جهان نیوز ـ سرویس جامعه: یک روز تعطیل از نگاه طفلی دبستانی یا نوجوانی دبیرستانی قطعه ای بهشتی است ارمغان مناسبتی که رهایی بخش مدرسه و مناسبات کسالت آور آن خواهد بود و چه خوش است نوای روز ماقبل تعطیلی که فتیله فردا تعطیله.

اما ابن نگاه کودک وار و نوجوان مابانه نمی تواند جامع و به نمایندگی از تمام اقشار جامعه باشد که از منظر دید یک کارشناس اجتماعی ویا صاحبنظر سیاسی و یا جزء سیاسی یک روز خوابیدن چرخ مملکت ، ده ها و بلکه صدها عوارض و پیامد و بازتاب و حرف و حدیث به دنبال دارد. 

شاید یک روز تعطیلی بهترین فرصت باشد برای یک روز در کنار خانواده بودن و دستی بر سر و گوش این و آن کشیدن و دید و بازدیدی و رفت و آمدی و سیاحتی و زیارتی و رفت و آمدی و . . . اما باید نشست و حساب و کتاب کرد هزینه و فشارهایی که همین یک روز به سر کار نرفتن بر اقتصاد مملکت وارد می کند. 

رکورددار تعطیلات رسمی در جهان

اگر به تقویم سال 89 رجوع شود 25 روز تعطیلی رسمی در این سال وجود دارد که با احتساب جمعه ها که 47 روز است و احتمال تعطیل شدن 2 روز بین التعطیلین مجموع روزهای تعطیل سال 89 به 74 روز می رسد. در عین حال هر کارگر یا کارمند ایرانی در طول یک سال می تواند از 30 روز مرخصی استحقاقی استفاده کند که با اضافه کردن تعطیلات رسمی و جمعه ها می شود 104 روز در سال.با در نظر گرفتن این موضوع که روزهای پنجشنبه بسیاری از اداره ها و موسسه ها تعطیل هستندو مابقی هم نیمه وقت کار می کنند و البته مرخصی های استعلاجی و تشویقی در نهایت می توان ادعا کرد که هر ایرانی یک سوم روزهای سال را در تعطیلات به سر می برند. در حالی که ایرانی ها 25 روز تعطیلی رسمی در سال دارند که این رقم در کشور پیشرفته ای مثل ژاپن فقط 14 روز است.

ایران به روایتی بعد از پرو و به قولی دیگر به تنهایی در مقام اول بیشترین تعطیلات رسمی سال در میان کشورهایس جهان است و سنگاپور با 10 روز در رتبه آخر ایستاده است. جالب آن که سنگاپور در رده بندی های دیگر جهانی از جمله تجارت، تولید ناخالص ملی و میزان درآمد همیشه در رده های اول قرار دارد.

بودن یا نبودن شاید مساله این باشد
سال هاست که تعطیل بودن روزهای تعطیل در ایران مورد مناقشه صاحبنظران فن سیاست و اقتصاد و جامعه و فرهنگ است و موافقان و مخالفان آن در برابر هم صف آرایی کرده اند.

مخالفان که بیشتر کارشناسان اقتصادی هستند به آمارهای جهالنی استناد می کنند که نشان می دهد در روزهای قبل و بعد از تعطیلات ، تعداد تاخیرها؛ غیبت ها ترک های زود هنگام و مرخصی های متوالی زیاد می شود و میزان تولید ناخالص داخلی به صورت معناداری پایین می آید. این صاحبنظران ادعا می کنند که بر طبق محاسبات آنها در صورت کاهش تنها پنج روز از تعطیلات رسمی کشور بیش از 7000 میلیارد ریال از هزینه های دستمزدی که بابت روزهای تعطیل رسمی به اقتصاد مملکت تحمیل می شود کاسته خواهد شد.آثار و فشارهای مخرب ناشی از تعطیلات زیاد شاید در بخش های دولتی متکی به چاه های نفت چندان نمایان نباشداما در بخش نصف خصوصی کاملا مشهود است.

در برابر این مخالفان هستند موافقانی اغلب از جنس مسئولان اجتماعی که مدعی اند تعطیلات رسمی قادر است کمک شایانی به افزایش روحیه شادی و شادمانی در میان مردم یک جامعه روبه توسعه نظیر ایران بکند . این اجتماعیون معتقدند که به جای کاهش روزهای تعطیل باید انگیزه و راندمان کار را در میان ایرانیان بالا برد.
 
