پادشاهی کنونی سعود، سومین دولتی است که خاندان سعود ایجاد کرد. دو پادشاهی قبلی که به سال ۱۷۴۵ برمیگردد، به دلیل فشارهای خارجی و اختلافات داخلی بر سر جانشینی سقوط کردند.
به گزارش جهان به نقل از اشراف، یک اندیشکده آمریکایی مینویسد: وضعیت جسمانی پادشاه و ولیعهد عربستان روز به روز رو به وخامت میرود، مردم این کشور با فقر دست و پنجه نرم میکنند، آتش زیر خاکستر در این کشور آماده فوران است و به تدریج برای وقوع انقلاب آماده میشود
به گزارش اشراف، «بروس ریدل»، کارشناس سیاست خارجی مرکز «سابان» در امور سیاست خاورمیانه در مطلبی با عنوان «فرد جدید شماره سه عربستان سعودی» در اندیشکده «بروکینگز» مینویسد: تغییرات نسلی بار دیگر در عربستان به تعویق افتاد و روند توارث و جانشینی در این کشور در آیندهای قابل پیشبینی انجام میشود.
با انتصاب هفته جاری شاهزاده «مقرین بن عبدالعزیز»، برادرخوانده عبدالله، پادشاه عربستان، به سمت معاون دوم نخست وزیر این کشور، پس از ولیعهد «سلمان» برگزیده شد و بدین ترتیب حلقه داخلی شاهزادگانی که پادشاهی را به مدت نیم قرن اداره کردهاند، بار دیگر قدرت را حفظ میکند. شاهزاده «مقرین» به همراه عبدالله و ولیعهد سلمان همگی جزو نسل اولیهای فرزندان شاه عبدالعزیز، موسس پادشاهی کنونی هستند. این نسل به مدت ۶۰ سال است که قدرت را در دست دارد و بهار عربی، منجر به دست کشیدن این کشور از تیم کهنهکار خود نشده است.
* حال پادشاه و ولیعهد عربستان روز به روز به وخامت میرود
معاون دوم جدید نخست وزیر، سمتی که پادشاهان آینده سعودی از آن به قدرت میرسند، روز ۱۵ سپتامبر ۱۹۴۵ متولد شد. شاهزاده «مقرین» که فارغ التحصیل دانشکده نیروی هوایی رویال در «کرانول» انگلیس است، در نیروی هوایی عربستان خلبانی میکرد و پس از آن در جوانی مانند بسیاری از وابستگان پادشاه به سمت فرمانداری یکی از استانهای دورافتاده منصوب شد. وی در سال ۱۹۹۹ به سمت فرمانداری استان مدینه که دومین شهر مقدس عربستان محسوب میشود، برگزیده شد.
هشت سال بعد، عبدالله وی را به ریاست سازمان جاسوسی برگزید، شغلی که وی تا سال گذشته عهدهدار آن بود و با انتصاب شاهزاده «بندر بن سلطان»، سفیر سابق ریاض در واشنگتن به این سمت، از وی گرفته شد. «مقرین» رهبری خوشرو و باکفایت است، اما بهترین فرد برای ریاست سازمان جاسوسی نبود.
«مقرین» همیشه یکی از شخصیتهای مورد علاقه عبدالله بود و اغلب هنگام سفرهای تجاری یا درمانی، پادشاه را همراهی میکند. هم پادشاه و هم ولیعهد وی از وضعیت جسمانی خوبی برخوردار نیستند و پادشاه در سالهای اخیر سفرهای متعددی را به آمریکا برای درمان، در بیمارستانهای این کشور داشته است. گزارش شده که حال سلمان نیز روز به روز، رو به وخامت میرود و وی اغلب نمیتواند به وظایف کاری خود عمل کند.
