به گزارش جهان نيوز به نقل از فارس، پایگاه تحلیلی «اوراسیا دیلی» در مصاحبه با «آندری گرازین» رئیس بخش آسیای مرکزی و قفقاز انستیتوی اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع به بررسی عوامل و پیامدهای مناسبات رو به وخامت «دوشنبه» و «تهران» پرداخت.
در این مطلب آمده است: دوشنبه طی یک هفته اخیر دومین بار است که تهران را به سازمان دهی کشتار سیاستمداران و روزنامه نگاران تاجیک در سالهای 1990 میلادی و تحریک جنگ داخلی در تاجیکستان متهم کرد.
مقامات تاجیک همچنین حسابهای بانکی افراد متهم به مشارکت در فعالیتهای تروریستی را مسدود کردند. .
در این جا سؤال به وجود میآید که چه اتفاقی افتاده که طرف تاجیک به بدتر و پیچیده تر شدن روابط با ایران که تا چندی پیش متحد اصلی «دوشنبه» به شمار میرفت، علاقهمند شده است؟
در تاریخ 8 آگوست از طریق شبکههای دولتی تاجیکستان فیلمی در خصوص دست داشتن ایران در کشتار سیاستمداران، علما و روزنامه نگاران تاجیک در سالهای 1992-1997، یعنی در دوران جنگ داخلی این کشور به نمایش گذاشته شد.
سفارت ایران در دوشنبه این فیلم را تحریک آمیز عنوان کرده و یادآور شد که تهران در آن دوران دشوار به مردم عادی کمک کرد تا زنده بمانند.
اما، با این حال، فیلم مذکور در حال حاضر با ترجمه به زبانهای انگلیسی، روسی و ازبکی در شبکه یوتیوب قرار داده شده است.
مصاحبه «قربانعلی نظرزاده» سرهنگ بازنشسته وزارت کشور تاجیکستان و مسئول بررسی این پروندهها که دست داشتن مستقیم ایران در تحریک جنگ داخلی، کشتار و غیره را تأیید میکند بیانگر این مهم است که دوشنبه آگاهانه روابط با تهران را تخریب میکند.
این را هم باید گفت که بدون اجازه رئیس جمهور در این کشور هرگز کسی جرات انجام چنین کاری را ندارد.
در گامهای اخیر دوشنبه تلاشهای هدفمندانهای جهت مجبور کردن ایران برای قطع روابط مشاهده میشود زیرا در صورت قطع کامل روابط با تهران میتوان به تمام ادعاهای طرف ایرانی در خصوص بازگرداندن پول، ملک و شرکتهایی که «بابک زنجانی» تاجر ایرانی که در حال حاضر در یکی از زندانهای ایران به سر میبرد، پایان داد.
زنجانی در ایران به اعدام محکوم شده اما به امید بازگرداندن حدود 2.7 میلیارد یورو ایران در اجرای این حکم عجلهای ندارد.
بحث روی مبالغی است که حتی برای کشورهای ثروتمندتر از تاجیکستان قابل توجه است.
زنجانی در حالی که ایران تحت تحریمهای غربی به سر میبرد، نفت این کشور را با استفاده از راههای مختلف و با ایجاد حسابهای بانکی در کشورهای گوناگون از جمله تاجیکستان معامله میکرد.
زنجانی زمانی دچار مشکلات شد که آمریکا حساب شرکتهای وی را مسدود کرد.
وی با عجله شرکتهای خود را به امید نجات پولها به فروش گذاشت اما در 31 دسامبر سال 2013 میلادی بازداشت و محکوم به اعدام شد.
در جریان محاکمه، زنجانی مدارکی را از بانک ملی تاجیکستان به دادگاه معرفی کرد که بنابر آن از طریق نهادهای مالی دوشنبه وی 2 میلیارد دلار پول از فروش نفت به دست آمده را، به ایران منتقل کرده است.
اما بانک ملی تاجیکستان مدارک زنجانی در این خصوص را جعلی خواند.
این نکته نیز قابل توجه است که در سال 2015 میلادی رسانهها با استناد به عضو کمیسیون تحقیقاتی پرونده «امیر عباس سلطانی» یک میلیاردر ایرانی گزارش دادند که زنجانی به یکی از معاونان بانک ملی تاجیکستان برای جعل مدارک 3 میلیون دلار رشوه داده است.
ادعاهای تهران میلیاردی است و نخبگان تاجیک به هیچ وجه مشتاق پذیرش این بدهیها نیستند.
اسناد و شواهدی زیادی از همکاری نزدیک طرف تاجیکی با زنجانی موجود است.
ویدئویی که در آن زنجانی همراه با «امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان پروژهها را افتتاح میکند و اجرای دیگر طرحها را کلید میزند اما طرف تاجیک با این وجود از سرمایههای ایرانی ابراز بیاطلاعی کرده و قصد برگشت هیچ مبلغی را هم ندارد.