سوگوارانه باید این آمار را شنید که میانگین کار مفید هفتگی در ایران فقط 6 تا 9 ساعت است، در حالی که این رقم در ژاپن 49 تا 60 ساعت و در کره جنوبی به 54 تا 72 ساعت می رسد. موافقان برای اثبات این ادعا کشور انگلستان را مثال می آورند که تعطیلاتش از ایران هم بیشتر است اما میزان بهره وری و کار آن قدر بالاست که جبران زیادی روزهای تعطیل را می کند.

البته در بعضی کشورها صنعت گردشگری در روزهای تعطیل آن رونق می گیرد که جبران مافات کرده عقب ماندگی اقتصادی حاصل از خوابیدن کار و تولید را ترمیم می کند. برای مثال تعطیلات در کشور فیلیپین توانسته میزان تولید را تا 5/3 درصد افزایش دهد که علت اصلی آن رشد صنعت گردشگری و توریسم شامل رستوران داری، هتل داری ، حمل و نقل و . . . است.

دو صد گفته چون نیم کردار نیست
با وجود مناقشات بسیار بر سر میزان روزهای تعطیل در ایران که ذکرش در بالا رفت اما مقایسه تقویم ایران با 10 کشور دیگر توسط مرکز پزوهش های مجلس در سال 77 نشان داد که وزن تعطیلات در ایران بالاست . در سال 80 همین مرکز با نظرسنجی از 700 نفر از اقشار مختلف جامعه شهری تاییدی بر نتیجه گیری سال 77 خود زد. 74 درضد پرسش شوندگان به اثرات منفی تعطیلات بر توسعه واقف بودند و خواهش کاهش روزهای تعطیل .

حتی مقام معظم رهبری نیز توصیه کردند که مسئولان و آحاد ملت عزیز ایران تصمیم بگیرند و تعطیلات را کم کنند و تاکید داشتند که تعطیلات طولانی و بی دلیل (به ویژه در آغاز سال) هیچ منطق عقلایی ندارد.

قابل تامل آنکه آمارها نشان می دهد 91 درصد مردان و زنان ایرانی در روزهای تعطیلی فقط تلوزیون تماشا می کنند. 

اما سوال این است که اگر قرار به کسر روزهای تعطیل باشد به سراغ کدام نوعشان برویم، مذهبی، ملی یا حکومتی؟

سابقه جهد وتلاش برای کاهش تعطیلات عمومی به سال 58 باز می گردد. در آن سال شورای انقلاب تصمیم گرفت تعطیلات نوروز را به پنج روز محدود کند. اما دانش آموزان با سر دادن شعار "تعطیلی پنج روزه، توطئه آمریکاست" 13 روز اول سال را در خانه ها ماندند و مسئولان را مات کردند و نقشه ها را بر آب. در سال های اخیر نیز دولت نهم طرحی را جهت کاهش روزهای تعطیل تهیه و به مجلس ارایه کرد اما این نیز در همان آغاز راه با انتقاداتی روبرو شد و مسکوت ماند.

از سوی دیگر پیشنهاد هایی مثل کاهش تعطیلات نوروز و در نظر گرفتن تعطیلات زمستانی، افزایش عید فطر و تقسیم تعطیلات نیز مطرح بوده است. سازمان میراث فرهنگی نیز پیشنهاد داده که تعطیلات رسمی کشور به سه دسته بهاره (29 اسفند تا 6 فروردین) پاییزه (28 آبان تا 2 آذر) و زمستانه (28 دی تا 2 بهمن) تقسیم شود. این سازمان علت طرح چنین پیشنهادی را ترغیب ایرانیان به گردشگری عنوان کرده است.

دکتر احمدی نژاد نیز گفته "که سفر و مسافرت باید در بین خانواده های ایرانی نهادینه شود. به همین منظور سفر در تعطیلات نباید منحصر به تعطیلات نوروزی شود. بلکه در آینده باید تحولاتی رخ دهد و تعطیلات زمستانی داشته باشیم و در این تعطیلات نیز سفر رایج شود."

به نظر می رسد باز تعریفی از تعطیلات و فلسفه وجودی آن لازم و ضروری است چرا که مشکلات اقتصادی و فقر فرهنگی که در رشد نیافتن مسافرت های یک روزه و لزوم چندین روز تدارکات برای سفری کوتاه مدت نمایان و گل درشت شده، یکی از مهم ترین دلایل وجودی تعطیلات را به چالش کشیده است.
 
همچنین باید مشخص شود که مدیریت تعطیلات در کشور با کدام ارگان یا مسئول است و چه زمانی قرار است با یک کار کارشناسی، دقیق و جامع به زیان یا مفید بودن طولانی شدن روزهای تعطیل در کشورمان پی برده، در صورت قطعی بودن ضرر و زیان نسبت به رفع و رجوع عملی و قاطع آن بدون هیچ ملاحظه و درنگی اقدام شود.