* ۷۰ درصد سعودیها توان مالی خرید خانه را ندارند
پادشاهی کنونی سعود، سومین دولتی است که خاندان سعود ایجاد کرد. دو پادشاهی قبلی که به سال ۱۷۴۵ برمیگردد، به دلیل فشارهای خارجی و اختلافات داخلی بر سر جانشینی سقوط کردند. هر سه آنها بر اساس مشارکتی منحصر به فرد، بین خاندان سلطنتی سعود و یک ساختار روحانی محافظهکار به وجود آمدند که از سوی «محمدبن عبدالوهاب»، یکی از مهمترین شخصیتهای اسلامی از زمان صدر اسلام تاکنون، بنا نهاده شد.
امروزه اتحاد میان آل سعود و وهابیون برای حفظ ثبات این کشور ضروری است. از آنجایی که این پادشاهی همچنین میزبان مقدسترین شهرهای اسلام است، این مشارکت تأثیراتی جهانی دارد. اما آتش زیر خاکستر در این کشور احتمالا به تدریج برای انقلاب آماده میشود. ۶۰ درصد از سعودیها ۲۰ سال یا کمتر سن دارند و بیشتر آنها هیچ امیدی برای یافتن شغل ندارند. ۷۰ درصد از سعودیها نمیتوانند خانهای برای خود تهیه کنند، ۴۰ درصد زیر خط فقر زندگی میکنند. خانواده سلطنتی که شامل ۲۵ هزار شاهزاده دختر و پسر میشود، با ارزشترین زمینها را در اختیار داشته و از سیستمی بهره میبرند که به هر یک، حقوق و به برخی دیگر داراییهایی را میبخشد.
این کارگران خارجی هستند که در این کشور کار میکنند؛ ۱۹ میلیون شهروند سعودی به همراه ۸.۵ میلیون کارگر خارجی در عربستان زندگی میکنند. از زمان آغاز بهار عربی، پادشاه ۱۳۰ میلیارد دلار برای ارائه به افراد حقوقبگیر جدید و پروژههای دیگر هزینه کرده تا ناراضیان را ساکت کند.
* حجازیها و شیعیان از وضعیت زندگیشان در صحرای مرکزی ناراضیند
البته نقاط حساس دیگری نیز هستند که ممکن است هر لحظه عمیقتر شده و یا منفجر شوند. حجازیها در غرب و شیعیان در شرق از روش زندگی وهابی در صحرای مرکزی «نجد» خشمگین و ناراضی هستند. تبعیض جنسیتی، یکی از دیدگاههای شناختهشده وهابیت در جهان، مشکلی در حال وخامت است، زیرا هر روزه زنان بیشتری به جمع زنان تحصیلکردهای میپیوندند که هیچ چشماندازی از شغل آینده خود ندارند. ۶۰ درصد از دانشآموختگان سعودی زن هستند، اما تنها ۱۲ درصد از آنها جذب بازار کار شدهاند. عبدالله اخیرا تلاش کرد آنها را با انتصابهایی در شورای مشورتی که قدرتی ندارد، آرام کند و این کار تنها منجر به عصبانیت تشکیلات وهابی شد.
* عربستان به زودی وارد دنیایی جدید میشود
عربستان سعودی سالها از رهبری خوبی برخوردار بود و عبدالله از نظر استانداردهای سعودی، فردی ترقیخواه است. «مقرین» نیز اکنون گزینه خوبی است، اما به زودی دولت سوم سعودی با چالشی غیرمترقبه درباره جانشینی روبهرو خواهد شد. از زمان مرگ ابن سعود در سال ۱۹۵۳ جانشینی تنها در میان پسرانش تقسیم شده است. اکنون همگی آنها پیر و بیمار هستند و تعدادشان اندک است. عربستان باید یکی از نوادگان ابن سعود را انتخاب کند و هیچ فرمول توافقشدهای برای چگونگی انجام این کار وجود ندارد و در حال حاضر چارهای جز انتخاب یکی از پسرانش نیست. عربستان سعودی در آیندهای نزدیک بدون مشروعیتی که رهبرانش به مدت یک قرن داشتند، وارد دنیایی جدید میشود. تاریخ امیدوارکننده نیست، دومین دولت سعود هم به دلیل اختلافات بر سر جانشینی در اواخر قرن نوزدهم، از هم پاشید.