کنار رفتن داود اغلو، نخست وزیر ترکیه، این کشور را با تبعات جدیدی ناشی از عواقب این کناره گیری مواجه خواهد کرد.

گروه بین الملل جهان نیوز ـ تقریبا هیچ رسانه ای در خارج از ترکیه بحث کنار کشیدن داود اغلو از ریاست حزب عدالت و توسعه ترکیه را یک اقدام داوطلبانه تفسیر نکرده است و همه از پشت صحنه این استعفا و نقش رجب طیب اردوغان در این باره سخن گفته اند. با این وجود می توان تبعات کنار رفتن داود اغلو بر کشور ترکیه را در هفت بند خلاصه کرد:

1ـ ترکیه با دیکتاتوری بیشتری از اردوغان مواجه می شود

با کنار رفتن داود اغلو عملا ترکیه با دیکتاتوری بیشتر رجیب طیب اردوغان مواجه خواهد شد. داود اغلو علاوه بر اینکه گاه جلوی برخی رفتارهای تند اردوغان را در داخل ترکیه می گرفت؛ در این سالها تلاش کرد که به نوعی موازنه در تصمیم گیری ها را برای جلوگیری از یک نفره اداره کردن این کشور تا حدودی حفظ کند. ضمن اینکه اردوغان نیز در حالی یک همکار و شریک قدرتمند را از دست می دهد که در شرایط داخلی ترکیه با تروریست ها و مسئله کردها روبه رو است. چنانچه داود اغلو بحث مذاکره با کردها را نیز اخیرا احیا کرده بود اما اردوغان به آن تمایلی نداشت. اما این جدایی ها البته در این روزها ضرر بزرگی محسوب می شود. پیش از این نیز اردوغان، عبدالله گل، دیگر رفیق هم حزبی و قدرتمند خود را از دست داد تا دایره رفقای سیاسی وی کاسته و در عوض به دشمنانش اضافه گردد.

2ـ انشقاق در حزب حاکم و کاهش محبوبیت آن

کناره گیری داود اغلو، حزب عدالت و توسعه ترکیه را که نزدیک به پانزده سال است حکومت را در اختیار دارد، در دراز مدت دچار انشقاق خواهد کرد. این حزب با روش دیکتاتوری و تمامیت خواهی اردوغان، در مسیر فروپاشی قرار می گیرد. ضمن اینکه داود اغلو به نوعی یکی از اصلی ترین تئوری پردازهای حزب عدالت و توسعه محسوب می شده و کنار رفتن او به اعتبار و جایگاه این حزب صدمه وارد می کند. از سویی داود اغلو خود یکی از عوامل محبوبیت حزب عدالت و توسعه محسوب می شد که کنار رفتنش سبب ریزش آرای این حزب می شود. حال اگر برخی اخبار مبنی بر تاسیس یک حزب جدید توسط اغلو، رنگ واقعیت به خود بگیرد آن وقت دیگر شرایط برای حزب عدالت و توسعه بسیار سخت تر هم خواهد شد.

3ـ کاهش نقش پارلمان و ریاستی شدن نظام ترکیه

کنار رفتن اغلو زمینه حذف پست نخست وزیری و ریاستی شدن نظام ترکیه است و بدین ترتیب نقش پارلمان در ترکیه کاهش پیدا خواهد کرد. با توجه به پررنگ بودن آرا و خواسته های اقوام علوی و کرد در ترکیه و کاهش نقش آنها در حاکمیت، عملا نزدیک به نیمی از جمعیت ترکیه از حاکمیت حذف می شوند که این مسئله تنش های جدی را در بر خواهد داشت. به خصوص کردها ـ که اردوغان ارتباط خوبی با آنها ندارد ـ یکی از بازنده هایی خواهند بود که این باخت را تحمل نخواهند کرد، زیرا اردوغان نشان داده است چندان تمایلی برای شراکت در قدرت ندارد.

4ـ کاهش تعامل اروپا با ترکیه پس از حذف اغلو

اوغلو در حالی از ریاست حزب حاکم کنار رفته است که در غرب از او به عنوان یک «چهره لیبرال» و قابل همکاری یاد می شود. بسیاری از تبادلات ترکیه با کشورهای اروپایی بر پایه طراحی ها و قدرت نفوذ و تعامل احمد اغلو صورت می گرفته است که اینک ترکیه با این خلأ روبه رو است. این در حالی است که اردوغان در غرب بیشتر به عنوان یک فرد دیکتاتور و مخالف آزادی بیان شناخته می شود. در هر صورت اغلو در آخرین طراحی خود برای تعامل با اروپا مسئله تبادل پناهجویان را به سرانجامی رسانده بود که این مسئله پس از وی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. این در حالی است که گفته می شود آمریکایی ها نیز داود اغلو را بیشتر از اردوغان می پسندند.

5ـ ادامه تنش های سیاسی

ترکیه در کمتر از 18 ماه مجبور به برگزاری سه انتخابات شده است که خود نشانه عدم ثبات سیاسی در این کشور است. رفتن اغلو ادامه این تنش های سیاسی است که البته حتی در کوتاه مدت نیز بر ثبات داخلی و سیاسی ترکیه بی تاثیر نخواهد بود.

6ـ نبودن اغلو برای اقتصاد ترکیه یعنی ضرر

تبعات کنار رفتن داود اغلو حتی به حوزه اقتصاد ترکیه نیز رسیده است. اغلو در حالی کنار گذاشته شده است که قدرت اقتصادی ترکیه و ارزش لیره کاهش یافته و تورم افزایش است. به موازات آن، نرخ رشد و توسعه نیز به کمتر از چهار درصد رسیده است. البته آثار اقتصادی کنار رفتن اغلو در دراز مدت بیشتر خود را نشان می دهد، زیرا وی طراح بسیاری از تعاملات خارجی بود که ترکیه از طریق آن به پول ها و سودهای اقتصادی کلانی دست یافته است. سیاست خارجه ترکیه در سالهای اخیر با وجود اغلو نقش زیادی در باروری اقتصاد ترکیه داشت. اینک اغلو نخواهد بود و همین کفایت می کند تا بتوان حدس زد، نبودن او چقدر برای اقتصاد ترکیه نیز ضررآور است.

7ـ اوضاع سیاست خارجه ترکیه بدتر می شود

ترکیه با انبوهی از مشکلات در سیاست خارجه با روسیه و سوریه روبه رو است و حتی روابط آن با کشورهای اروپایی در همسایگی خود به ویژه یونان و رومانی و نیز بلغارستان و ارمنستان رو به وخامت گذاشته است. اغلو تجربه بالایی در سیاست خارجه دارد و گرچه وی یکی از دلایل شکست های سیاست خارجه ترکیه در برخی پرونده ها همانند سوریه است ولی نبود او اوضاع ترکیه را بدتر از این نیز خواهد کرد.