جهان نیوز بررسی می کند؛
ظرفیت "قره باغ" برای بالا رفتن تنش میان ترکیه و روسیه/ آیا اردوغان می‌خواهد از پوتین انتقام بگیرد؟
سه شنبه ۱۷ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۱۰
کد مطلب: 482923
منطقه قره باغ که در مرز این دو کشور واقع شده، اکثریتی ارمنی دارد اما از زمان شوروی سابق تحت کنترل آذربایجان بوده است. منطقه قره باغ در سال 1991 اعلام استقلال کرد، اما این اقدام به شکل‌گیری جنگی سه ساله منجر شد.
در پی حملات ارمنستان به آذربایجان از سال 1993 ميلادى 20 درصد از سرزمین‌های متعلق به آذربایجان، یعنی قره‌باغ کوهستانی همراه با هفت شهر و ناحیه دیگر اطراف آن همچنان تحت اشغال ارتش ارمنستان است و تاکنون به چندین قطعنامه صادر شده توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد آزادی اراضی اشغالی آذربایجان از سوی ارمنستان نیز عمل نشده و تلاشهای به اصطلاح دیپلماتیک گروه مینسک که از سوی سازمان امنیت و همکاری اروپا مامور حل این مناقشه شده است، ظرف بیش از دو دهه اخیر نیز به نتیجه ای نینجامیده است.
به اعتقاد کارشناسان، مسکو در دوره تزاریسم و کمونیسم بذر اختلاف را افکنده و با حائل قرار دادن سرزمین های آذربایجان و ارمنستان در داخل اراضی آنها و جابجائی های قومی، زمینه این تنش را در راستای سیاستهای سلطه طلبانه خود فراهم نموده بود.
البته روس ها بعدها ارامنه را برای تحرکات نظامی در خاک آذربایجان کمک کردند و همواره مدافع آنها در برابر دولت آذربایجان بوده اند. این مسئله نیز به علت این بود که دولت آذربایجان دیگر در بلوک روسیه تعریف نمی شد و مسیر پیوستن به غرب و متحد شدن با آمریکا را نیز با سرعت طی کرد.
در همین حال، سازمان همکاری های اسلامی، حملات نظامیان ارمنی به خاک اشغالی آذربایجان و اصرار این کشور بر از سرگیری جنگ و ادامه سیاستهای تهاجمی و نقض آتش بس از سوی ارمنستان را محکوم کرده است.
«ایاد بن امین مدنی» دبیر کل این سازمان خواستار عقب نشینی فوری، غیر مشروط و کامل نیروهای ارمنی از منطقه قره باغ کوهستانی و دیگر مناطق اشغال شده خاک آذربایجان شد.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران نیز طرفین را به خویشتنداری و توقف فوری درگیری‌ها دعوت کرده است.
سفیر ایران در آذربایجان گفت: مناقشه قره‌باغ راه‌حل فرامنطقه‌ای ندارد و ما آمادگی داریم در حل این مساله مشارکت کرده و پیشنهادهای خود را برای حل آن ارایه کنیم.
محسن پاک‌آیین، سفیر ایران در باکو در گفت‌وگو با خبرگزاری سلام‌نیوز، در پاسخ به این سوال که جمهوری اسلامی ایران برای حل مناقشه قره‌باغ چه راه‌حلی را پیشنهاد می‌کند، اظهارکرد: پیشنهاد ما این است که گروه مینسک بیش از پیش در حل این مساله فعال‌تر عمل کند.
وی در عین حال با اشاره به ناموفق بودن فعالیت‌های گروه مینسک، حل این مساله را در چارچوب کشورهای منطقه مورد تاکید قرار داد و افزود: این مناقشه راه‌حل فرا منطقه‌ای ندارد؛ زیرا کشورهای فرامنطقه‌ای برای حل این مساله اراده و تمایلی از خود نشان نمی‌دهند.
این در حالی است که «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرده که آنکارا تا پایان منازعه قره‌باغ از آذربایجان در قبال ارمنستان حمایت می‌کند.
آذربایجان به علت داشتن نفت و گاز و همچنین موقعیت استراتژیک برای ترکیه و آمریکا دارای اهمیت است.
برخی گمانه زنی های رسانه ای نیز از نقش ترکیه در ایجاد تنش میان آذربایجان و ارمنستان خبر می دهند.
ریشه این گمانه زنی ها بیشتر به انگیزه اردوغان از ایجاد تنش در منطقه قره باغ به عنوان ابزاری برای فشار به پوتین که درگیر جدی در مسایل سوریه و اوکراین است بر می گردد.
یک نکته مهم این است که برخی کارشناسان معتقدند افزایش تنش نظامی درقره باغ حتی می تواند بخشی از جنگجویان اوکراینی را هم وارد عرصه تقابل بکند.
ترک ها می دانند که آمریکایی ها به دلایل ژئوپولیتیک از هر اقدامی که روسیه را در اطراف خودش مشغول کند حمایت می کنند. همین مسئله سبب ایجاد مشوق ها و طمع هایی برای ترکیه برای ادامه برخی دست اندازی ها به منافع روسیه می شود. ضمن اینکه باکو برای غربی ها همواره یک منطقه استراتژیک محسوب می شده است.
اما از سوی دیگر برخی دیگر از رسانه ها، روسیه را عامل اصلی تنش جدید میان ارمنستان و آذربایجان می دانند. این در حالی است که روسیه برای فشار به آذربایجان انگیزه های متعددی دارد، زیرا روسیه همواره با فشار به آذربایجان به دنبال همسو کردن این کشور با خود است. این دستورالعمل فشار، به بخشی از استراتژی ثابت روسیه در مقابل آذربایجان تبدیل شده است. از سوی دیگر آذربایجان نیز تمایل چندانی برای پیوستن به منطقه اقتصادی اورآسیا ندارد و این موضوع برای روسیه که یک مسئله استراتژیک محسوب می شود، نگران کننده است. البته استراتژی فشار روسیه به آذربایجان همواره کاهش نفوذ ترکیه در منطقه قفقاز را نیز مدنظر دارد.
در روزهای آینده زوایای این تنش بیشتر مشخص خواهد شد، اینکه روسیه چقدر جدی است تا منطقه قره باغ را به مکانی برای فشار طولانی مدت به ترکیه تبدیل کند؟ در هر صورت قره باغ فرصتی برای روسیه برای ساماندهی کردها و همچنین ارامنه سوری است که دشمن ترکیه محسوب می شوند. ضمن اینکه روسیه چندین دهه در ارمنستان پایگاه نظامی ثابت داشته است که به این کشور برای رویاروی نظامی با ترکیه دست برتر را داده است. هر چه روسیه برای مقابله با ترکیه در سوریه با مشکلات جدی روبه رو بوده اما در ارمنستان شرایط نظامی به نفع روس ها است. هر چند روس ها همین که برخی ناامنی ها را در یکی از کشورهای هم مرز با ترکیه دنبال کنند خود به نوعی یک پیروزی برای آنها محسوب می شود.
با این وجود روسیه و ترکیه به شدت از رویارویی با هم پرهیز دارند. تنش برای هیچکدام از دو کشور در شرایط فعلی که با پرونده های مهم منطقه ای روبه رو هستند، به صرفه نیست.
{ADVERTISE_GENERAL_LOCATION_22_BLOCK}{ADVERTISE_GENERAL_LOCATION_23_BLOCK}
