۱۰ روز از سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری درباره حوزه فرهنگ و نگرانی ایشان از وضعیت فرهنگی کشور گذشت.

به گزارش جهان، ایشان در این دیدار با اشاره به جایگاه و اهمیت فرهنگ در نظام اسلامی فرمودند:«یك مسأله هم مسأله‌ى فرهنگ است؛ كه آقایان هم حالا معلوم شد كه نگرانى دارید، بنده هم نگرانم. مسأله‌ى فرهنگ، مسأله‌ى مهمى است. اساس این ایستادگى، این حركت و در نهایت ان‌شاءالله پیروزى، بر حفظ فرهنگ اسلامى و انقلابى است و تقویت جناح فرهنگى مؤمن، تقویت این نهال هایى كه روییده است در عرصه‌ى فرهنگ ... اگر رخنه‌ای در فرهنگ ایجاد شود مثل مشکلات اقتصادی نیست که بتوان با سبد کالا و یارانه نقدی آن را رفع کرد!»

ایشان همچنین رهنمود‌هایی نیز درباره بهبود وضعیت فرهنگی کشور بیان نمودند؛ رهنمود‌هایی که باید توسط نهاد‌های فرهنگی اجرایی شوند.

توجه وزارت ارشاد به مسائل حاشیه ای به جای محورهای اصلی

اما نگرانی رهبر انقلاب در حوزه فرهنگ در حالی مطرح شد که تنها ۶ ماه از آغاز به کار دولت می گذرد و پرداختن وزارت ارشاد به مسائل حاشیه ای مانند پیگیری مجوز کتاب "کلنل"، برداشتن ممیزی ها، خواننده تک خوان زن، اکران فیلمهای سیاه و حاشیه دار و... در کنار کم توجهی به مسایل اساسی فرهنگ کشور قاعدتا بی ارتباط با نگرانی های ایشان نبوده است.

نمی توانیم دغدغه های فرهنگی کشور را به طور کامل برطرف کنیم

بیانیه وزارت ارشاد و لبیک مسؤولان این وزارتخانه پس از فرمایشات مقام معظم رهبری نیز قابل توجه بود، هر چند علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در یک نشست خبری پس از صدور این بیانیه گفت:«به مقام معظم رهبری گفتم که نه وزرای قبلی و نه من نمی توانیم دغدغه های فرهنگی کشور را به طور کامل برطرف کنیم چون کار پیچیده ای است.»

علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این بیانیه آورده بود:«سخنان حکمت‌آمیز رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار نمایندگان محترم مجلس خبرگان، همچون همیشه روشنگر مسیر حرکت کشور به ویژه در حوزه فرهنگ بوده و دیدگاه حکیمانه، عالمانه و واقع‌بینانه معظم‌له راهگشای مدیران فرهنگی کشور و همه اهل فرهنگ و هنر به افق‌های رشد و تعالی است و بر عزم و همت آنان در صیانت از هویت دینی، ملی و انقلابی کشور خواهد افزود.»

سخنان ایشان مرتبط با همه دستگاه های فرهنگی است نه فقط ارشاد!

اما نکته قابل توجه درباره بیانات رهبر معظم انقلاب این است که قاعدتا سخنان ایشان مرتبط با همه دستگاه های فرهنگی است نه فقط وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی!

هرچند وزارت ارشاد تنها یکی از این دستگاه هاست و البته نقش بسیار مهمی هم در پیشبرد اهداف فرهنگی دارد.

رئیس حوزه هنری: به خاطر كوتاهی هایمان از محضر ایشان پوزش می طلبیم

در این زمینه محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، پس از وزارت ارشاد از اولین مدیران فرهنگی بود که به این بیانات واکنش نشان داد. وی در دیدار با کارمندان انتشارات سوره مهر به بیانات مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت:«مخاطب فرمایشات رهبری همه مسؤولان كشور به ویژه مدیران فرهنگی هستند. همه ما با توجه به میزان امكانات و جایگاه مان مسؤولیم و باید نسبت به كوتاهی هایمان پاسخگو باشیم. حوزه هنری هم هر چند بارها فعالیت هایش مورد رضایت ایشان قرار گرفته اما به خاطر كوتاهی هایش از محضر ایشان پوزش می طلبد.»

اما سؤال اینجاست که دلیل سکوت سایر دستگاه های فرهنگی چون شورای عالی انقلاب فرهنگی، آموزش و پرورش، وزارت علوم، صدا و سیما و... چیست؟

خطاب رؤسای دانشگاه ها
فرهنگ يعني خلقيات و ذاتيات بومی يک جامعه و ملت

مقام معظم رهبری در یکی از دیدارهایشان با روساي دانشگاه ها درباره فرهنگ در دانشگاه ها چنین فرمودند:«ما فرهنگ را بستر اصلي زندگي انسان ‌مي‌دانيم نه فقط بستر اصلي درس خواندن و علم آموختن. فرهنگ هر کشور بستر اصلي حرکت عمومي آن کشور است حرکت سياسي و علمي‌اش در بستر فرهنگي است. فرهنگ يعني خلقيات ذاتيات يک جامعه و بومي يک ملت. تفکراتش ايمانش، آرمانش، اينها تشکيل دهنده مباني فرهنگ يک کشور است.»

