بازي كردهاي عراق در پازل داعش
شنبه ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۰۷
کد مطلب: 488187
شروع دور جديد درگيري‌ها
نيروهاي پيشمرگه كرد تحت فرمان مسعود بارزاني، رئيس اقليم كردستان عراق و نيروهاي بسيج مردمي تركمان «الحشد الشعبي التركماني» دشمن مشترك داعش هستند، اما تلاش كردها براي تسلط بر شهر طوزخورماتو در جنوب كركوك و مخالفت نيروهاي بسيج مردمي با اين اقدامات منجر به درگيري‌هاي مكرر بين دو طرف شده است. اين درگيري‌ها از 10 روز پيش شروع شده و هر دو طرف يكديگر را به شروع مجدد اين درگيري‌ها متهم مي‌كنند و در اين ميان ده‌ها تن از طرفين كشته و زخمي شده‌اند. هرچند دو طرف هفته گذشته بر سر آتش‌بس توافق كردند ولي با اين حال درگيري‌ها همچنان ادامه دارد. برخي منابع ميداني مي‌گويند نيروهاي پيشمرگه با حمله به محلات مسكوني طوزخورماتو اقدام به آتش زدن منازل و غارت اماكن تجاري آن كرده‌اند. همچنين گفته مي‌شود، شبه نظاميان با استقرار واحدهاي تانك و توپخانه در پيرامون شهر به صورت گسترده‌اي اقدام به گلوله‌باران منازل ساكنين كرده‌اند. از همين‌رو، بارزاني هفته گذشته در سخناني از نيروهاي پيشمرگه خواست تا از تعدي به منازل مردم و غارت اموال آنها خودداري كنند. اين منطقه مورد مناقشه در نوامبر 2015 نيز شاهد درگيري مسلحانه طرفين بود. در درگيري‌هاي نوامبر ده‌ها منزل مسكوني در طوزخورماتو به آتش كشيده شد كه در پي آن اين شهر به مناطق كردنشين و تركمان‌نشين تبديل شد. شهر طوزخورماتو يكي از مناطق مورد مناقشه ميان اقليم كردستان عراق و دولت مركزي بغداد است كه ساكنان آن را اعراب، كردها و تركمان‌ها تشكيل مي‌دهند و همانند ديگر مناطق مورد مناقشه هنوز از لحاظ سياسي مشخص نيست كه به كدام يك از طرفين واگذار خواهد شد. وجود قوميت‌ها و مذاهب گوناگون و نيز قرار گرفتن شهر در مرز مناطق مورد مناقشه، باعث شده كه طوزخورماتو همواره آبستن درگيري‌ها و تنش‌هاي قومي مذهبي باشد.
خدمت به داعش
آنچه مسلم است اختلاف بين نيروهاي عراقي در داخل اين كشور بيش از همه به نفع داعش است. درگيري بين نيروهاي عراقي كه در جبهه مشترك عليه داعش مبارزه مي‌كنند در صورتي كه متوقف نشود مي‌تواند شرايط امنيتي عراق را تغيير داده و از محور جنگ با داعش به جنگ بين نيروهاي ضد‌داعش كشيده شود. مسئله‌اي كه مي‌تواند تمركز نيروهاي مسلح اين كشور در جنگ عليه داعش را منحرف كند. داعشي كه در مقابل همين نيروهاي حشدالشعبي و پيشمرگه‌ها نتوانست مقاومت كند و بسياري از مناطق تحت كنترل خود را از دست داد و الان در لاك دفاعي فرو رفته و تنها به حفظ مناطق تحت كنترل خود ادامه مي‌دهد، مي‌تواند با موج سواري روي اختلافات داخلي در بين نيروهاي كرد و بسيج مردمي بار ديگر مناطق سابق خود را باز پس بگيرد.
