به گزارش سرویس زنان جهان نیوز؛ پدیده «اشتغال» از ابتداى زندگى اجتماعى بشر مورد توجه بوده است. اشتغال زنان همراه با مردان در مزارع و در خانه، اَمرى عادى تلقّى مىشد؛ هر چند تفكیك نقشها و وظایف، جزء اصلى اشتغال محسوب مىگردید.
در این مطلب نگاهی تاریخی در جوامع مختلف به اشتغال زنان شده است که نکات جالبی را در خود دارد.
1. رُم باستان
زن در رُم باستان از همه حقوق محروم بود و داراى هیچ گونه جایگاه و اختیارى نبود. دختران و زنان مانند شىء مملوك معامله مىشدند و از حقوق اقتصادى نیز هیچ بهرهاى نداشتند. نكته قابل توجه در خانوادههاى رومى این است كه قرابت و خویشاوندى رسمى و حقوقى فقط در خصوص مرد معنا پیدا مىكند و بین زن با مرد و زن با زن خویشاوندى وجود ندارد. مرد هر وقت صلاح مىدانست، مىتوانست زن یا دختر را بفروشد، قرض و كرایه دهد یا بكشد. از این رو وقتى زن از حداقل حقوق انسانى محروم باشد و به عنوان شىء با او رفتار شود قطعاً از حقوق و امتیازات اقتصادى بهرهمند نخواهد شد.
2. یونان باستان
زن در یونان باستان نه تنها مخلوقى حقیر شمرده مىشد بلكه حداقل به عنوان انسان با زن رفتار نمىشد. زن همانند شىء در اختیار مرد بود و مرد هرگونه رفتارى را با او انجام مىداد و زن در این دوره از هیچ حقوقى برخوردار نبود، در نتیجه از فعالیت اقتصادى و اشتغال نیز محروم بود. تنها موردى كه براى فعالیت اقتصادى و اشتغال زنان در تاریخ یونان باستان ذكر شده، مربوط به حضور زنان براى فعالیت اقتصادى و اشتغال در بازار بوده است. این اشتغال همراه با مردان بوده و فقط در منطقه «كریت» مشاهده شده است.
3. ایران باستان
در ایران در عصر هخامنشیان و اشكانیان، همانند روم و یونان، مرد در استفاده از اموال زن كاملاً مختار بوده؛ چون زن از هیچ حقوقى برخوردار نبوده است. به طور كلى زن داراى حداقل حقوق انسانى نبود تا بتواند فعالیت اقتصادى و اشتغال به كارى داشته باشد.
وجود طبقات ممتاز در ایران موجب شد زنان از حیث اختیارات و مزایاى اجتماعى به دو دسته تقسیم شوند: 1. زنان اشراف و بزرگان؛ 2. زنان طبقه پایینتر. امّا واقع مطلب این است كه زنان اشراف در مقابل مردان طبقه خود، همان مقام و موقع را داشتند كه زنان طبقه پستتر نسبت به مردان خود دارا بودند. هر دو دسته از زنان از حقوق اقتصادى و اشتغال بهرهاى نداشتند و فقط زنان طبقه اشراف از زندگى بهترى نسبت به زنان طبقه پایینتر برخوردار بودند.
امّا در عصر ساسانى كه افراد جامعه به طبقات مختلفى تقسیم مىشدند، در داخل هر یك از طبقات، زنان متناسب با فرهنگ و وضعیت اشتغال طبقه خود مشاغلى را برعهده داشتند؛ مثلاً پوراندخت و آذرمیدخت كه از زنان خاندان سلطنتى بودند، حكومت كردند. زنان سایر طبقات نیز بسته به طبقه خود به كار ریسندگى، كشت و زرع یا صنعت آن روز اشتغال داشتند. از ویژگىهاى این دوران، مالك شدن دستمزد و درآمد توسط زنان بود كه مىتوانست خود آن را بردارد یا به شوهرش بدهد.