تعاریف ایشان از فرهنگ در دیدار با روسای دانشگاه های سراسر کشور نمی تواند جز تاکید بر وظیفه خطیر این دستگاه انسان ساز باشد. سکوت این دستگاه در مقابل بیانات مهم 15 اسفندماه در دیدار با خبرگان رهبری نیز جای تامل دارد!

خطاب به اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی
همه ما در قبال مسائل فرهنگی و فرهنگ عمومی مسؤولیت شرعی و قانونی داریم

رهبر انقلاب، آذرماه سال جاری نیز در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی دغدغه های خود در این حوزه مطرح کردند:«برای فعالیتهای فرهنگی، برنامه ریزی ضروری است و نمی توان انتظار داشت که فرهنگ کشور اعم از فرهنگ عمومی، فرهنگ نخبگان و فرهنگ دانشگاهی، به خودی خود پیش برود.»

ایشان حساس بودن و مقابله با مسائل مخرّب فرهنگی را از وظایف نظارتی حکومت دانستند و افزودند:«همه ما در قبال مسائل فرهنگی و فرهنگ عمومی کشور مسئولیت شرعی و قانونی داریم.» رهبر انقلاب با تأکید بر اینکه فرهنگ همواره متکی به حضور مردم است، افزودند:«سپردن مسائل فرهنگی به مردم نافی وظیفه نظارتی و هدایتی دولت نیست و حضور حکومت و دولت در عرصه فرهنگ نیز به معنای سلب حضور مردم نیست.»

شورای عالی انقلاب فرهنگی عالی ترین و بهترین مرکز فرهنگی کشور است

حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به برخی اظهارات غیر مسؤولانه در خصوص لزوم آزادی های فرهنگی همچون غرب، خاطر نشان کردند:«چرا هنگامی که غربی ها بر مسائل غیر معقول و انحرافی همچون اختلاط زن و مرد با عنوان تساوی زن و مرد، یا سبک زندگی خود با عنوان پیشرفت و تجدد لجاجت دارند، ما بر ارزشهای والای فرهنگ خود اصرار نداشته باشیم؟»

جایگاه و اهمیت شورای عالی انقلاب فرهنگی نکته ای بود که رهبر انقلاب اسلامی به آن اشاره کردند و گفتند:«شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از ابتکارات با برکت امام خمینی(ره) بود که عالی ترین و بهترین مرکز فرهنگی کشور است.»

حال سؤال اینجاست؛ در حالی که رهبر معظم انقلاب شورای عالی انقلاب فرهنگی را عالی ترین و بهترین مرکز فرهنگی کشور می دانند با گذشت ۱۰ روز از ایراد سخنرانی ایشان، دلیل سکوت و عدم همراهی این دستگاه بافرمایشات ایشان چه می تواند باشد؟

مأموريتِ محورى صدا و سیما: مديريت و هدايت فكر، فرهنگ، روحيه و...

رهبر معظم انقلاب در دیدار با مسؤولان صدا و سیما در سال ۸۳ نیز دغدغه های خود را درباره این رسانه و نقش بسزایی که در حوزه فرهنگ دارد اینگونه مطرح کردند:«مسأله‏ اصلى اين است كه ما جايگاه كشور و نظام جمهورى اسلامى را در جغرافياى بشرىِ عالم بشناسيم و ببينيم در جبهه‏ بندى‏ هاى بسيار وسيع و متنوع و پيچيده ‏اى كه در دنيا وجود دارد، ما كجا قرار داريم. وقتى به اين نكته توجه شد، نقش رسانه‏  ملى در اين مجموعه، بيشتر بارز و آشكار خواهد شد ... ما يك مأموريتِ محورى براى رسانه‏ ملى قائل هستيم، كه الزاماتى دارد و اين مأموريت ملى اهداف كلانى را هم با خودش همراه دارد. به‏ نظر ما آن مأموريتِ محورى عبارت است از مديريت و هدايت فكر، فرهنگ، روحيه، اخلاقِ رفتارى جامعه، جهت دهى به فكر و فرهنگ عمومى، آسيب ‏زدايى از فكر و فرهنگ و اخلاق جامعه، تشويق به پيشرفت - يعنى روحيه‏ دادن - و زدودن احساس عقب‏ ماندگى...»