اهداف پنهان كردها
كردها در سال‌هاي اخير سوداي استقلال از دولت مركزي عراق را در سر مي‌پرورانند. مسعود بارزاني گفته است كه همه‌پرسي استقلال را برگزار خواهد كرد و الان نيز حضور تروريست‌هاي داعش در عراق و وجود بي‌ثباتي سياسي و امنيتي در اين كشور سبب شده تا كردها از آب گل‌آلود ماهي گرفته و نقشه‌هاي خود را براي استقلال از عراق عملي كنند. نيروهاي پيشمرگه مناطقي را كه از دست داعش آزاد مي‌كنند به نيروهاي دولت مركزي تحويل نمي‌دهند و با تسلط خود بر اين مناطق سعي دارند دامنه نفوذ خود را در عراق گسترده و بخش‌هايي از خاك اين كشور را به حوزه اقليمي خود اضافه كنند. به باور برخي ناظران، كردها سعي دارند از بحران سياسي عراق نيز بهره‌برداري كرده و باتوجه به اينكه مطمئن هستند در كابينه جديد عراق سهمي نخواهند داشت از اين رو به دنبال توسعه ارضي خود در اطراف اقليم كردستان هستند و طوزخورماتو يكي از اين مناطق است كه به دليل داشتن تركيب جمعيتي كرد بهترين منطقه براي پيشبرد چنين اهدافي است. تركمان‌ها مي‌گويند كه يكي از اهداف نيروهاي كرد طرفدار مسعود بارزاني از حمله به طوزخورماتو مهاجرت اجباري شيعيان از اين شهر و كردنشين كردن منطقه است و به همين خاطر در حملات خود از تانك نيز استفاده مي‌كنند. كردها سال گذشته نيز شهر سنجار در اطراف موصل را بدون مقاومت خاصي از داعش پس گرفتند و با اين استدلال كه پيشمرگه‌ها اين شهر را آزاد كرده‌اند پرچم اقليم كردستان را بر فراز اين شهر برافراشتند كه با مخالفت دولت بغداد مواجه شد. كردها كه از حمايت‌هاي بين‌المللي براي استقلال نيز برخوردار هستند از بحران عراق و حضور تكفيري‌ها بهره‌برداري كرده و در راستاي تجزيه عراق قدم برمي‌دارند.
خطر تجزيه عراق
به نظر مي‌رسد كردها و شيعيان كه عنصر مهمي براي ثبات سياسي در عراق بوده‌اند آرام‌آرام در لايه‌هاي پايين جامعه به سوي درگيري پيش مي‌روند. فرآيند خطرناكي كه اگر به صورت بنيادي حل نشود مي‌تواند اوضاع فاجعه‌باري را براي اين كشور در پي داشته باشد. عراق كنوني بيشتر از اين تحمل درگيري‌هاي قومي و مذهبي را ندارد و شكي نيست تشديد اين درگيري‌ها به نفع عراق و كشورهاي منطقه از جمله ايران به عنوان عامل ثبات در عراق نيست و لازم است تلاش جدي براي مهار اين درگيري‌ها اتخاذ شود، چراكه گسترش بحران مي‌تواند شرايط را از كنترل خارج كرده و تجزيه عراق را تسريع بخشد. به اعتقاد كارشناسان سياسي برخورد با فتنه‌گران و تشكيل نيروهاي امنيتي مشترك كه تاكنون عملي نشده است مي‌تواند تأثير مثبتي بر استقرار امنيت در اين منطقه داشته باشد و همزمان عاملي براي حذف نيروهاي فتنه‌گر كه به منظور كمك به تروريست‌ها از هيچ اقدامي به ويژه تفرقه انداختن روي‌گردان نيستند، خواهد بود.
به نظر مي‌رسد ادامه تلاش نيروهاي پيشمرگه براي توسعه قلمرو اقليم كردستان از طريق كردي كردن برخي مناطق همجوار، دامنه بي‌ثباتي و تنش‌ها را در عراق بيش از پيش افزايش داده است. اين مسئله سبب نگراني ناظراني شده كه معتقدند در شرايط كنوني تمركز اصلي نيروهاي عراقي بايد به مقابله با گروه تروريستي داعش باشد. به همين منظور، همه طيف‌هاي سياسي عراق بايد خويشتنداري به خرج داده و اجازه ندهند كه بحران عراق بيش از اين توسعه يابد. چراكه تشديد ناامني و درگيري در عراق همزمان با بحران سياسي بيش از همه به نفع داعش خواهد بود و مي‌تواند بار ديگر اين كشور را در سراشيبي سقوط قرار داده و در نهايت تجزيه عراق را به همراه داشته باشد.
منبع : روزنامه جوان
