نقش ایران در سازمان همکاری شانگهای؛
ایران در اجلاس شانگهای به دنبال چیست؟
شنبه ۲۳ شهريور ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۵۶
کد مطلب: 312922
به گزارش جهان، دکتر کاوه افراسیابی، تحلیلگر سیاسی و نویسنده از بوستون آمریکا در گفتگو با پرس تی‌وی به تشریح نقش ایران در سازمان همکاری شانگهای (SCO) پرداخت.
جناب افراسیابی نظر خود را درباره این نشست و حضور ایران با ریاست دولت جدید بیان کنید، و با توجه به حقیقتی که در مقاله خود با عنوان «سازمان همکاری شانگهای، زیر ذرّه‌بین ایران» مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی یک عضو ناظر است، اشاره کرده‌اید، به عقیده شما این نشست و همچنین همکاری با دیگر کشورهای حاضر در آن تا چه حد برای ایران اهمیت دارد؟
خب، البته اگر از دیدگاه منطقه‌ای به موضوع بنگریم، این امر اهمیت بسیاری دارد، زیرا ایران یکی از قدرت‌های برتر خلیج فارس و همچنین بزرگراهی بین آسیای مرکزی و خلیج فارس است و سازمان همکاری شانگهای فضایی دیپلماتیک را به منظور بحث در رابطه با مسائل جهانی و منطقه‌ای برای سران ایرانی فراهم می‌کند؛ اگرچه همانگونه که شما اشاره کردید، موضوع سوریه، موضوع یک منطقه‌ی عرب است، اما در دیدار دوجانبه بین دکتر روحانی و رئیس‌جمهور چین مطرح شده است و به طور حتم در جلسه‌ی بین جناب روحانی و ولادمیر پوتین، در روز آتی نیز مطرح خواهد شد.
بنابراین، این امر بسیار اهمیت دارد و این نشست در یک برهه‌ی سیاسی بسیار حساس روی می‌دهد، این تغییر پویا با توجه به عقب‌نشینی نیروهای امریکا و ناتو از افغانستان در سال ۲۰۱۴ قابل توجه است و افغانستان نیز یک عضو ناظر در سازمان همکاری شانگهای است و این موضوع در نشست روز آتی موضوع اصلی خواهد بود.
مسائل بسیار دیگری در این بین مطرح می‌شود که برای ایران جالب توجه است؛ مسائلی از جمله حمل‌و نقل مواد مخدّر، تروریسم، افراط‌گرایی و همچنین اهداف دوگانه‌ی خودِ سازمان همکاری شانگهای یعنی همکاری امنیتی و پیشرفت اقتصادی.
یکی از نکاتی که در مقاله شما به چشم می‌خورد آن است که از موضع ایران، دلایل اینکه سیاست تهران در قبال نشست سازمان همکاری شانگهای به بررسی‌های مجدد نیاز دارد از شبهاتی در رابطه با خاورمیانه نشات می‌گیرد. از این رو، آیا می‌توان نتیجه گرفت که... این چیزی نیست که ایران در پی آن است؟ و یا اینکه ایران در پی آن است که در مقایسه با دولت قبلی رویکردی بازتر در قبال کشورهای غربی داشته باشد؟
نه، در حقیقت موضوع از آنچه به نظر می‌رسد پیچیده‌تر است و همانگونه که در مقاله‌ام با عنوان «ایران ریویو» شرح داده‌ام، اگرچه سیاست خارجه شرقی در مقایسه با گرایش دولت پیشین به کلی تغییر یافته است، اما علاقه‌ی ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای و فرصت‌های موجود برای همکاری اقتصادی، هم به صورت دوجانبه و هم چندجانبه همچنان باقی است، ایران از این فضای چند جانبی برای افزایش روابط تجاری خود با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، نه تنها روسیه و چین که فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کنند، بلکه حتی کشورهای کوچکتر عضو این سازمان، استفاده خواهد کرد.
این در حالی است که ایران یکی از بازیکنان اصلی در زمینه مدیریت بحران است و سابقه بسیار خوبی به لحاظ میانجیگری در درگیری‌های قره‌باغ و همچنین تاجیکستان دارد. از این گذشته مناقشه‌های بسیاری در آسیای مرکزی وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در آن به لحاظ مدیریت بحران نقشی سازنده داشته باشد.
از این رو، من منافع پایداری را برای ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای پیشبینی می‌کنم. من در مقاله‌ام ذکر کرده‌ام که دستور‌العمل‌های سازمان همکاری شانگهای برای عضویت و مبحث قانونی مبنی بر این که ایران به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند یکی از اعضای این سازمان باشد، می‌تواند با تفکر خلاق در بخش رهبریت سازمان همکاری شانگهای برطرف شود، در حقیقت در نشریه‌ی «چاینا تودی» مقاله‌ای منتشر شده که به این موضوع اشاره کرده است.
از این رو به عقیده من، ایران در آینده‌ای نزدیک یکی از اعضای احتمالی آن خواهد بود.
