قانون "محدودیت روادید" که عملاً حداقل‌های خروجی برجام اعم از رفع تحریم‌های احتمالی، سرمایه‌گذاری خارجی، صنعت توریسم، توسعه تبادلات علمی، توسعه زیرساخت های پزشکی نوین و ... را به‌صورت آنی و طولانی مدت تحت الشعاع قرار می دهد.

گروه سیاست جهان نیوز، علی قلهکی ـ  رئیس جمهور پس از دور جدید تحریم های ایالات متحده آمریکا در نامه ای خطاب به وزیر دفاع، خواستار تقویت بنیه دفاعی کشور شد. این اقدام روحانی در حالی با ترجیع بند "در صورت تکرار" مزین شده که در هفته های گذشته این دومین پالس منفی آمریکا بر ضد "برجام" بوده است.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در نامه‌ای به کنگره این کشور اعلام کرده است که دولت قصد دارد تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران اعمال کند. در همین راستا روزنامه وال استریت ژورنال جزئیات بیشتری از این تحریم‌ها که قرار است علیه برنامه موشکی ایران اعمال گردد، منتشر کرده است. برخی از یازده فرد و شرکت‌هایی که قرار است تحریم شوند به شرح زیر است:

* شرکت بازرگانی «مبروکه» (Mabrooka) مستقر در دوبی

* شرکت «آنهوی لند گروپ» (Anhui Land Group Co.) مستقر در هنگ‌کنگ

* حسین پورنقش‌بند» مالک شرکت مبروکه

*جواد موسوی» مدیر اقتصادی گروه صنعتی شهید همت

*مهدی فرحی» از مقامات پشتیبانی نیروهای مسلح

*محمد هاشمی» از مقامات پشتیبانی نیروهای مسلح

*دو کارمند دیگر وزارت دفاع که نام آنها هنوز منتشر نشده است.

در مورد تحریم های جدید که بر پایه فعالیت های موشکی ایران شکل گرفته، باید بررسی را از تحریم هایی که "صدور ویزا" برای سفر کنندگان به ایران را هدف قرار داد، آغاز کرد.

قانون «محدودیت صدور روادید برای مسافران ایران» توسط اوباما امضا شد؛ ولی اقدام در خور تحسینی از سوی رئیس جمهور انجام نگرفت و دولت، تنها به چند اظهار نظر در حد وزیر خارجه و معاونانش اکتفا کرد. این در حالی بود که در بعد بین المللی و داخلی "تحریم ویزایی" اوباما اثری دو چندان را داشته و دارای اثر گذاری مضاعفی نسبت به دور جدید تحریم های موشکی بود.

قانون "محدودیت روادید" که عملاً حداقل‌های خروجی برجام اعم از رفع تحریم‌های احتمالی، سرمایه‌گذاری خارجی، صنعت توریسم، توسعه تبادلات علمی، توسعه زیرساخت های پزشکی نوین و ... را به‌صورت آنی و طولانی مدت تحت الشعاع قرار می دهد.

به نظر می رسد که دولت روحانی سعی نموده طی ماه های اخیر ابدا اقدام عملی و یا حتی اظهار نظری در راستای ضدیت و یا نقد "برجام" حتی در داخل کشور هم انجام ندهد، اما پس از دو اقدام ضد برجامی دولت آمریکا، سعی نموده موضعی غیر قابل انتظار را در مورد سری جدید ضد تحریم های آمریکا بگیرد. اگر چه چند خط نگاشته شده در مورد غیر قابل انتظار بودن این واکنش روحانی از سوی منتقدین روند مذاکرات هسته ای، چندان قابل امتیاز دهی نیست.

روحانی در نامه خود به وزیر دفاع تلاش کرده تا ضمن مهار سیل انتقادات به تحریم های دوم آمریکا، با اذعان به "ادامه سیاست‌های خصمانه و دخالت نامشروع و غیرقانونی دولت آمریکا در زمینه حق تقویت قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران" به وزیر دفاع دستور دهد: "در چارچوب سیاست‌های دفاعی مصوب، برنامه تولید انواع موشک‌های مورد نیاز نیروهای مسلح با سرعت و جدیت بیشتری ادامه یابد".

دولت روحانی حتی فکر هم نمی کرد که جوهر برجام هنوز خشک هم نشده دو "دبه" در اجرای آن مشاهده شود؛ دولتی که تمام توان خود را در ۲۸ ماه اخیر معطوف به خروجی این مذاکرات هسته ای گذاشته و در ظرف اقتصادی خود چیزی جز گشایش های اقتصادی احتمالی پسابرجام ندارد. روحانی از یک سو دست به عصا بوده، چون ممکن است لحظه ای دیگر با توقف "برجام" انتخابات مجلس را در وهله اول و در مرحله بعد انتخابات ریاست جمهوری را از دست دهد و از طرف دیگر با وجود منتقدینی که با کلیدواژه «دولت رکود» و در اعتراض به رکود طاقت فرسای اقتصاد کشور، هر روز نقدهای مخاطب پسند و "درک شدنی" را منتشر می کنند، لابد سخت بوده که خودنویس بر دستان رئیس جمهور روان گردد و فرمان توقف "برجام" را امضا و مهر نماید.

