کوبا، انگیزه انتخاباتی یا پیامی برای ایران
دوشنبه ۸ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۰۶
کد مطلب: 398688
اين پرسشي است که بسياري از تحليلگران سياست خارجي ايالات متحده در روزهاي گذشته به آن فکر کرده اند.
در تحليل تصميم اوباما براي اعلام عادي سازي رابطه با کوبا پس از ۵ دهه خصومت، بايد مولفه هاي متنوعي را در نظر بگيريم.
برخي از منظر معادلات بين المللي معتقدند همچنان که پوتين شبه جزيره کريمه را تصاحب کرد، اوباما نيز قصد دارد با کمي نرمي در سياست ها، جزيره کوبا را تصاحب کند، البته هر يک به روش خودش! با اين حال اين تصميم جديدي نيست و تمام اين ۵ دهه خصومت دقيقا با همين هدف سپري شده است.
برخي ديگر معتقدند که با کاهش قيمت نفت و کاهش امکان اتکاي هاوانا به کاراکاس، پايتخت ونزوئلا در تبادلات اقتصادي (از جمله فروش قند و خريد نفت ارزان قيمت) رائول کاسترو با اوباما همراهي کرده است.
با اين حال به نظر نمي رسد که تحولات کوتاه مدت اين چنيني، دلايل تصميم بلند مدت آن چناني باشد.
بدون شک کوبايي ها و آمريکايي ها از سال ها پيش ارزيابي بلندمدت براي اين تصميم را آغاز کرده بودند.
همچنان که آن ها، ماه ها قبل از کاهش قيمت نفت و تضعيف اقتصاد ونزوئلا، مذاکرات محرمانه را با کمک کانادا پشت سر گذاشته بودند.
۱.انگيزه هاي داخلي اوباما جدي بود
گروهي ديگر از تحليلگران نقش انگيزه هاي انتخاباتي دموکرات ها و اهميت سبد آراي اين حزب را در چرخش دولت اوباما در قبال کوبا اساسي مي دانند.
به نظر مي رسد نقش جامعه کوبايي هاي آمريکا در اين رويداد اساسي بوده است. جمعيت قابل توجّهي از کوبايي هاي آمريکايي در فلوريدا، نزديک ترين ايالت آمريکا به کشور کوبا ساکن هستند.
اگرچه گفته مي شود که آن ها عموما مخالفان دولت هاوانا هستند، اما همزمان مخالف تدابير سرسختانه عليه مردم کوبا هستند.
دموکرات ها معتقدند با اين تصميم جديد، کوبايي هاي آمريکايي بيشتري به آن ها راي خواهند داد. بايد توجه کنيم که رفع محدوديت ها عليه کوبا از شعارهاي حزب دموکرات و شخص باراک اوباما بوده است.
اوباما در سال ۲۰۰۹ هم وقتي قدرت را به دست گرفت تلاش کرد به وعده هاي انتخاباتي خود در زمينه کوبا عمل کند.
او در نخستين گام قوانيني که در زمان کلينتون براي تسهيل سفر و ارسال بسته هاي پستي به کوبا وجود داشت را احيا کرد.
مولفه چانه زني جامعه کوبايي هاي آمريکا درباره موضوع تحريم هاي اين کشور عليه کشورمان صدق نمي کند.
شمار کوبايي هاي آمريکايي بالغ بر ۳ ميليون نفر است، در حالي که شمار ايراني هاي آمريکايي ۴۵۰ هزار نفر برآورد مي شود.
کوبايي هاي آمريکايي در موضوعات سياسي اين کشور درگير مي شوند، در حالي که ايراني هاي مقيم آمريکا عموما از سياست يا هرچه به سياست ربط داشته باشد کناره مي گيرند.
۲.اوباما هنوز براي لغو تحريم هاي کوبا کاري نکرده است
نکته مهم ديگر اين که اگرچه ۲ دولت در واشنگتن و هاوانا از عادي سازي روابط سياسي سخن گفته اند، اما در سياست هاي تحريمي آمريکا عليه کوبا هنوز تغييري ايجاد نشده است.
