کند
*بیشترین معوقات بانکی در کشور مربوط به دولت است
اگرچه گفته میشود که معوقات بانکی امروز به 120 هزار میلیارد تومان رسیده اما از همان زمان که معوقات بانکی 80 هزار میلیارد تومان بود 50 هزار میلیارد تومان آن متعلق به دولت است که این بدهی امروز بیشتر نیز شده و روز به روز هم در حال افزایش است که در رابطه با این موضوع نیز باید فکری شود.
بانکها گرفتار کمبود منابع هستند؛ ما در قانون برنامه ششم تصویب کردیم که دولت لااقل به بانکهای دولتی اجازه افزایش سرمایه را بدهد تا آنها بتوانند منابع بیشتری در اختیار بگیرند و تسهیلات بیشتری بدهند اما با وجود مصوبات مجلس و اقدامات بدهیهای دولت به بانکها روز به روز افزایش مییابد
آیا اقداماتی صورت گرفته است که ما دیگر شاهد اعطای وامهای کلان بانکی به اشخاص نباشیم؟
پورمختار: بانکها از این پس در اعطای تسهیلات به شدت انقباضی و سختگیرانه عمل میکنند مگر اینکه در بانکهایی همچون خودشان در واحدهای تولیدی سهیم باشند و در بانکهای دیگر نیز عدد و رقم وامها پایین آمده است که البته این مسأله خود میتواند دلیلی برای رکود باشد.
*اتهامات یک دستگاه اجرایی به اعضای کمیسیون اصل نود به خاطر پیگیریهای این کمیسیون
بعضیها معتقدند که کمیسیون اصل نود در مجلس دهم نسبت به دوره قبل ضعیفتر شده، نظر شما در این باره چیست؟
پورمختار: اجازه بدهید که من در این باره قضاوتی نکنم، البته نمیتوان گفت ضعیف شده بلکه رویکرد رویکرد متفاوتی است و نباید آن را یک ایراد دانست.
سیاست و رویه ما در دوره نهم به این شکل بود که موضوعات مربوط به تخلفات در هیأترئیسه کمیسیون اصل نود مطرح و توسط اعضای کمیسیون مورد پیگیری قرار میگرفت و همه اعضای کمیسیون بر این موضوع اتفاق نظر داشتند که پروندهها با جدیت مورد پیگیری قرار گیرد گرچه این رویه تبعات زیادی را هم برای ما در پی داشت به عنوان نمونه یکی از دستگاههای اجرایی در آن زمان در نامهای خطاب به شورای نگهبان حرفهای نادرست و کذبی را به تعدادی از اعضای کمیسیون نسبت داده بود.. ما از این گونه تبعات هراسی نداشتیم اما ممکن است این ملاحظات برای همه وجود نداشته باشد.
*جابجاییام از کمیسیون اصل نود به کمیسیون قضایی کاملا اختیاری بود
جناب آقای پورمختار شما در ابتدای کار مجلس دهم کمیسیون اصل نود را انتخاب کرده بودید اما پس از مدت کوتاهی کمیسیونتان را تغییر داده و به کمیسیون قضایی رفتید آیا این جا به جایی علت خاصی داشت؟
پورمختار: با توجه به آنچه که در کمیسیون اصل نود در دوره نهم اتفاق افتاد و دیگر اینکه شرایط خودم را در نظر گرفتم به این نتیجه رسیدم که دیگر توان لازم برای ادامه کار در کمیسیون اصل نود را ندارم. مضافا اینکه من در دوره نهم علاوه بر انجام وظایف نمایندگی عمده وقتم را در کمیسیون اصل نود و پیگیری پروندهها میگذراندم و شبها تا ساعت 10 و 11 شب در کمیسیون بودم.
از سوی دیگر در ابتدای مجلس دهم تعداد اعضای کمیسیون قضایی به حد نصاب نرسیده بود و آقای لاریجانی در صحبتی که با من داشت به من گفت که به کمیسیون قضایی بروم و من هم با شرایطی که داشتم از خدا خواسته قبول کردم. البته حرف زیاد است باید بگذاریم به وقتش.
آیا آقای لاریجانی کمیسیون قضایی را به شما پیشنهاد کردند یا اینکه دست شما در انتخاب کمیسیون باز بود؟
پورمختار: با توجه به رشته تحصیلی، سابقه کاری و علاقه من، تمایل داشتم که به کمیسیون قضایی بروم. به عنوان مثال کمیسیون امنیت ملی هم بود اما من آنجا نرفتم چرا که این کمیسیون منشأ اثری نیست و بیشتر جای بحثهای سیاسی و مواردی از این دست است.
*به احتمال زیاد لاریجانی در انتخابات ریاستجمهوری 1400 کاندیدا میشود
اگر اجازه بدهید از فضای کمیسیون ها فاصله گرفته و وارد صحن مجلس شویم. اولین بحث در این زمینه مربوط به رئیس مجلس است. برخی تحلیلگران معتقدند آقای لاریجانی در سال 1400 به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری وارد صحنه میشود. تحلیل شما در این باره چیست و چقدر این مسأله را محتمل میدانید؟
پورمختار: تحلیل شخصی من بر این است که آقای لاریجانی به احتمال زیاد در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 نامزد میشود البته عالم سیاست عالم ممکنات است و امکان دارد چنین اتفاقی هم رخ دهد. البته من برا ی انتخابات سال 96 نیز به آقای لاریجانی پیشنهاد کردم که به عرصه انتخابات وارد شود اما آقای لاریجانی نپذیرفت و گفت که دیگران هستند. البته اگر در انتخابات حاضر میشد به عنوان یک رقیب جدی برای آقای روحانی بود و شاید هم در انتخابات پیروز میشد.
*مشی لاریجانی مشی همراهی با دولت برای کمک به دولت است
به نظر شما آقای لاریجانی با چه شعاری میخواهد وارد عرصه انتخابات شود و چه چالشی را میخواهد را حل کند؟
پورمختار: مشی آقای لاریجانی به طور کل یک مشی غیرچالشی است؛ یک بار خود وی برای من تعریف میکرد (پس از اتفاقاتی که در روز یکشنبه سیاه بین رئیس مجلس و آقای احمدی نژاد در مجلس افتاد من بعد از دو سه روز با آقای احمدی نژاد تماس گرفتم و گفتم که این اتفاقات رخ داده و گذشته، ما نمیتوانیم مملکت را رها کنیم و ناهماهنگ باشیم و آقای احمدی نژاد را برای شرکت در جلسه سران قوا دعوت کردم) مشی آقای لاریجانی مشی همراهی با دولت برای کمک به دولت است. اما در جایگاههایی مجلس نیز باید اقتدار و استقلال خود را حفظ کند و به عنوان یک نهاد قوی نظارتی اقدامات جدی را به عمل آورد و در جاهایی هم دیدهام که آقای لاریجانی این کار را کرده اما تلقی عمومی بر این است که آقای لاریجانی با سیاستهای دولت همراه است.
کد مطلب: 569646