با این اوصاف، صدا و سیما با این مسؤولیتهای خطیر و با توجه به دغدغه های ایشان و نگرانی معظم له درباره حوزه فرهنگ تا چه اندازه در کاستن این نگرانیها تلاش کرده و موفق بوده است و به راستی سکوت این نهاد فرهنگی در مقابل بیانات و نگرانی های ایشان به چه دلیل بوده است؟

آموزش و پرورش بايد براي نوجوانان و جوانان الگو سازي كند

در این میان نقش دستگاهی مانند آموزش و پرورش در رشد فرهنگی جامعه را نمی توان نادیده گرفت. رهبر معظم انقلاب در دیدار معلمان و مسئولان آموزش و پرورش در سال گذشته درباره اهمیت و جایگاه فرهنگیان دراین رسالت خطیر فرمودند:«عملكرد صحيح، با تدبير، و دلسوزانه معلم، قطعاً مي تواند بنيان مستحكمي را در جامعه پايه ريزي كند كه بسياري از مشكلات فرهنگي، اخلاقي و رفتاري، در آن حل شده باشد.»

ايشان همچنين با اشاره به فراگيري بي بديل وزارت آموزش و پرورش در سراسر كشور و حتي در دورترين نقاط، مسؤوليت اين وزارتخانه را مضاعف دانستند و افزودند:«در سالهاي اخير اقدامات قابل تقديري در آموزش و پرورش انجام شده كه مهمترين آنها تهيه سند تحول بنيادين است اما رسالت اصلي، اجراي اين سند تحول است.»

رهبر انقلاب اسلامي تأكيد كردند:«لازمه اجراي سند تحول بنيادين در آموزش و پرورش، برنامه ريزي دقيق و تهيه نقشه راه و عمل به آن، تا رسيدن به اهداف تعيين شده، است.»

حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به اهميت بسيار بالاي آموزش و پرورش در كشور و نقش آن در تربيت صحيح جوانان و ترويج فضائل اخلاقي در جامعه، خاطرنشان كردند:«آموزش و پرورش بايد براي نوجوانان و جوانان الگو سازي كند كه بهترين الگوها نيز نوجوانان و جوانان شهيد هستند.»

ايشان افزودند:«بايد رفتار و صفات ارزشمند شهدا از جمله غيرت، همت، صداقت، سلامت، فداكاري، بينش والا، رفتار نيك بامردم و پدر و مادر،‌ و همچنين دوستان در مقابل چشم نسل جوان امروز قرار داده شود.»

رهبر انقلاب اسلامي خاطرنشان كردند:«علاوه بر آموزش و پرورش، دستگاه هاي تبليغاتي، صدا و سيما، دستگاه هاي دولتي و روحانيون نيز در معرفي الگوها و الگوسازي در جامعه، مسئوليت سنگيني بر عهده دارند.»

به راستی دستگاهی با این همه مسؤولیت باید در مقابل سخنان معظم له سکوت کند یا...؟

انتظار از دستگاه های فرهنگی

درست است که آنچه مطالبه رهبر انقلاب است رفع این نگرانی هاست، نه صدور بیانیه، اما سکوت محض یا واکنش گذرا و ناشنیده از سوی افکار عمومی نیز نشان از انفعال و بی توجهی به نگرانی است که پایه فعالیت دشمن برای براندازی نظام مردمی جمهوری اسلامی است. انتظاری که از یکی دو دستگاه فرهنگی پاسخ داده شد و همچنان امید آن می رود که به مرحله عمل برسد. به ویژه درباره وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که وزیر آن، اولین لبیک گو به این بیانات بود.

دستگاه ها باید برنامه مدون کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت فرهنگی خود را برای رفع دغدغه ها و نگرانی های رهبر معظم انقلاب در حوزه فرهنگ اعلام کنند و نشان دهند که در پی اقدام عملی برای رفع نگرانی های فرهنگی رهبر معظم انقلاب که همانا نگرانی مردم است هستند.

همچنین نباید فراموش کرد که به گفته رهبر انقلاب اساس رفع این نگرانی، تقویت «جناح فرهنگی مؤمن» است که فداکارانه با کمترین چشم‌داشت ـ بر خلاف جریان روشنفکرمأب ـ مؤثرترین اقدامات فرهنگی را در راستای اهداف انقلاب اسلامی و تقویت فرهنگ اسلامی ـ ایرانی داشته اند. مسأله ای که عملی کردن آن مستقیما به نهادهای فرهنگی برمی گردد. حداقل انتظار آن است که اگر همراهی و کمکی به بهانه های واهی از سوی برخی از این نهادها به جریان فرهنگی مؤمن به اسلام و انقلاب صورت نمی گیرد،‌ در مسیر آنان سنگ اندازی و مانع تراشی نشود.