فرض ایالات متحده در ایجاد و سامان دهی سری جدید از تحریم ها بر اساس آزمایش موشکی عماد و آزمایش موشکی اعلام نشده از سوی سپاه پاسداران بوده و این در حالی است که سخنگو و جانشین سپاه پاسداران آزمایش موشکی و از نوع بالستیک را با قوت رد کرده است. بهانه ای که این بار آمریکایی بر روی آن دست گذاشته اند تا نسل جدید تحریم های ضد ایرانی را به سبد خصومت خود علیه ملت ایران اضافه کنند، قابل تامل است. زیرا هر بالستیکی بالقوه توانایی حمل کلاهک هسته ای را دارا می باشد و این بهانه ای است تا مدت زمانی طولانی به دست طرف آمریکایی برای اعمال فشارهای غیر قانونی بر ضد ایران می تواند قرار گیرد.

رئیس جمهور در نامه خود به وزیر دفاع از جمله "در صورت تکرار......" استفاده می کند، که این نشان از آن دارد که دستوری مبنی برافزایش برد و توسعه صنعتی موشکی ایران در شرایط فعلی از سوی روحانی صادر نشده بلکه صرفا دستور آماده باش به وزیر دفاع در صورت اضافه شدن سری سوم تحریم های "پسابرجامی" از سوی دولت آمریکا داده شده است و یا با نگاه بدبینانه دستور رئیس جمهوری به وزیر دفاع تنها در صورتی قابل اجراست که تحریم های آمریکا از نوع موشکی بر ضد ایران اعمال شود!

اما رهبر انقلاب در نامه خود در مورد الزامات "برجام" خطاب به روحانی فرمودند: در سراسر دورهٔ هشت‌ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (ازجمله بهانه‌های تکراری و خودساختهٔ تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوبهٔ مجلس، اقدام‌های لازم را انجام دهد و فعالیت‌های برجام را متوقف کند.

با این حساب، دولت قانونا موظف است در برابر "هر نوع تحریمی" اجرای برجام را متوقف کرده و روال سابق فعالیت های هسته ای کشورمان را از سر بگیرد اما با انتشار نامه روحانی، عملا در برابر قوانین مذکور مقاومت نشان داده شده و از اجرای آن به صورت غیرمستقیم اعلام سرپیچی صورت گرفته است.

"روشن است که برنامه موشکی ایران به‌هیچ‌وجه جزئی از برجام نبوده" و این به نوعی این شبهه را مطرح می کند که چرا رئیس و اعضای ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای بارها در مصاحبه های داخلی و خارجی خود به صراحت و بدون لکنت زبان تاکید نکرده اند که "قدرت موشکی" ایران غیرقابل مذاکره است؟

نکته جالب تر آنکه عراقچی در مصاحبه اخیر خود با بیان اینکه آزمایش‌های موشکی ما نقض قطعنامه (۲۲۳۱) است نه برجام! اظهار می دارد: "پاسخ قاطع ما به آمریکا پیشبرد برنامه‌های دفاعی است. "

چرا توقف برجام در حال حاضر منطقی است؟!

خروج تمام ذخایر اورانیوم ایران از کشور آن هم به حجم تقریبی یازده تن، بیشتر برگ برنده هسته ای کشور را از دسترس تیم مذاکره کننده هسته ای خارج نمود. بعد از این اقدام فوق اعتماد ساز کشورمان یقینا دولت مردان منتظر واکنش مثبت دولت امریکا به آن بودند که با تحریم های موشکی جدید بر ضد کشورمان مواجه شدند.

نوع برخورد آمریکا از اوباما گرفته تا کنگره و سنا پروسه ای قهرآمیز با پرونده هسته ای ایران بوده که سعی نموده اند آن را قبل از اجرا دچار اخلال جدی کنند (توسط قانون محدوددیت صدور ویزا و تحریم های موشکی) که با توجه به این زنجیره اتفاقات، نمی توان آینده خوبی را برای برجام متصور شد.

دولت یازدهم برای حفظ حداقل آورده این مذاکرات _ که برجام بوده _ باید تمام تلاش خود را به کار ببرد و این چیزی نیست جز توقف مقطعی برجام برای مشخص شدن سرنوشت دو زنجیره اخیر تحریم ها. عمر "برجام" با توجه به تعلل دولت در برخورد با اقدامات خصمانه آمریکا قطعا کوتاه خواهد بود چون باعث سیاست پیشروی قدم به قدم طرف غربی شده و سرنوشتی به مانند این روزها را باعث می شود. آنچه این روزها انجام می شود، اجرای یک طرفه برجام صرفا از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران است.

طرف غربی به خوبی می داند که نامه روحانی به وزیر دفاع صرفا مصرف داخلی داشته و چندان آن را جدی نمی پندارد. اگر چه شاید در کوتاه مدت این اقدام روحانی به نفع جمهوری خواهان کنگره باشد و بتواند التیامی برای برخی در داخل کشور از باب برخورد با خصومت های آمریکا باشد، ولی دولت اوباما این نامه رئیس جمهور ایران را تا وقتی که منتج به قطع اجرای "برجام" تا متوقف کردن زنجیره تحریم ها ضد ایران نشود، چندان به حساب نمی آورند.
منبع: الف