بازخوانی یک عملیات تاریخ‌ساز؛
شبی که «خیبری‌ها» میدان‌دار بودند/ نقطه عطفی در تاریخ دفاع مقدس
دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۰۹
کد مطلب: 475587
تاریخ نشان می‌دهد که امکانات محدود نظامی ایران و عدم کمک کشورها در فروش تسلیحات نظامی، باعث شد تا دفاع مقدس ملت نجیب ایران تا سوم خرداد ۱۳۶۱، عملا به آزادسازی خرمشهر معطوف شود و پس از آن نیز تا اواسط سال ۱۳۶۲، عملیات های ایران به شکل محدود و به منظور گرفتن فرصت از عراق جهت تدارک حمله‌های سهمگین ضد ایران طراحی می شد.
در آن کمبود امکانات اما، فرماندهان نظامی ما به اعتقاد و خودباوری رزمندگان و مردم پشت جبهه ایمان داشتند؛ لذا تمام تلاش آنان از اواسط سال ۱۳۶۲ بر این قرار گرفت که با طرح ریزی عملیات های غافلگیرکننده، ابتکار عمل را از دشمن گرفته و ضربه‌های سهمگینی به آنان وارد کنند. همچنین از آن جا که بسیاری از کشورهای دنیا هم از عراق حمایت می‌کردند، ایران مجبور بود تا برای تن دادن عراق به خواسته‌های ایران، پا را از مرزها فراتر نهد و وارد خاک عراق شود تا در موقعیت برتر قرار گیرد، این بود که منطقه‌های غیرقابل باور برای دشمن جهت انجام عملیات، مانند منطقه رملی «فکه» یا منطقه آبی – خاکی «هورالعظیم، طلائیه و جزایر مجنون»، برای عملیات انتخاب شد و فرماندهان برجسته‌ای مانند حسن باقری و علی هاشمی در طراحی این عملیات ها تلاش وافر می کردند.
در عملیات خیبر، هدف ایران این بود که بر هورالعظیم، طلائیه و جزایر شمالی و جنوبی مجنون دسترسی پیدا کند تا ضمن تسلط بر جاده بصره – العماره، میلیون ها بشکه نفت ذخیره عراق در جزایر را نیز تصاحب کند.
بر این اساس است که می توان مدیریت ایران در عملیات خیبر را مثال زدنی و استثنایی خواند و اصول آن را در چند سرفصل زیر خلاصه نمود:
یک. فرماندهی جامع عملیات خیبر با انتخاب قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله و سلم، به عنوان قرارگاه مرکزی و دو قرارگاه اصلی کربلا و نجف و پنج قرارگاه فرعی نصر، حنین، بدر، حدید و فتح، عملا تعداد فراوانی از لشکرهای مختلف نیروهای مسلح را وارد این عملیات حماسی نمود؛ در عین حال که قرارگاه نوح هم در این عملیات، وظیفه ترابری دریایی و پشتیبانی از یگان های عمل کننده را بر عهده داشت.
دو. با همه برنامه‌ریزی‌های جامع، فرماندهی مرکزی با تدبیر درست خود تصمیم گرفت، عملیات والفجر مقدماتی را برای اطمینان کامل از ضعف دشمن در شمال جبهه هور، طرح‌ریزی کردند تا هیچ گونه شک و شبهه‌ای در زمینه ضعف دشمن در این حوزه، باقی نماند. این گونه بود که والفجر مقدماتی، پیش عملیاتی برای عملیات بزرگ خیبر قلمداد می شود.
سه. «غافلگیری»، کلیدواژه اصلی عملیات خیبر بود تا با استفاده از منطقه عظیم آبی هورالعظیم و نیزارهای بی شمار آن، کار غافلگیری به شکل کامل به انجام برسد. همچنین در زمان آغاز عملیات خیبر، همزمان در سه نقطه از غرب کشور نیز عملیات هایی برای فریب عراقی ها از جبهه اصلی آغاز شد تا اصل غافلگیری کامل شود.
چهار. شاید بتوان یکی از دلایل موفقیت نسبی عملیات خیبر را، قدرت تطبیق فرماندهان با شرایط جاری عملیات دانست؛ چراکه پس از پیشروی‌های فراوان و استفاده دشمن از سلاح شیمیایی و به مخاطره افتادن شدید نیروهای خودی، هدف عملیات به حفظ جزایر تقلیل یافت؛ هدفی که با استقامت بی‌نظیر رزمندگان اسلام و ناامیدی دشمن از بازپس گیری جزایر، محقق شد.
همچنین می‌توان برای این عملیات بسیار مهم دوران دفاع مقدس، نکات حساس و مرکزی ذیل را بازتعریف کرد:
الف. خبر پیروزی‌های متعدد رزمندگان در خیبر، امام را بر آن داشت که با پیام مهم «باید حسین وار بجنگید»، روحیه مبارزان راه حق را بیش از پیش افزایش دهد. همین روحیه بود که باعث مقاومت مثال زدنی سربازان جان بر کف در جزایر مجنون و حفظ آن‌ها شد. همین روحیه بود که باعث شد تا اتفاقی بی نظیر در تاریخ جنگ های دنیا رقم بخورد و آن اتفاق چیزی نبود جز موفقیت رزمندگان اسلام در استقرار پل شناور فلزی ۱۲ کیلومتری در زیر بمباران شدید دشمن بر روی هور و برای وصل کردن ارتباط خط مقدم و عقبه نیروها در زمان عملیات.
ب. در رشادت مثال زدنی مدافعان ایران اسلامی همین بس که شهید حجت‌الاسلام میثمی، نماینده امام در قرارگاه خاتم الانبیاء درباره این عملیات می‌گوید: «هرکس در طلائیه ایستاد، اگر در کربلا هم بود، می‌ایستاد.»
ج. خیبر به دشمن ثابت کرد که ایمان و عقیده نیروی ایرانی، ناممکن ها را ممکن می‌کند.
این گونه بود که خیبر به نقطه عطفی در تاریخ دفاع مقدس تبدیل شد و با اثبات توان عقیدتی و مدیریتی سربازان رشید اسلام به تمام دنیا، از آن تاریخ تا مهرماه ۱۳۶۳، ۴۷۴ طرح صلح از سوی ۵۴ کشور دنیا، برای بیرون کشیدن عراق از این منجلاب، ارائه شد که البته ایران به دلیل عدم تحقق همه اهداف عملیات خیبر، آن ها را نپذیرفت.
خیبر اگرچه عزیزانی مانند حاج محمدابراهیم همت، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله و حمید باکری، قائم مقام لشکر عاشورا را از ما گرفت، اما با تحمیل ۱۵ هزار کشته و زخمی و بیش از هزار اسیر به عراق، برگ زرینی در تاریخ حماسه ایرانیان به ثبت رساند.
همچنین تجربیات به دست آمده از همین عملیات بود که باعث شد تا ایران بزرگ، با تقویت و توسعه یگان‌های دریایی خود برای انجام بهتر عملیات های آبی – خاکی، سنگ بنای تاسیس نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را پی‌ریزی کند، نیرویی که اخیرا نیز در عرصه آب‌های نیلگون خلیج همیشه فارس، ناوگان متجاوز آمریکایی را به زانو درآورد و یک بار دیگر اقتدار و صلابت ایران اسلامی را به رخ جهانیان کشید.