اوباما هنوز سياست هاي تحريمي عليه کوبا را تغيير نداده و قصد ندارد که از قابليت صدور دستور اجرايي رئيس جمهور براي لغو تحريم هاي کنگره عليه مردم کوبا استفاده کند.
در حال حاضر به رغم تصميم ۲ دولت براي عادي سازي روابط، قانون تحريم هاي جامع عليه مردم کوبا موسوم به هلمز-برتون همچنان برقرار است.
اوباما حتي در سال ۲۰۰۹ هم با اين که مراودات با کوبا را تسهيل کرد، اما با رفع تحريم ها عليه کوبا مخالفت کرد. ( براي اطلاعات بيشتر در اين زمينه به گزارش خبرگزاري رويترز با عنوان House votes to ease limits on Cuba trade, travel مراجعه کنيد.)
بايد توجه کنيم که اساسا آمريکايي ها مبناي سياست شان در قبال کشورهايي مانند کوبا، "ديپلماسي اجبار" از طريق "اعمال تحريم" است.
به عبارت ديگر هرگونه تغييري در سياست هاي داخلي کوبا در نگاه آمريکايي ها نتيجه تحريم ها به نظر مي رسد.
تحريم ها به عنوان ابزار اصلي سياست خارجي آمريکا عليه کشورهايي که سياست آن ها را نمي پسندد، نقش محوري دارند.
در اين شرايط راه رفع تحريم ها يا افزايش قدرت کشور تحريم شونده و اجبار کشور تحريم کننده به لغو تحريم هاست و يا تغيير کشور تحريم شده تا جايي که کشور تحريم کننده اعلام رضايت کند.
هدف آمريکايي ها در تغيير تاکتيک کنوني شان هم تغيير در کشور کوبا است.
۳.سرمايه سياسي اوباما فقط کفاف کوبا را مي دهد
آن چه اوباما درباره کوبا انجام داده - هرچند اندک – باانتقاد شديد جمهوري خواه ها و نئوکان ها روبرو شده است.
برخي معتقدند اعضاي جمهوري خواه کنگره در ماه هاي آينده از طريق تصويب نکردن بودجه براي ايجاد سفارت در هاوانا و عدم تاييد سفير پيشنهادي دولت اوباما در کوبا مخالفت شان را با اين تصميم عملا ابراز مي کنند.
مسئله مهم اين است که سرمايه سياسي دولت دموکرات اوباما در برابر کنگره جديد با اکثريت جمهوري خواه، ميزان ثابت و معيني بوده است.
باراک اوباما مخير بود که اين سرمايه را صرف پرونده ايران کند و يا اين که صرف پرونده هاي ديگر بکند.
پرونده کوبا به اندازه کافي در آمريکا جنجال برانگيز هست که پرداختن به آن به همه سرمايه سياسي اوباما نياز داشته باشد.
به ويژه اگر باراک اوباما – با احتمال اندک - بخواهد برخلاف رويه اش در ۶ سال گذشته حمايتش از تحريم ها را متوقف کند و با صدور دستور اجرايي – که از اختيارات رئيس جمهور آمريکا است – قانون کنگره براي تحريم کوبا را لغو يا موقتا متوقف کند.
۴.ما چه بايد بکنيم؟
با توجه به آن چه گفته شد، کوبا مقدمه ايران نيست، حداقل در دولت باراک اوباما! حال ما چه بايد بکنيم؟ امروز پس از تجربيات مختلف در حوزه هاي امنيتي و ديپلماتيک، خودباوري ملي در اين زمينه افزايش يافته است.
بايد باور داشته باشيم که کنگره از دمشق دورتر نيست و بايد در برنامه ريزي بلند مدت مان در قبال ايالات متحده به واقعيت هاي پيش رو توجه کنيم.
تلاش ديپلماتيک ايران در ۲ سال مانده از دولت اوباما اگرچه ممکن است به رفع تحريم ها منجر نشود، اما بايد صرف تامين مقدمات آن شود.
در اين تلاش برنامه ريزي براي جمهوري خواه ها نقش اساسي دارد. دولت بعدي در آمريکا چه دموکرات باشد و چه جمهوري خواه، ما بايد براي جمهوري خواه ها برنامه داشته باشيم.