4. عربستان قبل از اسلام
وضع زنان و دختران در عربستانِ جاهلیت بسیار رقّتبار بوده است؛ دختران در نظر پدران، و زنان در نظر شوهران موجودى ضعیف و بىقیمت و قابل تملك و معامله بودهاند. اختیارات مرد نامحدود بود و مادر در محدوده خانه زندگى مىكرد ولى حق هیچگونه مداخلهاى در امر زندگى نداشت. یكى از بدترین سنتهاى جاهلى درعربستان قبل از اسلام، زنده به گور كردن دختران بوده است.
5. عصر ظهور اسلام
با ظهور اسلام كرامت انسانى زن احیا شد و زن در كنار مرد به عنوان نیمى از پیكره حیات بشرى مطرح گردید. اسلام دختركشى را ممنوع كرد و به جامعه آموخت كه به دختران احترام بگذارند.
زنهاى صدر اسلام در امور اجتماعى، سیاسى و فرهنگى و كارهاى دیگر مشاركت داشتند. قرآن كریم كسب و تلاش اقتصادى زنان و مردان را تأیید كرده و مالكیت آنان را بر آن مترتب ساخته است: «للرجال نصیب مما اكتسبوا و للنساء نصیب مما اكتسبن؛(نساء آیه 32.) براى مردان از آنچه كسب كردهاند بهرهاى است و براى زنان [نیز] از آنچه كسب كردهاند بهرهاى است.» ا
شتغال زنان در عصر پیامبر (ص) به شكلى گسترده به چشم مىخورد و در تمامى شغلهاى رایج آن زمان، زنان حضور داشتند. زنى به نام زینب پزشك قبیله بنىداوود بود و مریضان را مداوا مىكرد. زنانى بسیار به امر شبانى و دامدارى اشتغال داشتند مانند سلامه و امهانى.
6. اروپا در قرون وسطى
زن در اروپاى قرون وسطى از هیچ گونه حقوقى برخوردار نبود و در این دوران اگر چه زنان به كار كشاورزى مىپرداختند امّا نه به عنوان مالك، بلكه به عنوان افرادى مملوك براى دیگران كار مىكردند. در سال 586 میلادى كنفرانسى در فرانسه براى بررسى این موضوع منعقد شد كه آیا زن بشر است یا نه و در نهایت به این نتیجه رسیدند كه زن بشرى است كه فقط براى خدمت به مردان خلق شده است.
در قرون وسطى، جوامع اروپایى براى زنان حق اشتغال قائل نبودند و در ابعاد دیگر نیز زنان از حقوق اجتماعى و مالى محروم بودند. اروپا در قرون وسطى یكى از سیاهترین و زشتترین دوران حیات بشرى را پشتسر گذاشت.
7. عصر انقلاب صنعتى تا امروز
آغاز «انقلاب صنعتى» در اروپا سال 1760 میلادى بود و انگلستان نخستین جامعهاى بود كه خصلت صنعتى به خود گرفت و به مركزى براى نوآورىهاى فنى و اقتصادى و پیشرفت تكنولوژى تبدیل شد.
شكلگیرى جوامع صنعتى و ایجاد بازار كار جدید، موجب اشتغال زنان در بخش صنعت شد و از طرف دیگر باعث كاهش نقش خانواده شد. در جامعههاى صنعتى، بسیارى از عملكردهاى سنّتى خانواده از بین رفته یا به شدت دگرگون شده است. اشتغال زنان در این دوره به منظور تكریم و بالا بردن منزلت زن نبوده و فقط جوامع صنعتى درصدد برطرف كردن نیاز خود به نیروى كار ارزان بودند. بر اساس آمار، تقریباً در تمام جامعههاى صنعتى درآمد زنان به میزان قابل ملاحظهاى كمتر از درآمد مردان است.
دریافت صفحه با کد QR