موسسه علوم و امنیت بین المللی که به سازمان سی و وزارت خارجه امریکا درباره مسائل فنی مرتبط با برنامه هسته ای ایران مشورت می دهد، اعلام کرد سرعت برچیدن ماشین های سانتریفیوژ در نطنز و فردو بیش از حد انتظار است.

به گزارش جهان به نقل از ایران هسته ای، این موسسه در مقاله ای که روز توسط دیوید آلبرایت که روز ۱۸ نوامبر (۲۷ آذر) روی وب سایت آن منتشر شده، ارزیابی کرده است که سرعت متوسط روزانه برچیدن ماشین ها در ایران زیاد است.

«ایران هسته ای» پیش تر هشدار داده بود که ممکن است سازمان انرژی اتمی از سوی مقام های سیاسی برای برچیدن سریع ماشین ها تحت فشار باشد.

ایران در حالی برچیدن ماشین ها در نطنز و فردو را آغاز کرده است که نه تنها تضمینی برای لغو تحریم ها در کار نیست بلکه حتی در این باره هم که آژانس تا روز ۱۵ دسامبر (سه شنبه، ۲۴ آذر) PMD را ببندد، اطمینانی وجود ندارد.

گزارش آژانس نشان می دهد به همراه ماشین ها زیرساخت های مرتبط با آنها هم در حال برچیده شدن است و این بدان معناست که در صورت خلف وعده غرب، ایران امکان ناچیزی برای تلافی خواهد داشت.

متن کامل ارزیابی آلبرایت در ادامه می آید:

یافته های مهم

۱- ایران از ۱۸ اکتبر سال ۲۰۱۵ که معروف به «روز تصویب» است چهار هزار و ۱۱۲ دستگاه سانتریفوژ IR-۱ و زیرساخت مرتبط با آن را از سالن A در مرکز غنی سازی نطنز منتقل و در سالن B ذخیره کرده است. ایران به طور متوسط روزانه حدود ۱۴۷ دستگاه سانتریفوژ IR-۱ را منتقل کرده است. بر این اساس ایران برای برچیدن تعداد لازم از این سانتریفوژها در مرکز غنی سازی نطنز براساس برنامه جامع اقدام مشترک، به یک ماه و نیم دیگر زمان نیاز خواهد داشت. به نظر می رسد ایران سریعتر از حد انتظار در حال برچیدن این سانتریفوژها است.

۲- ایران از تاریخ ۱۸ اکتبر سال ۲۰۱۵ همچنین ۱۶۰ دستگاه سانتریفوژ نوع IR-۲m و زیرساخت مرتبط با آن را از سالن A در مرکز غنی سازی منتقل و در سالن B ذخیره کرده است. بر این اساس ایران به طور متوسط روزانه شش دستگاه از این نوع سانتریفوژ را برچیده است.

۳- ایران از تاریخ ۱۸ اکتبر سال ۲۰۱۵، ۲۵۸ دستگاه سانتریفوژ IR-۱ و زیرساخت مربوط به آن را از مرکز غنی سازی فردو منتقل کرده است.

۴- ایران تا نوامبر سال ۲۰۱۵ ۷/۴۴ کیلوگرم اورانیوم را به شکل اکسید تبدیل کرده و تاکنون ۳۰ کیلو و ۴۰۰ گرم از این ماده تغییر شکل یافته را برای تولید سوخت مورد نیاز رئاکتور تحقیقاتی تهران به کار گرفته است.

۵- ایران تا تاریخ نهم نوامبر سال ۲۰۱۵، ۲۳۳۰ کیلوگرم اورانیوم به شکل اورانیوم غنی شده ۵ درصد تولید کرده است.

۶- آژانس گزارش کرده براساس نقشه راه جداگانه بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی همه فعالیت های توافق شده، تا تاریخ مورد نظر یعنی ۱۵ اکتبر تکمیل شده است. گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی شامل هیچگونه جزئیات درباره یافته های اولیه در تحقیقات درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران نیست. آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام می کند تا ۱۵ دسامبر گزارشی را درباره موضوع ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران به شورای حکام آژانس ارائه خواهد کرد. گزارش پادمان های آژانس شامل جزئیات درباره توافق های جنجالی بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی ازجمله نمونه برداری های محیطی از مرکز پارچین نیست.

۷- براساس ارزیابی های صورت گرفته در این گزارش آژانس، ایران به طور کلی ۱۲ هزار و ۶۳۹ کیلو و ۶۰۰ گرم هگزافلورید اورانیوم کمتر غنی شده ۵/۳ درصد در اختیار دارد.

