مرثیه سینمای مستند برای تمدن پهلوی!
شنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۵۵
کد مطلب: 395008
می‌خواستیم روی صحبتمان با کارگردان مستندی باشد که وقتی خاطرات «نی‌آوران»ش را دیدیم شک کردیم مرکزی که حیات وجودی‌اش به رگ‌های انقلاب گره خورده می‌تواند اینچنین اثری بسازد که در آن آشکارا تمدن پهلوی تبلیغ شود. بعد که دیدیم رفت سراغ سوژه‌ای جدید و قرار شد تاریخچه خیابان ولیعصر را به بهانه چنارهای آن زیر و رو کند.؛تنمان لرزید. تنمان لرزید چون قرار نبود این مستند را بی‌بی‌سی فارسی، من و تو و یا حتی صدای آمریکا تولید کند. در شناسنامه این مستند آمده بود:«محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی».
اما یک دلخوشی برای عدم این تن لرزه یا به تعبیر دوستان دلواپسی داشتیم«مدیران مرکز؛ که همگی کارکشته و انقلابی هستند». پس منتظر شدیم تا زمان نمایش فیلم در جشنواره فرا برسد. فیلم را که دیدیم مانده بودیم چه بگوئیم. ارجاعات فیلم به پهلوی، به خدمات رضا شاه، به آن همه خوبی در ۳۵ سال قبل و این همه ویرانی در ۳۵ سال بعدی را که روی پرده جشنواره سینماحقیقت دیدیم. بغض گلویمان را فشرد از آنچه دارد در مدیریت سینمای ما می‌‌گذرد. از اینکه در جشنواره‌ای که بخش از آن به نام سید شهید آوینی نامگذاری شده؛ آثاری به نمایش در می‌آیند که در ظاهر قصد گره‌گشایی از یک بازه‌زمانی حدودا ۱۰۰ ساله آن هم با موضوع چنار دارد. اما فیلم که بر پرده نقش می‌بندد ادای دینی است که به همه مظاهر تمدن پوشالی پهلوی؛ ادای دینی به همه آنچه باعث شد تا اهالی چهار‌راه ولیعصر به پائین بر علیه همه آن ظواهر تمدن پوشالی و بر پایه سکس حکومت پهلوی بنیان گذاشته شد.
فیلم ما را با خود از میدان راه اهن تا تجریش همراه می‌کند و در این همراهی با خانه‌های مختلفی می‌برد که حتما بخشی از تاریخ بزرگترین چنارستان جهان است، اما ظاهرا جناب کارگردان تصویر کم دارد و برای همین لازم می‌بیند که گوگوش و ستار گرفته تا رقص و شادی مردم پس از انتخابات ۹۲ را در فیلمش نشان دهد. رقص و شادی که اتفاقا با اسلوموشن کردن تصویر و تمرکز بر زنانی که حرکات موزون می کنند چند دقیقه‌ای حواسمان را پرت می‌کند که آیا «چنارستان» است یا...
همه این‌ها گذشت؛ بغضمان را برای خودمان نگه داشتیم و گفتیم اشکالی ندارد. در این جشنواره کارهای خوبی هم دیده شد. «اتاق جنگ» را نشان دادند که شاید بعد از این هیچوقت از قوطی در نیاید.«چه کسی ما را کشت؟» را هم دیدیم که البته زمزمه‌های حذفش از جوایز را با وجود اعلام قبلی شنیده بودیم. پس سکوت کردیم تا به «فی قلوبهم مرضا» از جناب مدیر جوان و انقلابی مرکز متهم نشویم.
سکوت کردیم تا یک بار دیگر کسی نگوید «شما فقط بلد هستید بقیه را بزنید» و «به ما اعتماد کنید و جواب این اعتماد را روی پرده ببینید». ما سکوت کردیم و شما آقای طباطبایی‌نژاد جلوی دوربین‌های شبکه‌های تلویزیونی با لبخندی از رضایت گفتید:«خوشحالیم که این جشنواره باعث شد تا مردم با سینمای مستند آشتی کنند».
ما سکوت کردیم تا مردم مورد نظر شما با سینمای مستند آشتی کنند و لابد به همین دلیل فکر کردید سکوت کرده‌ایم که چنارستانتان را در ۵ بخش نامزد کردید. یاد گفت‌وگوی سال گذشته خودمان با شما افتادیم که با حلاوت خاصی ما را متهم به نشر اکاذیب کردید و از مستندساز جوانتان جوری دفاع کردید که ماهم باورمان شد می‌توانید کارگردانی را به تعبیر خودتان از ساخت فیلمش(خاطرات نی‌آوران) ناراحت شده‌اید را به مسیر درست برگردانید(مسیر انقلاب پیشکش شما و دوست جوان مستندسازتان). اما به ما ثابت شد شما در هر صورت کار خودتان را می‌کنید. به شیوه خودتان با تمام قدرت می‌آئید به میدان تا مثلا ما را سر جایمان بنشانید اما... این مستند واقعا ارزش آنرا داشت که در ۵ بخش اصلی مسابقه جشنواره‌تان نامزد شود؟
آقای مدیر ما با سازنده اثر کار نداریم که مبادا به تعبیر شما و دوستانتان به کج‌فهمی متهم شویم؛ اما می‌توانیم بدون تعارف با شما حرف بزنیم. شمایی که ظاهرا چند صباحی از تلویزیون ماموریت یافته‌اید تا وضعیت مستند را در کشور سروسامان بدهید؛ می‌خواهید این کار را با جایزه دادن به امثال «چنارستان‌ها» بکنید؟
اگر می‌خواهید به چنارستانتان جایزه بدهید یکبار دیگر ارجاعات تصویری این فیلم در خدمات تمدنی پهلوی‌ها را در خلوت خودتان در طبقه سوم مرکز گسترش ببینید.اما بعدش بپرسید که اگر پهلوی اینقدر خوب بود چرا مردم در همین چنارستان پر از کافه‌ها و کاباره‌های جذاب انقلاب کردند؟
