اشتون حامل چه پیامی برای مصریها بود؟
پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۲ ساعت ۱۳:۴۵
کد مطلب: 301774
روند تند تحولات مصر در نزدیکی مرزهای جنوبی اروپا و کنار گذاشته شدن محمد مرسی رئیس جمهور مصر اقدام عملی اتحادیه اروپایی را بدنبال داشت. خانم کاترین اشتون رئیس دیپلماسی اروپایی در تاریخ ۲۶/۴/۱۳۹۲ به نمایندگی از ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپایی عازم قاهره شد و با مقامات و شخصیت های تاثیر گذار مصری دیدار و گفتگو کرد. وی در این سفر خواستار دیدار با همه فعالان عرصه سیاسی مصر شد و تقریباً با همه آنها دیدار کرد. اشتون با عدلی منصور، رئیس‌جمهور موقت مصر، حازم ببلاوی، نخست وزیر این کشور و تیم همراه او و نیز ژنرال عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع و شخص قدرتمند جدید این کشور که موجب کناره گیری مرسی شد دیدار و گفتگو کرد. علیرغم تاکید اشتون برای دیدار با محمد مرسی، رئیس‌جمهور برکنار شده که همچنان در بازداشت خانگی است، این دیدار اجازه داده نشد و نهایتا اشتون خواستار آزادی وی شد. وزرای امور خارجه اتحادیه اروپایی نیز متعاقبا در تاریخ ۳۰/۴/۱۳۹۲ طی صدور بیانیه ای خواستار آزادی محمد مرسی و دیگر زندانیان سیاسی اخیر مصر شدند.
رییس دیپلماسی اروپا، در این سفر همچنین با مسئولینی از جنبش تمرد، که منشاء اصلی تظاهرات‌های ضد مرسی هستند، به گفتوگو پرداخت و سپس با نمایندگان اخوان المسلمین و حزب عدالت و آزادی که خواهان بازگشت محمد مرسی هستند، دیدار و گفتوگو کرد. وی در این دیدارها خواستار «بازگشت سریع به روند دموکراتیک» شد.
بطور کلی، اتحادیه اروپایی از ناآرامی های اقتصادی و اجتماعی و آشفتگی اوضاع در نزدیکی مرزهای خود شدیدا نگران است و با توجه به تبعات بسیار منفی که بی ثباتی و ناامنی در نزدیکی مرزهای آن می تواند ایجاد کند طبیعی است که دست به اقداماتی برای بازگشت ثبات و آرامش به منطقه بزند. زیرا تداوم ناآرامی و بی ثباتی می تواند مرزهای جنوبی اروپا را متاثر کند و نهایتا این بی ثباتی به قلمرو اتحادیه اروپایی سرایت کند که در نتیجه آن می‌توان شاهد هجوم تعداد زیادی از مصریها به کشورهای اروپایی و درخواست پناهندگی آنها بود. امری که به هیچوجه با سیاست های کنونی اتحادیه در خصوص مهاجرت سنخیت ندارد و اروپائیان از این موضوع استقبال نمی کنند.
از آنجایی که مسائل اقتصادی، اجتماعی و معیشتی یکی از دلایل ناآرامی های اخیر مصر است، در این فضا خیل عظیم بیکاران به میزان زیادی رهبری و مدیریت اوضاع را در دست گرفته و با حضور مستمر در میدان های بزرگ شهرها خواستار بهبود وضعیت خود هستند. در این شرایط مسائل اقتصادی و معیشتی توان زیادی برای جهت‌گیری و روند اوضاع را دارد.
از نظر اتحادیه اروپا بحث‌های سیاسی و دیدگاههای مختلف جهت شیوه اداره کشور، اقتصاد مصر را در آستانه ورشکستگی قرار داده است و کشور دچار بحران داخلی و نابسامانی شده است. اتحادیه اروپایی از مدتها پیش تلاش‌هایی بعمل آورد و حتی از چند ماه پیش و قبل از سقوط مرسی، گفتگوهایی بین فرستادگان اروپایی و دولت مرسی صورت گرفت. در این دیدارها طرف اروپایی تلاش نمود محمد مرسی رئیس‌جمهور اسلام‌گرا را متقاعد کنند، که سیاست های نزدیک به مخالفان خود را در پیش گیرد و در عوض، اتحادیه تلاش کند تا دولت مرسی مبلغ ۴/۸ میلیارد دلار، از صندوق بین‌المللی پول، وام دریافت کند. علیرغم تاکید زیاد اتحادیه اروپایی در این رابطه لکن سازش ناپذیری محمد مرسی در آن زمان موجب شکست این طرح شد و از طرفی نارضایتی شدید اتحادیه اروپایی را نیز بدنبال داشت.
کاترین اشتون در جریان این سفر تلاش کرد زمینه دیدار و گفتگو بین اخوان المسلمین و دولت فعلی را ایجاد کند لکن گویا بدلیل مواضع بسیار متفاوت و تند طرفین موفقیت نداشته و این دیدار صورت نگرفت و تلاش های هیات اروپایی نیز به جایی نرسیده است. در این رابطه یک منبع نزدیک به نبیل فهمی، وزیر خارجه دولت موقت مصر تأکید کرد طرحی برای مذاکره میان دولت و اخوان با میانجی‌گیری اروپا وجود ندارد و هیچ مذاکراتی میان اخوان و دولت فعلی با وساطت اروپایی‌ها صورت نگرفته است.
این منبع تأکید کرد که دخالت طرف های خارجی در امور داخلی مصر برای حل بحران فعلی کشور غیر قابل قبول است. پیشتر گروه اخوان المسلمین اعلام کرده بود که طرح گفتمانی برای حل بحران کشور از طریق واسطه ای در اتحادیه اروپا مطرح کرده است. جهاد حداد سخنگوی اخوان گفته بود که این طرح از طریق برناردو لیون فرستاده اتحادیه اروپا و قبل از سفر «کاترین اشتون» مسئول سیاست خارجه این اتحادیه ارائه شده است.
در همین رابطه در جریان سفر خانم اشتون اعضای گروه اخوان المسلمین مصر (در تاریخ ۲۷/۴/۱۳۹۲) اعلام کردند احتمالا میانجی گری اتحادیه اروپا را در مذاکرات به منظور بازگرداندن محمد مرسی به قدرت می پذیرند. نمایندگان اخوان المسلمین در دیدار با کاترین اشتون و فرستاده وی در مصر اعلام کردند احتمالا اتحادیه اروپا می تواند زمینه اجرای نقشه راهی را برای بازگشت محمد مرسی به ریاست جمهوری فراهم کند. این در حالی است که ارتش، پس از برکناری محمد مرسی و انتصاب عدلی منصور به عنوان ریاست جمهوری موقت مصر، هرگونه چشم انداز بازگشت مرسی را به قدرت رد می کند. این تفاوت موضع بین طرفین هرگونه مصالحه بین دو جناح عمده مصر را مشکل می سازد و در این زمینه میانجی‌گری اتحادیه اروپایی نیز شانس زیادی برای موفقیت ندارد.
بنظر می رسد اخوان المسلمین خواستار برگزاری انتخابات دیگری در مصر است و به پیروزی مجدد در این انتخابات بسیار امیدوار است و در همین رابطه از اتحادیه اروپایی می خواهد در کنار میانجی‌گیری و گفتگو ها، دولت موقت را به برگزاری انتخابات جدید متقاعد کند و این چیزی است که دولت موقت زیر بار آن نمی رود زیرا به نفعش نیست و موقعیت کنونی را از دست می دهد و این شرایط میدان مانور را برای دیپلماسی اروپایی مشکل کرده است.