این یک مشکل اصلی تاجیکستان معاصر و رژیم سیاسی آن است، فقدان فاجعه بار منابع و مشکل ناشی از آن که دریافت مبالغ با استفاده از کوچک ترین امکان را در بر میگیرد.
علاوه بر این احتمالا عربستان سعودی در راستای تخریب روابط تاجیکستان و ایران تلاشهایی کرده است.
طرحهای انتقال مبالغ نیمه قانونی بودند و البته کنترل تمام جریانهای مالی بسیار دشوار است، گرچه با توسعه فعلی بانکداری این یک مشکل غیر قابل حل نیست.
امروز دوشنبه نگران تقاضای این مبالغ از سوی تهران است.
تهران فعلا سکوت کرده و ظاهرا میخواهد دقیقا درک کند که این مسئله به کدام سمت گرایش خواهد داشت.
اگر تهران بحران تحمیل شده طرف تاجیکی را بپذیرد و به اقدامات شدیدی دست بزند در این صورت تاجیکستان بسیار راحت خواهد بود.
با این حال، به نظر میرسد که طرف تاجیک هیچ کارت بردی در دست ندارد زیرا تنها یک فیلم را با زبانهای مختلف مکررا به نمایش میگذارد.
در ضمن فیلم مذکور غیر حرفهای و بر اساس شواهد چند قاتل ساخته شده اما اینجا بحث روی ماهیت فیلم نیست، بلکه واکنش به آن است.
تهران هنوز آرام است، واکنش ایران همچنین در برابر اظهارات بانک ملی تاجیکستان در زمینه مسدود کردن حسابهای بانکی برخی افراد متهم به فعالیتهای تروریستی یا حتی مصادره مبالغ این حسابها نرم بود.
اما این به آن معنی نیست که واکنش ایران همین طور آرام باقی میماند.
در ایران نیز به اندازه کافی پوپولیستهای داخلی وجود دارند که میتوانند ایده تاجیکهای ناسپاس را که ایران در طور جنگ داخلی از گرسنگی نجات داده بزرگ کنند.
یعنی در ایران افرادی پیدا میشوند که میتوانند خواسته یا ناخواسته با استراتژیک ساده تاجیک همراه شوند.
هسته اصلی سیاست «ریاض» مقابله با تهران در همه جا از یمن و سوریه تا تاجیکستان است.
سعودیها استفاده از هر امکان و فرصتی را برای آسیب رساندن به ایران وظیفه خود میدانند.
رحمان بارها از سعودی کمک مالی گرفته که این موضوع به کار اصلی وی در عرصه بین المللی تبدیل شده است.
دوشنبه تمام شعارهای ضد ایرانی را بر دوش مجریان پایین میگذارد.
میتوان چین را همچون وزنهای در نظر گرفت که تاجیکستان به وابسته اقتصادی آن تبدیل شده اما روشن است چینیها به خاطر شرکای کوچک خود آماده نیستند با شرکای آینده دار دچار مشکل شوند.
بنابر این تاجیکستان از لحاظ سیاسی به روسیه و از لحاظ اقتصادی به چین متکی است و نفوذ ایران در هر صورت از طریق این 2 کشور حفظ خواهد شد.
اگر دوشنبه تلاش کند تا عامل ایرانی را در تاجیکستان به طور کامل حذف کند نتیجه چنین گامی برای مقامات فعلی تاجیک در یک زمان بسیار کوتاه با توجه به اسلامگرایی جامعه، بی ثباتی، ضعف نظام سیاسی، میراث جنگ داخلی بسیار سنگین خواهد بود.
تاجیکستان متحد روسیه است و این مهم که مناسبات دوشنبه با تهران رو به وخامت است برای «مسکو» بد نیست زیرا حضور ایران در بین تاجیکها کاهش خواهد یافت.
اگر روابط دوشنبه با پکن خراب شود برای روسیه بسیار خوب است زیرا حضور چین در تاجیکستان کاهش خواهد یافت.
مسکو مجبور است از سیستم سیاسی تاجیکستان که سال به سال ناکارآمدی خود را بیشتر به نمایش میگذارد دفاع کند.
رژیم کنونی دوشنبه غیر مؤثر و ناکارآمد است زیرا تمام اموال تحت نظارت یک خانواده میباشد اما این یک موضوع داخلی تاجیکستان است.
تا زمانی که این مشکلات در داخل تاجیکستان باقی بماند و باعث ایجاد دردسر برای روسیه نشود، این مسئله داخلی دوشنبه است اما زمانی که مشکلات دوشنبه به مشکلات مسکو تبدیل شوند آن موقع شرایط فرق خواهد کرد.