تحولات مربوط به برنامه جامع اقدام مشترک

در تاریخ ۱۸ اکتبر سال ۲۰۱۵ «روز تصویب» برنامه جامع اقدام مشترک فرا رسید. آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام می کند فعالیت های مقدماتی مرتبط با راستی آزمایی و نظارت بر تعهدات هسته ای ایران را در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک آغاز کرده است.

موسسه علوم و امنیت بین المللی مجموعه ای از تحلیل ها را درباره مفاد برنامه جامع اقدام مشترک ارائه کرده است. این موسسه به تجزیه و تحلیل گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی و دیگر نهادهای سازمان ملل متحد درباره ایران ادامه خواهد داد و همچنین تحولات جدید ازجمله پایبندی ایران به برنامه جامع اقدام مشترک را زیر نظر خواهد داشت و ارزیابی خواهد کرد.

اجرای پروتکل الحاقی در روز اجرا

ایران در «روز تصویب» به آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد به طور موقت پروتکل الحاقی و کد اصلاحی ۱/۳ را اجرا خواهد کرد تا اینکه مجلس ایران آن را تصویب کند.

میزان تولید هگزافلورید اورانیوم کمتر غنی شده ۵/۳ درصد در مرکز غنی سازی نطنز تا تاریخ ۳۱ اکتبر سال ۲۰۱۵ ، ۱۵ هزار و ۵۲۵ کیلوگرم گزارش شده است. مرکز نطنز مهم ترین تاسیسات غنی سازی ایران به شمار می رود که اکثر سانتریفوژهای نوع IR-۱ در آنجا نصب است.

بین ۱۰ نوامبر سال ۲۰۱۳ و هجدهم اکتبر سال ۲۰۱۵ (روز تصویب)، ایران ۹۰ آبشار از سانتریفوژهای IR-۱ را به طور کامل نصب کرد که تعداد سانتریفوژها در این ۹۰ آبشار، ۱۵ هزار و ۴۲۰ دستگاه سانتریفوژ IR-۱ است. با این حال ایران بین ۱۸ اکتبر و ۱۵ نوامبر سال ۲۰۱۵، چهار هزار و ۱۱۲ دستگاه سانتریفوژ IR-۱ و زیرساخت مرتبط با آن را از سالن A در مرکز مرکز غنی سازی نطنز منتقل و در سالن B ذخیره کرده است.

نصب سانتریفوژهای پیشرفت در مرکز غنی سازی نطنز

ایران در نامه ای به آژانس بین المللی انرژی اتمی به تاریخ ۲۳ ژانویه سال ۲۰۱۳ اعلام کرد از سانتریفوژهای پیشرفته IR-۲m در یکی از واحدهای تولید سالن A استفاده خواهد شد. این بیانیه ایران به طور گسترده اینگونه برداشت شد که این کشور قصد دارد حدود سه هزار دستگاه سانتریفوژ IR-۲m را نصب کند.

ایران براساس برنامه اقدام مشترک موافقت کرد نصب هرگونه سانتریفوژ بیشتر را متوقف کند و غنی سازی با استفاده از سانتریفوژهای IR-۲m را آغاز نکند. با این حال بین ۱۸ اکتبر و ۱۵ نوامبر سال ۲۰۱۵ ایران ۱۶۰ دستگاه سانتریفوژ از نوع IR-۲m و زیرساخت مرتبط با آن را از سالن آن در مرکز غنی سازی نطنز منتقل و در سالن B این مرکز ذخیره کرد. ایران با استفاده از این سانتریفوژها غنی سازی را آغاز نکرده بود.

تحقیق و توسعه سانتریفوژ در تاسیسات غنی سازی سوخت آزمایشی نطنز

ایران از ادامه فعالیت های تحقیق و توسعه سانتریفوژ خود در چارچوب برنامه اقدام مشترک خودداری نکرد. این کشور براساس برنامه جامع اقدام مشترک با محدودیت های بیشتری روبرو خواهد شد. ایران براساس برنامه جامع اقدام مشترک توافق کرد هگزافلورید اورانیوم را به هیچ سانتریفیوژی تزریق نکند.

گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی شامل هیچ اطلاعات خاصی درباره عملکرد سانتریفوژهای پیشرفته ایران نیست زیرا آژانس قادر به دریافت اطلاعات درباره اورانیوم غنی شده تولیدی در این سانتریفوژها نیست و بر این اساس نمی تواند درباره عملکرد آنها قضاوت کند.